Úrval - 01.11.1969, Síða 16

14
ÚRVAL
sem mundi alveg örugglega frelsa
þá.
Hann var brúin yfir hyldýpis-
gjána á milli menntamannanna ,og
hinna ólæsu íbúa sveitaþorpanna.
Þótt hann væri ólíkur þessum
þorpsbúum, var hann samt einn af
þeim. Hann var þjónn allra, og
hann talaði á þann hátt, sem ör-
snauður múgur Indlands hafði sjald-
an heyrt nokkurn tala áður.
Hann var enginn dýrlingur. Hann
gat reiðzt og farið úr jafnvægi, og
hann gat ekki þolað heimskingja
og bjána. Hann var ekki einfaldur
og óbrotinn maður, heldur marg-
brotinn og gat jafnvel sýnt slægð,
þegar slíkt var nauðsynlegt. En
umfram allt var hann óþreytandi í
starfi sínu fyrir málstað Indlands
á öllum sviðum. Vinur hans, G. D.
Birla, hefur komizt svo að orði um
hann: „Næstum dagiega voru þjóð
okkar opinberaðar nýjar hugmynd-
ir, nýjar vonir, nýjar framtíðar-
sýnir.“
Ein þeirra nýju hugmynda, sem
reyndist einna haldbezt, var kenn-
ingin um „satyagraha“ eða þá sér-
stöku ofbeldislausu mótspyrnu, sem
Gandhi boðaði. Enn er mjög út-
breiddur misskilningur á eðli og
framkvæmd þessarar sérstöku teg-
undar mótspyrnu og uppreisnar.
Hún á ekkert skylt við framferði
ýmissa mótmælendahópa nútímans,
sem fara í setuverkföll og ausa
óþverraorðum yfir andstæðingana
og sýna yfirvöldunum virka mót-
spyrnu með ýmsum ráðum. Að áliti
Gandhi var „satyagraha“ eða „sann-
leiksaflið" öflugra en nokkur styrj-
öld eða ofbeldiskennd bylting. Sam-
kvæmt kenningu þessari var endan-
legur sigur tryggður. Roskinn stjórn-
málamaður í Indlandi hefur útskýrt
þessa skoðun á þennan hátt: „Sigur-
inn var viss, af því að satyagraha
er mótspyrna gegn hinu illa, grund-
völluð á Guði og trú á hans end-
anlegu yfirráð.“ Mótspyrnumaður-
inn má ekki vera haldinn hatri. á
þeim, sem beitir hann órétti. Og
það má ekki launa illt með illu.
Ákvörðun um að sýna óhlýðni verð-
ur að tilkynna fyrirfram og þeir,
sem hana ætla að sýna, verða að
vera reiðubúnir að þjást, jafnvel
týna lífi, í þeirri trú, að sannleik-
urinn, sem þeir styðja, sé þýðing-
armeiri en lífið sjálft.
Þarna er ekki nein hálfvelgja á
ferðinni. Þessi stefna reyndist líka
verða nógu öflug til þess að ráða
örlögum heillar þjóðar fyrir til-
styrk Gandhi.
DRAUMUR FÆÐIST
Hann fæddist í Porbandar, fylki
í Vestur-Indlandi. Hann var sonur
forsætisráðherrans þar. 18 ára að
aldri sigldi hann til Englands til
þess að leggja stund á lögfræði.
Hann lagði líka stund á frönsku,
danslist og framsögn, þar eð hann
vildi haga lífi sínu sem enskur
herramaður. En hann hætti fljótt
iðkun slíkra lista, því að hann gerði
sér grein fyrir því, að á þann hátt
var hann að eyða fé til hluta, sem
höfðu mjög lítið gildi fyrir Indland,
fé, sem aflað hafði verið hörðum
höndum.
Nú fór hann að lesa trúarrit í
fyrsta sinni á ævinni, þar á meðal
Hindúaritið Bhagavad Gita og Fjall-