Læknaneminn - 01.04.2005, Blaðsíða 80

Verkefni 4. árs læknanema
Rannsóknin var afturvirk og náði rannsóknartímabilið frá 1994-
2003. Upplýsingar um þá nýbura sem þurftu á öndunarvél-
ameðferð að halda á tímabilinu voru fengnar úr skrá Vöku-
deildar. Frekari upplýsingar um þá nýbura sem þurftu á HTÖ
meðferð að halda voru fengnar úr sjúkraskrám. Blóðildun
(oxygenation), loftun (ventilation) og sýru/basa vægi voru metin
rétt áður en HTÖ meðferðin var hafin og 2 klst og 4 klst eftir að
hún hófst.
Niðurstöður: Á rannsóknartímabilinu fóru 602 nýburar á öndun-
arvél og þar af 67 (11 %) á HTÖ. Drengir voru 63 % og stúlkur
37%. Blóðildun (T' p02/Fi02) var marktækt hærri eftir 2 klst á
HTÖ en fyrir hana (p=0,003). Loftun (4> pC02) var marktækt betri
eftir 2 klst á HTÖ en fyrir hana (p=0,0001). Sýrustig (pH) blóðs var
marktækt hærra eftir 2 klst á HTÖ en fyrir hana (p=0,0001). 90%
barnanna höfðu svarað HTÖ meðferðinni (T' p02/Fi02 eða 4-
pC02) eftir 4 klst. Af þeim börnum sem svöruðu meðferðinni lifðu
80%, en af þeim sem svöruðu ekki meðferðinni lifðu 50%. Blóð-
ildun (p02/Fi02) eftir 4 klst á HTÖ var marktækt hærri hjá þeim
sem lifðu (p= 0,01) en þeim sem létust.
Ályktun: Hátíðni öndunarvélameðferð bætir blóðildun, loftun og
sýru/basa vægi flestra nýbura með alvarlegan lungnasjúkdóm.
Lífslíkur barna með alvarlegan lungnasjúkdóm sem svara illa
hátíðni öndunarvélameðferð eru verri en þeirra sem svara henni
vel. Hátíðni öndunarvélar eru því nauðsynleg tækni við nútíma
gjörgæslumeðferð á nýburum.
Lykilorð: Hátíðni öndunarvél, nýburar, lungnasjúkdómar.
Meðferð fólks með mjaðmabrot eftir að
umræða um beinvernd fór af stað
Unnur Þóra Högnadóttir', Þorvaldur Ingvarsson2
Læknadeild Háskóla íslands', Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri2
Inngangur: Á íslandi mjaðmabrotna um 200 einstaklingar á
hverju ári. Mjaðmabrot er alvarlegur áverki og er talið að 14-30%
einstaklinga deyi innan árs frá broti. Samspil beinþynningar og
áhættuþátta fyrir byltu eru algengustu orsakir mjaðmabrota.
Markmið rannsóknarinnar var að a) athuga hvort sjúklingar með
mjaðabrot séu á lyfjum sem auka hættu á brotum og b) athuga
hvort sjúklingar með mjaðmabrot fái beinverndandi meðferð
Efniviður og aðferðir: Skoðaðar voru sjúkraskrár 790 sjúklinga
sem lögðust inn á FSA á árunum 1982-2003 með greiningar-
númerin 820.0-820.1 eða S72.0-S72.1. Eftirfarandi upplýsingar
voru skráðar: 1) Kennitala 2) Kyn 3) Aldur 4) Tegund brota 5)
Lyfjameðferð sjúklings við innlögn 6) Lyfjameðferð við útskrift 7)
Lyfjameðferð innan deilda FSA fjórum vikum eftir brot 8) Póst-
númer 9) Dánardagur 10) Önnur brot fyrir eða eftir lærleggsháls-
brot, úr skrám röntgendeildar, ásamt tímasetningu þeirra.
