Læknaneminn - 01.04.2005, Blaðsíða 75

Verkefni 4. árs læknanema
TNF-a myndun í lægri styrkjum (10 og 25 mM) en minnkaði
TNF-a myndun marktækt þegar hærri styrkur var notaður (50
mM). Þegar cýklóoxýgenasahindra, indómetacíni, var bætt í
ræktirnar hafði það ekki áhrif á TNF-a myndun. Kviðarholsát-
frumur sem ræktaðar voru með eikósapentaensýru (EPA 20:5 n-
3) eða línólsýru (LA 18:2 n-6) mynduðu svipað magn af TNF-a
og frumur sem voru ræktaðar án fitusýra.
Ályktanir: Áhrif fjölómettaðra fitusýra á TNF-a myndun kviðar-
holsátfrumna in vitro tengjast ekki því hvort þær komi úr ómega-
3 eða ómega-6 fjölskyldu. Lengri og ómettaðri fitusýrurnar úr
hvorri fjölskyldu (AA og DHA) minnkuðu TNF-a myndun kviðar-
holsátfrumna en styttri fitusýrur með færri tvítengi (LA og EPA)
höfðu engin áhrif. Áhrif AA á TNF-a myndun eru ekki vegna
aukinnar PGE2 myndunar þar sem cýklóoxýgenasahindri jók
ekki TNF-a myndun frumna sem ræktaðar voru með AA.
Ómega-3 fitusýrur in vitro hafa ekki sömu áhrif á TNF-a myndun
kviðarholsátfrumna úr músum og ómega-3 fitusýrur í fæði hafa
á kviðarholsátfrumur örvaðar ex vivo. Þessar niðurstöður benda
til að áhrif ómega-3 fitusýra í fæði á TNF-a myndun séu ekki
eingöngu vegna þess að þær auka hlutfall þessarar fitusýra í
frumuhimnum kviðarholsátfrumna.
Hvað er rykmauraofnæmi í
rykmaurafríu samféiagi?
Berglind Aðalsteinsdóttir', Davíð Gíslason2, Þórarinn Gíslason2, Bjarne
Kristensen3, Helgi Valdimarsson4, Sigurveig Þ. Sigurðardóttir’.
Læknadeild Hi', Göngudeild astma, ofnæmis og svefns LSHL Pharmacia Diag-
nostics Kaupmannahöfn3, Rannsóknarstofnun LSH ónæmisfræðideild4.
Bakgrunnur: í Evrópurannsókninni Lungu og heilsa (ECRHS)
1990-1991 höfðu 9,2% þátttakenda jákvæð RAST próf (70,35
kU/l) fyrir rykmaurum (D.pteronyssinus). Þegar farið var að
kanna útbreiðslu rykmaura í heimahúsum 200 þátttakenda
fannst ekki marktækt magn af rykmaurum eða ofnæmisvökum
frá rykmaurum.
Tilgáta: Er hægt að skýra jákvæð RAST próf fyrir rykmaurum
með búsetu/dvöl erlendis þar sem viðkomandi hefur komist í
snertingu við rykmaura? Eða er um krosssvörun að ræða vegna
ofnæmis fyrir öðrum ofnæmisvökum.
Aðferðir: Þátttakendur voru valdir úr Evrópurannsókninni 1990
og 2000. Annars vegar þeir sem höfðu jákv. RAST próf fyrir
rykmaurum en hins vegar kontról hópur neikv. fyrir rykmaurum
en jákv. fyrir grasi. Rykmaurhópnum var skipt upp í þrjá undir-
hópa: 1. jákv. 1990 og jákv. 2000 (+/+), 2. jákv. 1990 en neikv.
2000 (+/-), 3. neikv. 1990 en jákv. 2000 (-/+).
Spurningalisti var sendur til allra þátttakenda og spurt út í
búsetu/dvöl erlendis, búsetu/dvöl í sveit, hestamennsku, fisk-
/skelfisksóþol, viðbrögð við mýbitum/mosquito og snertingu við
fiskabúr. Svör voru fengin símleiðis. Auk þess voru sóttar
upplýsingar í gagnasafn ECRHS. Mæld voru sértæk IgE mótefni
í blóði fyrir sjö ofnæmisvökum með þekkt krossnæmi við
rykmaura (heymaurnum Lep. destructor, rækju, kakkalakka,
mosquito, blóðormi, hrossaflugu og tropomyosini).
