Bændablaðið - 25.05.2023, Qupperneq 14

14 Bændablaðið | Fimmtudagur 25. maí 2023
FRÉTTIR
LÖGMANNSÞJÓNUSTA
Vönduð og fagleg lögmannsþjónusta með
starfsstöðvar bæði í Reykjavík og á Hvolsvelli.
Helstu réttarsvið: Félagaréttur, eignaréttur,
samningaréttur, orkuréttur, erfðaréttur,
gjaldþrotaréttur stjórnsýsluréttur o.fl.
Yfir 30 ára reynsla af lögmannsstörfum.
Helgi Jóhannesson, lögmaður  helgi@lr.is  Sími 849-0000
Borgartúni 25, Reykjavík  Austurvegi 4, Hvolsvelli  Sími 515-7400
Verkmenntaskólinn á Akureyri:
Fjölgun nema í kjötiðn
– Konur hafa aldrei verið fleiri
Rúnar Ingi Guðjónsson segist
finna fyrir mjög miklum áhuga
hjá ungu fólki að læra kjötiðn við
Verkmenntaskólann á Akureyri.
Nú er Kjarnafæði Norðlenska
komið með níu nema á samning,
þar af fjórar konur.
Þetta sé mikil aukning frá því
sem áður var, en hingað til voru
nemarnir yfirleitt tveir til fjórir.
Jafnframt segir Rúnar fréttnæmt
að mikil aðsókn sé frá kvenkyns
nemum, en konur hafa verið í
miklum minnihluta fram til þessa.
Rúnar Ingi er kjötiðnaðarmeistari
og hefur umsjón með náminu við
Verkmenntaskólann á Akureyri.
Jafnframt er hann gæðafulltrúi hjá
Kjarnafæði Norðlenska.
„Allt þetta tal um að efla
verknámið er klárlega að hjálpa til,“
segir Rúnar aðspurður um ástæður
aukins áhuga á náminu. Kjötiðn er
lögverndað starfsheiti. „Ef ég man
reglurnar rétt máttu ekki starfrækja
kjötvinnslu nema að vera með
kjötiðnaðarmeistara í vinnu hjá þér,“
segir Rúnar.
Hann mun kenna verklega tíma
og fagfræði kjötiðnaðar, sem er
bóklegur áfangi. Verklegi hlutinn
er kenndur í staðlotum að jafnaði
einu sinni í mánuði, á meðan bóklegi
hlutinn er kenndur í fjarnámi. „Þetta
eru þrjár annir í skóla sem þarf að
taka,“ segir Rúnar. Áður en nám
hefst þurfa nemar að vera komnir
með námssamning við kjötvinnslu.
Hann segir raunhæft að áætla
að flestir klári námið á þremur til
fjórum árum. „Það er ekki hægt að
segja hvenær nemendurnir sem byrja
í haust taki sveinsprófið, þar sem
námið er hæfnimiðað.“ Nemendur
þurfa að fylla út ferilbók og þarf
meistari að kvitta upp á að þau
hafi náð tilætlaðri færni. Þetta er
á margan hátt sambærilegt öðru
iðnnámi, en Rúnar segir verklega
hlutann leika stærra hlutverk en hjá
mörgum öðrum greinum.
Besti vinnutíminn
Rúnar segir starf kjötiðnaðarmanna
felast í að verka kjötið frá því það
er komið úr sláturhúsinu. „Við
úrbeinum skrokkana og búum til
vinnsluvörur, eins og hangikjöt,
hamborgarhrygg, skinkur og pylsur.
Það er alls konar fræði á bak við
lögunina á pylsunum, reykingu, suðu
og annað.
Ef fólk hefur áhuga á matvæla­
iðnaði, þá erum við klárlega með
besta vinnutímann, það var það
sem seldi mér þetta á sínum tíma.
