Bændablaðið - 25.05.2023, Blaðsíða 32

32 Bændablaðið | Fimmtudagur 25. maí 2023
Ásókn asparglyttu í mismun-
andi klóna alaskaaspar er
yfirskrift meistararitgerðar
sem Kristín Sveiney Baldurs-
dóttir varði frá Landbúnaðar-
háskóla Íslands þann 19. maí
síðastliðinn.
„Ég hef alltaf haft mikinn
áhuga á náttúrunni og
draumurinn var lengst af
að verða bóndi. Hins vegar
kviknaði skordýraáhuginn í
BS náminu mínu þar sem ég
skrifaði lokaverkefni mitt um
birkihnúðmý,“ segir Kristín,
en hún er búfræðingur með BS
gráðu í landgræðslufræðum og
nú með MS gráðu í skógfræði.
Samhliða námi hefur hún unnið
hjá Landbúnaðarháskólanum og Landgræðslunni.
Lítið rannsökuð bjalla
Kristín sá asparglyttu í fyrsta skipti árið 2010, eða fimm árum
eftir að hún uppgötvaðist. „Ég heillaðist strax af þessari bjöllu,
enda falleg og áhugaverð. Þegar kom að því að velja mér verkefni
í meistaranáminu kom í raun ekkert annað til greina en að skoða
asparglyttuna. Mér fannst mikilvægt að skoða asparglyttuna á Íslandi
enda engar rannsóknir verið framkvæmdar hérlendis á henni. Við
vitum að hún hefur verið að valda töluvert miklum skaða á bæði
ösp og víði og þar sem alaskaösp er það tré sem við erum að horfa
einna mest til varðandi kolefnisbindingu þá ákvað ég að skoða
alaskaasparklóna í þessari rannsókn,“ segir Kristín.
Hún framkvæmdi áttilraunir, bæði í rannsóknarstofu og utanhúss,
auk þess sem hún framkvæmdi úttektir á skemmdum í klónasöfnum
í Hrosshaga í Biskupstungum og á Mógilsá í Kollafirði. „Ég fylgdist
með lífsferli asparglyttunnar og sendi spurningalista á aðila tengda
garð- og skógrækt víðs vegar um landið og fékk þaðan upplýsingar
um útbreiðslu og skaðsemi hennar almennt. Ég fór einnig sjálf í ferð
um landið og leitaði að asparglyttu til þess að útbúa útbreiðslukort,“
segir Kristín.
Engir náttúrulegir óvinir
Kristín segir asparglyttu valda miklum skoða og usla. „Í Skaftafelli
hafa til að mynda geisað asparglyttufaraldrar undanfarin ár og eru
allar líkur taldar á að dauða gulvíðis þar megi rekja til þeirra en
gulvíðir er lykiltegund í mörgum vistkerfum hérlendis. Þar sem hér
virðast ekki vera neinir náttúrulegir óvinir asparglyttu verður að
teljast líklegt að hún nái að valda meiri skaða í framtíðinni. Einnig
er líklegt að með aukinni hlýnun muni stofnstærð hennar aukast og
útbreiðslusvæði hennar á Íslandi stækka,“ segir Kristín.
Matarolía og vatn
Kristín er innt eftir ráðum til að forðast bjölluna eða að drepa hana.
„Garðeigendur geta skolað asparglyttuna af blöðum trjánna ofan í
fötur og fargað henni. Sumir hafa brugðið á það ráð að spreyja á
laufblöð blöndu af matarolíu og vatni og þá kafnar bjallan. Aðrir
hafa lagt blöð undir trén og þannig náð að safna lirfunum sem láta
sig falla til jarðar áður en þær púpa sig. Í skógrækt væri hægt að
gróðursetja lítið næma klóna og helst klónablöndur og þannig auka
um leið líffræðilegan fjölbreytileika sem vitað er að minnkar líkur
á skaða af völdum skordýra.”
/ MHH
LÍF&STARF
Jörðin Hallgilsstaðir 1 í Langanesbyggð er til leigu.