Niðurstöður: Þátttakendur voru 84, 49 í rykmaurahópnum og
35 í kontrólhópnum. í +/+ hóp voru karlar 75% en 31 % í kontról
(p<0,01). Afgerandi munur kom út úr RAST prófum hjá +/+ hóp
m.v. kontról. Öll prófin reyndust neikvæð í kontról hóp en í +/+
hóp voru 16/24 (67%) jákv. f. heymaur (p<0,0001), 14 (58%) f.
rækju (p<0,0001), 8 (33%) f. kakkalakka (p<0,01), 4 (17%) f.
mosquito og tropomyosini (p<0,05). Ekki reyndist marktækur
munur á búsetu/dvöl erlendis milli hópa en marktækt fleiri höfðu
verið í sveit á sumrin í +/+ m.v. kontról (p<0,05).
Ályktun: Ekki er hægt að tengja jákvæð RAST próf fyrir
rykmaurum við búsetu/dvöl erlendis. Jákvætt RAST fyrir
rykmaurum virðist oft tilkomið vegna krosssvörunar við aðra
ofnæmisvaka, sérstaklega heymaura.
Lykilorð: Rykmaurar, ofnæmi, krossnæmi, ECRHS
Aldursbundin hrörnun í augnbotnum hjá sjúk-
lingum með vota hrörnun í öðru auganu og
byrjunarbreytingar í hinu
Erla Þorleifsdóttir’, Flaraldur Sigurðsson2, Guðleif Helgadóttir2'
Læknadeild Háskóla íslands', Augndeild Landspítala Háskólasjúkrahús2
Inngangur: Aldursbundin hrörnun í augnbotnum er algengasta
orsök lögblindu á Vesturlöndum. Vot hrörnun er lokastig sjúk-
dómsins og veldur nýæðamyndun, blæðingu og örmyndun í
miðhluta sjónhimnu. Ákveðnar byrjunarbreytingar, drusen og
litabreytingar í litþekju þróast yfir í vota hrörnun. Markmið rann-
sóknarinnar var að kanna sjúklinga sem hafa vota hrörnun í
öðrum augnbotni og byrjunarbreytingar í hinum.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um 136 einstaklinga voru
fengnar úr stærri rannsókn sem var samstarfsverkefni íslenskrar
Erfðagreiningar og augnlækna. Eldri gögn voru fengin úr gagna-
banka augnlækna. Útiloka þurfti 61 einstakling vegna vöntunar
gagna eða rangrar greiningar og varð endanlegur fjöldi 75
manns. Augnbotnamyndir úr rannsókninni voru metnar af
tveimur aðilum eftir alþjóðlegum staðli og bornar saman við eldri
myndir og gögn.
Niðurstöður: Sjúklingarnir 75 voru á aldrinum 62 til 95 ára og
var meðalaldur 80 ár. Af þessum 75 einstaklingum voru 17
skyldir innan 6 meiósa. Kynjaskiptingin var 40% karlar og 60%
konur. f augum með byrjunarbreytingar voru 79% sjúklinganna
með sjón 6/9 eða betri og í augum með vota hrörnun voru 73%
með sjón verri en 6/36. Stærð örmyndunar frá greiningardegi og
þar til mynd var tekin í rannsókninni var óbreytt hjá 72% sjúkling-
anna, hjá 23% hafði örið stækkað og hjá 5% minnkað. Fjöldi og
gerð drusena var mjög svipaður í augum með byrjunarbreyt-
ingar. Vöntun og upphleðsla á litarefni í litþekju var algengari í
þeim hóp sem lengur hafði byrjunarbreytingar heldur en hjá
þeim sem höfðu sjúkdóminn í skemri tíma.
Ályktanir: Sjónskerpa er mun verri á því auga sem hefur vota
LÆKNANEMINN
2005
73