Við byrjum oftast klukkan sjö og
erum búin klukkan fjögur. Oftast
vinnum við ekki um helgar og
ekki á rauðum dögum. Það er ekki
erfitt að komast að sem nemi og
sem kjötiðnaðarmaður þá færðu
eiginlega alltaf starf í kjötvinnslum,“
segir Rúnar. Hann nefnir að þó svo
að með heimsfaraldrinum hafi fylgt
samdráttur í sölu til veitingageirans,
þá hafi kjötvinnslan haldið sjó og
starfsmenn hennar héldu sínum
störfum. „Fólk þarf alltaf að borða.“
Þótt flestir nemar fari í störf í
kjötvinnslum að námi loknu, þá segir
Rúnar marga taka að sér sölustörf,
eða annað ótengt kjötvinnslu. /ÁL
Rúnar Ingi Guðjónsson segir ásókn í kjötiðn sjaldan hafa verið meiri.
Jöfn kynjahlutföll eru hjá nemendum sem hefja nám í haust. Mynd / Aðsend
Aðalfundur Bandalags íslenskra
leikfélaga (BÍL) lýsir yfir
vonbrigðum með drátt sem
orðið hefur á að framlengja
rekstrarsamning menningar-
og viðskiptaráðuneytisins við
samtökin.
„Nú er liðið hátt á annað ár síðan
síðasti langtímasamningur rann út
í árslok 2021 og síðan
hefur mikil óvissa ríkt
með starfsemi Þjónustu­
miðstöðvarinnar og
samtakanna. Tveir
skammtímasamningar
hafa með eftirgangs­
m u n u m v e r i ð
gerðir á þeim tíma. Þeir
skammtímasamningar hafa haldið
starfseminni á floti en sú óvissa sem
verið hefur með rekstrargrundvöll
samtakanna er óásættanleg til
lengdar. Ekki bætir úr skák að í
skammtímasamningunum er kveðið
á um lækkun á framlagi frá fyrri tíð.
Þetta gerist þrátt fyrir að framlag
til samtakanna hafi verið skorið
niður um nær helming í kjölfar
efnahagserfiðleikanna fyrir rúmum
áratug og hafi aldrei verið leiðrétt
síðan.
Þjónustumiðstöð BÍL þjónustar
nær alla þá aðila sem stunda
leiklist á landinu og fyrir utan eigin
aðildarfélög má þar m.a.
nefna stofnanaleikhúsin,
frjálsa leikhópa, grunn­
og framhaldsskóla auk
kvikmyndafyrirtækja
og margra fleiri.
Mikilvægi hennar fyrir
sviðslistir á landinu
er óumdeilanlegt þó ekki fari það
alltaf hátt. Aðalfundur BÍL skorar
á ráðherra menningarmála og
menningar­ og viðskiptaráðuneytið
að bæta hér úr svo fljótt sem auðið
er,“ segir í ályktun aðalfundar BÍL,
sem fram fór í Neskaupstað 6. maí
síðastliðinn. /SP
Óvissa um starfsemi BÍL
Enginn tannlæknir á
Hvolsvelli lengur
Íbúar á Hvolsvelli og í sveitunum
þar í kring eru nú án tannlæknis.
Sæmundur Holgersson tann­
læknir og eiginkona hans, Guðbjörg
Guðmundsdóttir, sem hefur verið
hans hægri hönd, hafa lokað stofunni
sinni eftir 50 ára starf á Hvolsvelli.
„Okkur þykir þetta mjög miður
því Sæmundur og Guðbjörg hafa
þjónustað okkar íbúa og nærsveitir
gríðarlega vel undanfarna áratugi.
Ég veit líka að þau höfðu mikinn
metnað fyrir því að tryggja að hér
yrði áfram tannlæknaþjónusta með
því að auglýsa sína aðstöðu gagngert
í „tannlæknasamfélaginu“ en mér
skilst að fáir hafi sýnt því áhuga.
Að hafa ekki tannlækni er
vissulega ákveðin þjónustuskerðing
fyrir íbúa hér í Rangárþingi eystra
og fyrir austan okkur. Mig langar
þó að koma á framfæri fyrir hönd
sveitarstjórnar kærum þökkum til
Sæmundar og Guðbjargar fyrir þá
góðu þjónustu sem þau hafa veitt
hér á Hvolsvelli í þessi 50 ár,“ segir
Anton Kári Halldórsson, sveitarstjóri
Rangárþings eystra.
