Úrval - 01.12.1962, Page 29

ÓGLEYMANLEGUR MAÐUR
skilning manna á gildi norð-
lægra landa.
Sex háskólar gerðu hann að
heiðursdoktor, þeirra á meðal
háskólinn i Norður Dakota, sem
gerði hann brottrækan árið
1902 og Háskóii íslands. Hann
fékk gullmedalíu frá ölluin
helztu landfræðifélögum í heim-
inum, bæði i Ameríku og Evrópu,
svo sem félögunum í London,
París og Berlín. En líldega hafði
starf hans og kenningar mesta
þýðingu fyrir Sovétríkin, sem
litu aiit öðrum augum á Siberíu
eftir að bækur hans komu út, en
áður. Veittu þau honum þá ein-
stæðu viðurkenningu, að á sex-
tugsafmæli Vilhjálms, var ein
klukkustund helguð honum í öll-
um skólum hins víðlenda ríkis.
Ekki er þó að neita þvi, að Vil-
hjálmur og félagar hans lentu í
miklum mannraunum á ferðalag-
inu, og voru margoft í mikilli
hfshættu, enda kom það iðulega
fyrir, að menn þeir sem áttu að
vera honum til aðstoðar og
styrktar, brutu fyrirmæli hans
svo, að telja má það beina
skemmdarstarfsemi. Það er erf-
itt að verjast þeirri hugsun, að
honum hafi ekki hentað að hafa
mannaforráð, að- hann hafi vant-
að „þann rétta djöfuidóm“, til
þess að láta hlýð-a sér, þegar
hann var foringi leiðangurs. Það
vantaði stálið í þessa ijúfu sál.
37
Ef til vill valdi hann ekki rétt
er hann kaus dáðaskáldskapinn
og hafnaði skáldskapnum. Fyrstu
hækur hans voru traustar og ná-
kvæmar eins og vísindamanni
sæmdi. í seinni bókum sinum
hætti honnm við að ganga upp á
gáfurnar, og þar gátu komið fyrir
óskiijanlegar viilur.
Eins og áður er getið, var hann
allra manna vinsælastur, og vildi
hvers manns vandræði leysa.
Hann fékk þúsundir bréfa með
allskonar spurningum, og reyndi
að svara þeim öllum, og tóku
sum þeirra töluverðan tíma frá
honum, en samanlagt voru bréfa-
skriftirnar fullt dagsverk. Fyrir
rithöfund, sem varð að lifa á
sinum eigin ritverkum, skapaði
þessi vinsæld miklar tafir, svo
hann reyndi að hafa síma sinn
á leyninúmeri, og flytja burt úr
New York, en nánustu vinirnir
voru svo margir, að þetta mun-
aði litlu fyrir hann.
Er hann kom úr norðurferð-
unum hafði hann lifað á norð-
urslóðum, iengur en nokkur ann-
ar hvitur maður. Vegna frægðar
sinnar og mælsku var hann eftir-
sóttur fyrirlesari og lifði á því.
En hann var enginn fjáraflamað-
ur og enn minni fjárgæzlumað-
ur. Hann var ráðunautur ýmsra
félag'a og stjórnardeilda, um það
er varðaði heimskautslöndin, en
mun lítt hafa gengið eftir greiðsl-