Úrval - 01.04.1966, Qupperneq 98

96
ÚRVAL
Hið glataða frumkvæði.
Þannig kom fram í dagsljósið
fyrsta áþreifanlega bandaríska áætl-
unin, hvað Þýzkaland snerti. En það
var um mikið vandamál að ræða í
þessu sambandi. Roosevelt var oft
gagnrýndur fyrir að koma einnig
sem sinn eigin utanríkisráðherra
auk þess að vera forseti landsins.
Og hann sagði engum frá þessum
skoðunum sínum nema æðstu yfir-
mönnum hers, flota og flugliðs. Eft-
ir fundinn um borð í ,,Iowa“ afhenti
Marshall hershöfðingi, æðsti yfir-
maður Bandaríkjahers, Handy hers-
höfðingja, yfirmanni Framkvæmda-
deildar Bandaríska Hermálaráðu-
neytisins, þetta kort Roosevelts. En
þetta merkta kort var eina áþreifan-
lega sönnunargagnið um skoðun
forsetans á því, hvernig hernám
Þýzkalands skyldi framkvæmt. Yfir
Framkvæmdadeildinni hvílir jafnan
mikil leynd. Og kortið var falið í
skjalageymslum hennar. Um þetta
atriði sagði Handy svo síðar: „Að
því er ég bezt veit, fengum við
aldrei nein fyrirmæli um að senda
það til nokkurs manns í Innanríkis-
ráðuneytinu".
Þetta var aðeins einn þáttur í
heilli keðju furðulegra og dýr-
keyptra mistaka, sem bandarískir
embættismenn gerðu dagana eftir
fundinn um borð í „Iowa“. Auk
þessara mistaka virðist einnig sem
skort hafi á það, að þeir hafi beitt
dómgreind sinni nægilega vel. Þessi
mistök áttu eftir að hafa geysileg
áhrif á framtíð Þýzkalands og Berl-
ínar í senn.
Þann 29. nóvember hittust þeir
Roosevelt, Churchill og Stalin í
fyrsta sinni. Var það í borginni
Teheran í íran. Þeir útnefndu full-
trúa sína, sem taka skyldu sæti í
hinni þýðingarmiklu Ráðgjafanefnd
Evrópu, nefnd þeirri, sem semja
skyldi frumdrög að uppgjafarskil-
málum þeim, sem Þýzkaland skyldi
ganga að, ákveða, hver hernáms-
svæðin skyldu verða, og semja drög
að aætlunum um stjórn Banda-
manna í Þýzkalandi. Roosevelt út-
nefndi John Winant, sendiherra sinn
í Bretlandi, sem fulltrúa sinn. En
Winant fékk aldrei neinar ákveðn-
ar upplýsingar né fyrirmæli, hvað
þetta nýja starf hans snerti.
Æðstu yfirmenn bandaríska her-
aflans höfðu lýst því yfir, að þeir
kærðu sig ekkert um að láta flækja
sér í stjórnmálin, en samt kom það
í rauninni í þeirra hlut að ákveða
stefnu Bandaríkjanna, hvað mál-
efni Evrópu snerti, þegar styrjöld-
inni lyki. Fyrir þeim voru uppgjöf,
skipting og hernám Þýzkalands að-
eins hernaðarleg framkvæmdaatriði.
Þeir álitu, að skipting hernámssvæð-
anna mundi að miklu leyti ákverð-
ast af endanlegri vígstöðu hinna
ýmsu herja, þegar innrásinni í
Þýzkaland lyki. Og það var næstum
óhjákvæmilegt, eins og allt var í
pottinn búið, að þeir reyndust verða
á öndverðum meiði við bandaríska
Innanríkisráðuneytið. Stofnuð var
sérstök Öryggisframkvæmdanefnd
til þess að reyna að samræma hin-
ar andstæðu skoðanir, og í henni
voru fulltrúar frá bandaríska Inn-
anríkisráðuneytinu, Hermálaráðu-
neytinu og Flotamálaráðuneytinu.
Afleiðing þessa var svo reiptog milli
þessara aðila, og í þessu reiptogi