Úrval - 01.11.1969, Side 21

ÖLD FRÁ FÆÐINGU GANDHÍS
19
Gandhi var reyndar í fangelsi um
þessar mundir, en samt hóf hann
þar „föstu allt til dauða“. Þrettán
dögum síðar rauf hann svo föstuna.
Þá var hann orðinn máttfarinn og
grindhoraður. Allir aðiljar höfðu þá
samþykkt málamiðlun. Nú settust
Hindúar og stéttleysingjar að borð-
haldi saman, líklega í fyrsta skipti
á mörgum öldum. Einn Indverji
skrifaði á eftirfarandi hátt um þessa
þjóðfélagsbreytingu: „Hafi nokkur
einstakur verknaður orðið til þess
að rjúfa einangrun stéttleysingjanna
og brjóta á bak aftur kenningarnar
um stéttleysi þessa fólks, þá var það
þessi fasta.“
En annað risavandamál Indlands
var enn erfiðara viðureignar, þ.e.
hin langvinna andúð, sem ríkt hafði
milli Hindúa og Múhameðstrúar-
manna. Gandhi hélt því fram, að
Hindúar og Múhameðstrúarmenn
yrðu að starfa og búa saman sem
ein þjóð í frjálsu Indlandi. En var
slík eining í raun og veru möguleg?
Enginn veit það með vissu. Það var
um að ræða ýmsa herskáa menn,
bæði í röðum Hindúa og Múham-
eðstrúarmanna, sem óskuðu þess
heitt, að Indlandi yrði skipt í tvö
ríki. Og Mahamed Ali Jinnah, hinn
ósveigjanlegi forseti Múhameðs-
trúarmannasambandsins, var á
þeirri skoðun, að einnig væri
óhugsandi. Og honum varð ekki
hvikað. Hann sagði, að það yrði að
mynda Múhameðstrúarríki úr hluta
Indlands, og skyldi það heita Pa-
kistan og verða ættjörð hvers þess
Múhameðstrúarmanns, sem kysi að
flytjast þangað. Sumarið 1946 lýsti
Jinnah yfir „Baráttudegi" í Bengal
til þess að leggja áherzlu á kröfur
sínar. í stórborginni Kalkútta upp-
hófst ægilegt blóðbað. Þúsundum
manna var slátrað í hinni yfirfullu
borg. Hinn friðsami, ofbeldislausi
Indverji var orðinn að goðsögn í
þessum hræðilega ágústmánuði.
Og brátt bárust fréttir frá Noak-
hali í Bengalfylki um hræðilegar
hefndaraðgerðir. Gandhi var nú 77
ára að aldri og bjó í hverfi stéttleys-
ingjanna í Delhi. Hann hélt strax
burt frá höfuðborginni og lagði af
stað til sjálfrar púðurtunnunnar,
Noakhali. Indverskur fréttamaður
skrifaði á þessa leið um þessi við-
brögð Gandhi: „Þetta er göfugasti
kaflinn í hinni göfugu bók Gandhi“.
Gandhi sló upp tjaldbúðum sínum
á svæði, þar sem 80% íbúanna voru
Múhameðstrúar og flestir andstæð-
ir honum og fjandsamlegir, á svæði,
þar sem hópar stjórnlausra ofstæk-
ismanna flæktist um sveitirnar.
Hann neitaði öllum boðum um lög-
regluvernd og hafði ekkert aðstoð-
arfólk sér til hjálpar nema einn
túlk og einn ritara." Hann gekk ber-
fættur 116 mílna leið á þessum slóð-
um í því markmiði að róa íbúana.
Hann dvaldi þar 4 mánuði, og ólg-
una lægði um hríð.
„LJÓSIÐ HEFUR SLOKKNAÐ"
Hinn dýrlegi sjálfstæðisdagur
Indlands rann svo upp þ. 15 ágúst
árið 1947. Fyrir Mahatma Gandhi
var þetta dagur sigurs og ósigurs í
senn. Indland var frjálst, en samt
hafði verið framkvæmdur á því
„líkskurður", eins og hann komst
að orði. Því hafði verið skipt í tvö
ríki, Indland og Pakistan. Aragrúi