Úrval - 01.04.1966, Page 97

SÍÐASTA ORRUSTAN
95
orð síðar: „Ég held ekki, að neinn
hafi þá getað gert sér grein fyrir
hinum endanlegu áhrifum og afleið-
ingum af þessari ákvörðun um skipt-
ingu, sem hefur að öllum líkindum
verið tekin af einhverjum minni
háttar embættismanni í flermála-
ráðuneytinu. En frá ákvörðun þeirri
má síðan rekja atburðarásina, sem
á eftir fór“.
Bandaríski forsetinn, sem stadd-
ur var um borð í herskipinu „Iowa“,
gerði sér samt grein fyrir því, hverj-
ar afleiðingar þessi ákvörðun kynni
að hafa. „Mér geðjast ekki að þessu
fyrirkomulagi“, sagði hann. Hann
vildi, að Bandaríkjamenn fengju
norðvesturhluta Þýzkalands. Hann
vildi fá aðgang að risahöfnunum
Bremen og Hamborg. Og hann var
einnig ákveðinn, hvað annað atriði
snerti: Hann vildi, að bandaríska
hernámssvæðið teygði sig yfir norð-
urhluta Þýzkalands allt austur til
borgaijijnnar Stettin við Oderósa.
„Bandaríkin ættu að fá Berlín“!,
sagði Roosevelt. „Sovétríkin geta
tekið héruðin þar fyrir austan".
Þessar tillögur forsetans gerðu
hernaðarlega ráðgjafa hans furðu
lostna. Æðstu yfirmenn bandaríska
hersins, flotans og flugliðsins höfðu
haldið, að nú þegar væri búið að
taka ákvarðanir um öll þessi mál,
og því höfðu þeir samþykkt aðal-
inntak áætlunar þessarar fyrir sitt
leyti fyrir þrem mánuðum. Nú var
forsetinn þannig að gagnrýna sjálf-
an grundvöllinn, sem hin fyrirhug-
aða allsherjarinnrás í meginland
Evrópu hvíldi á. Væri nú farið að
breyta til með skiptingu hernáms-
svæðanna, yrði að flytja til hinar
ýmsu liðsveitir í Englandi, áður en
innrásin hæfist. Þetta mundi tefja
sóknina yfir Ermarsund og stofna
henni jafnvel í hættu.
Hernaðarlegir ráðgjafar forsetans
reyndu að sýna honumfram á, hverj-
ar geysilegar breytingar slík röskun
mundi óhjákvæmilega verða að hafa
í för með sér. Þeir lögðu einnig á-
herzlu á, að vandamálin, sem þann-
ig mundu skapast, væru mjög al-
varlegs eðlis. Að þeirra áliti kost-
aði slík röskun áætlunarinnar allt
of mikið á allan hátt. En Roose-
velt vildi ekki láta sig.
Loks teygði hann sig eftir Þýzka-
landskortinu frá tímaritinu „Nati-
onal Geographic“. Á kort þetta dró
hann strik yfir vesturlandamæri
Þýzkalands til Dússeldorf og suður
með Rín og Mainz. Þar skar hann
Þýzkaland í tvo helminga með striki
eítir 50. breiddarbaug austur til
Asch við téknesku landamærin. Síð-
an færðist blýantur hans norðaustur
til borgarinnar Stettin við Oderósa.
Bandaríkjamenn skyldu fá svæðið
fyrir ofan þetta strik, Bretar svæð-
ið fyrir neðan það. Mjóa, þríhyrnda
svæðið, sem eftir varð í austurhluta
landsins skyldi augsýnilega verða
hið sovézka svæði. Stórborgin Leip-
zig var í toppi þríhyrnings þessa.
Þetta var minna en helmingur þess
svæðis, sem Rússlandi hafði verið
úthlutað samkvæmt Rankin C-áætl-
uninni. Berlín var þarna við mörk-
in milli sóvézka og bandaríska svæð-
isins. Skipting þessi sýndi óvéfengj-
anlega, hvað Roosevelt forseti hafði
í hyggju. Hann var fyrst og fremst
ákveðinn í því, að Bandaríkjamenn
skyldu fá Berlín.