Á jörðinni er stundaður sauðfjárbúskapur með um 400 fjár. Tún og ræktarlönd eru um
35 ha, beitiland gott og húsakostur ágætur. Leigutími er frá 1. ágúst nk. en getur verið
samkomulagsatriði.
Nánari upplýsingar fást hjá Jónasi Pétri Bóassyni formanni Jarðasjóðs Langanesbyggðar
s. 844 0752 og á netfanginu jpb@centrum.is Þeir sem hafa áhuga á því að leigja jörðina
eru vinsamlegast beðnir að skila inn tilboði á skrifstofu Langanesbyggðar eða á netfangið
bjorn@langanesbyggd.is. Umsóknarfrestur framlengdur til 20.júní.
Jarðasjóður Langanesbyggðar.
Kristín Sveiney Baldursdóttir, sem
nýlega lauk meistaraprófi í skógfræði.
Draumur hennar er að komast í starf
þar sem hún fær að sinna rannsóknum
tengdum landgræðslu og skógrækt.
Mynd /Aðsend
Svona lítur fullorðin asparglytta út á laufblaði aspar, en þær valda miklum
skaða á trjánum.
Skógfræði:
Heillaðist strax af asparglyttu
Níu asparglyttulirfur á laufblaði. Myndir / Aðsendar
Rannsóknarsvið Skógræktarinnar
á Mógilsá verður með spennandi
verkefni í sumar, sem byggir á
drónamyndum.
Markmið verkefnisins er að
kanna hvort hægt sé að nota dróna til
að meta þann skaða sem meindýr og
aðrir skaðvaldar valda í íslenskum
gróðurvistkerfum.
Sjónum verður sérstaklega beint
að bjöllutegundinni asparglyttu
sem hefur valdið skaða á trjágróðri
á tveimur svæðum á Suðurlandi.
„Við munum láta drónann fljúga yfir
rannsóknarsvæðin og taka myndir
með vissu millibili. Myndirnar
skarast og verða settar saman í
eina stóra upprétta loftmynd. Við
munum svo greina þær skemmdir
sem koma fram á myndunum, bæði
sjónrænt og með ákveðnu forriti
sem greinir skaða á gróðri. Þetta
verður síðan allt borið saman við
niðurstöður hefðbundinna mælinga
sem verða líka framkvæmdar á
sömu svæðum til þess að kanna
hversu mikil nákvæmni kemur
fram í drónamyndunum,“ segir
Brynja Hrafnkelsdóttir, sérfræðingur
á Mógilsá. Ef niðurstöður úr
drónamyndatökunum verða álíka
nákvæmar og hefðbundnar mælingar
niðri á jörðinni mun þessi aðferð
verða mjög gagnleg fyrir framtíðar
úttektir. „Drónamyndataka er
hraðvirkari og því hagkvæmari
en venjulegar mælingar. Auk þess
kemst dróninn á svæði þar sem
annars erfitt er að komast að til að
mæla gróður,“ segir Brynja.
Grímsnes og Skaftafell
Í sumar mun dróninn fara á tvö svæði
sem hafa orðið illa úti af völdum
asparglyttu, annað í Grímsnesi
og hitt í Skaftafelli. Brynja segir
verkefnið mjög spennandi. „Það er
ótrúlega mikið nýtt og spennandi að
gerast í mælingum með drónum og
öðrum fjarkönnunarbúnaði. Það er
því spennandi að byrja að notast við
þessa tækni í rannsóknum á skógum
og öðrum gróðri. Ef allt gengur upp
erum við komin með hraðvirka og
hagkvæma leið til að meta ástand á
skógum landsins. Það verður líka
mjög gagnlegt að bera þessar myndir
saman við myndir sem verða teknar
af sömu svæðum í framtíðinni,“ segir
Brynja. Verkefnið er m.a. styrkt af
Orkurannsóknasjóði Landsvirkjunar
og RANNÍS. / MHH
Rannsóknir:
Skaði asparglytta myndaður með dróna
Brynja Hrafnkelsdóttir, sérfræðingur
hjá Skógræktinni á Mógilsá.