/mhh
Anton Kári Halldórsson, sveitarstjóri
Rangárþings eystra. Mynd / Aðsend
Fuglavarnir til bjargar
laxaseiðum
– Mikil verðmæti fara á hverju ári í mávinn sem vakir yfir niðurgönguseiðum
Nýstárleg tilraun var gerð við
ósa Haffjarðarár síðasta sumar,
þegar fuglavarnarbúnaði var beitt
í þeim tilgangi að halda mávum
frá laxaseiðum sem voru að ganga
til sjávar.
Ingi Fróði Helgason er
umsjónarmaður með þessu verkefni
í Haffjarðará. Hann segist vera
áhugamaður um vernd villta íslenska
laxastofnsins og í grúski sínu um
hvernig halda mætti varginum
frá þessum dýrmætu seiðum hafi
hann komist á snoðir um þessa
fuglavarnarleið sem möguleika á
að halda fuglunum frá ósnum.
„Það er þekkt að mestar líkur eru
á afföllum þegar seiðin ganga til
sjávar. Það virðist vera sem eitthvað
gerist líffræðilega í seiðunum þegar
komið er í saltvatnið þannig að þau
verða eiginlega rænulaus í smá
stund áður en þau ná áttum og taka
stefnuna út á sjó. Þá fljóta þau upp á
yfirborðið og eru auðveld bráð fyrir
mávana sem virðast vera með það
innprentað inn í sitt erfðaefni hvenær
þessar göngur eru.“
Virkar á alla máva
nema hettumáva
Ingi hefur starfað við ána í 30 ár og
segist hann hafa prófað að sitja um
mávana með byssu en það hafi haft
takmörkuð áhrif til lengdar. Hann
segir að þetta séu mávategundir
sem ganga að veisluborðinu vísu;
sílamávur, svartbakur og hettumávur
aðallega. „Við settum upp tvö svona
tæki frá fyrirtækinu Fuglavörnum
síðasta sumar sem virka þannig að
þau gefa frá sér viðvörunarhljóð
máva – og þessi hljóð koma
tilviljunarkennt þannig að mávarnir
virðast ekki geta áttað sig á því
að þetta séu ekki raunverulegar
viðvaranir. Nema hettumávurinn
– hann lætur ekki blekkjast.
Ég vona hins vegar að hann sé
meira í minni sílum og seiðum en
sjógönguseiðunum þar sem hann er
minni en hinar mávategundirnar.“
Spurður um árangurinn af þessari
tilraun frá síðasta ári, segir Ingi að
þeirra tilfinning sé að tækin hafi
náð að halda varginum að mestu
leyti frá á þessum niðurgöngutíma.
Tæki hafi verið hvort á sínum
bakkanum og í það minnsta hafi
þetta verið tilraunarinnar virði –
enda kostnaðurinn óverulegur við að
leigja þessi tæki og mikil verðmæti
í húfi. „Við erum með tvö tæki líka
núna en málið er að við munum
sjá það nú í byrjun sumars hvort
þessi tilfinning okkar er rétt, því þá
ganga laxarnir upp í ána sem tækin
björguðu síðasta vor.
Stærsti hluti seiðanna kemur aftur
upp í árnar eftir eitt ár en svo er líka
verðmætur hlutur sem kemur eftir
tvö ár í sjó sem stærri fiskur.“
Hvert seiði er dýrmætt
Ingi telur að eigendur og
umsjónarmenn annarra laxveiðiáa
ættu að gefa þessum möguleika
gaum. „Hver einasti villti lax er
dýrmætur og því mikilvægt fyrir allar
ár, litlar sem stórar, að landeigendur
reyni að gera það sem í þeirra valdi
stendur til að auka möguleika villta
laxins á að lifa af og þetta sé kannski
eitt atriði af mörgum sem gæti skipt
máli þegar upp er staðið.“ /smh
Birgir Jónsson úr Stykkishólmi stillir hér búnaðinn við ósa Haffjarðarár.