Upplýsingar úr röntgenskrám náðu aftur til ársins 1991. Upplýs-
ingar fengust úr öllum sjúkraskrám nema þremur. Úrvinnsla
gagna miðast við 1983 - 2003 þar sem skráning gagna 1982,
byrjaði seinni hluta árs, og náði því ekki yfir heilt ár.
Niðurstöður: Árið 2003 voru 42% sjúklinga með lærleggsháls-
brot á beineyðandi lyfjum við útskrift, 67% voru á lyfjum með
slævandii aukaverkanir á líkamann og 30% höfðu brotnað áður.
Þrátt fyrir það voru 19% á beinverndandi lyfjum við útskrift.
Umræða: Rannsóknin vekur upp spurningar um hvort árangur
sé viðunandi og klínískum leiðbeiningum sé fylgt eftir í kjölfar
mjaðmabrota. Áhugavert væri að skoða hvort árangur sé betri í
heilsugæslunni.
Lykilorð: Lærleggshálsbrot, beinþynning, beinverndandi
meðferð.
Samanburður á meingerð og erfðagerð
eineggja og tvíeggja tvíbura með astma
og/eða ofnæmi
Brynja Jónsdóttir', Hákon Hákonarson2, Davíð Gíslason3, Þórarinn Gísla-
son1'3, Unnur Steina Björnsdóttir1'3
Læknadeild Háskóla íslands1, islensk Erfðagreining2, Göngudeild lungna-, ofnæm-
is- og gigtarsjúklínga, Landspítala Háskólasjúkrahúsi, Fossvogi3
Inngangur: Tíðni astma og ofnæmis hefur aukist mikið á
undanförnum áratugum. Mikilvægt er því að rannsaka orsaka-
þætti þessara sjúkdóma bæði m.t.t. erfða- og umhverfisþátta.
Rannsóknir á tvíburum eru mikilvægar til þess að fá upplýsingar
um áhrif erfða og umhverfis á meingerð sjúkdóma. Rannsóknir
hafa leitt í Ijós að örfá gen af hvatbera DNA sem kemur frá
móður aðskilja eineggja tvíburapör. Einnig er genatjáning
mismunandi og pör hafa mismunandi svipgerðir sjúkdóma, t.d.
m.t.t. astma og ofnæmis. Markmið rannsóknarinnar var að
athuga hvort og hvaða gen eða tjáning á genum aðgreinir
eineggja tvíbura með astma og ofnæmi.
Efniviður og aðferðir: Leitað var að einstaklingum með sama
fæðingardag innan rannsóknarþýðis í íslenskri rannsókn á
erfðum astma og ofnæmis sem hófst 1997. Tvíburar, foreldrar
þeirra og eitt systkini sem vildu taka þátt komu á göngudeild
lungna-, ofnæmis- og gigtsjúklinga á Landspítala Háskóla-
sjúkrahúsi. Þátttakendur skrifuðu undir upplýst samþykki, fóru í
öndunarmælingu, metakólínpróf og húðpróf fyrir 12 loftbornum
ofnæmisvökum og svöruðu spurningalista um astma- og
ofnæmiseinkenni auk þess sem tvíburar og systkini svöruðu
spurningalista um umhverfi sitt í uppvexti. Blóð var dregið til
mælingar á mRNA með Affymetrix tækni. Sú tækni skimar fyrir
tjáningu 12.600 gena. Einnig var IgE mælt. Þær mælingar voru
framkvæmdar í íslenskri Erfðagreiningu. Allar persónu-
upplýsingar voru dulkóðaðar.
Niðurstöður: Alls tóku þátt í rannsókninni 6 eineggja og 6
tvíeggja tvíburapör auk 26 ættingja þeirra. Við samanburð á
tvíburum með astma (n=13) og ekki með astma (n=11) fannst
marktækur mismunur á tjáningu á 82 genum (p<0,01). Þegar
borin voru saman 4 tvíburapör þar sem annar tvíburinn var með
astma en hinn ekki var munur á tjáningu á 12 genum af þessum
78
LÆKNANEMINN
2005