Goðasteinn - 01.03.1973, Page 14

þegar þeir gjóta hvolpum sínum. En sjaldan fundust greni þeirra
þar, fyrr en ef það bar við eftir fráfærur, þegar hvolparnir voru
farnir að stálpast og rcfirnir lögðust á sauðfc, þá sáust einhverjar
menjar af björginni, sem þeir báru heim til sín, úti fyrir holum
þeirra.
HJALTASTAÐAÞINGHÁ - GRÝLA, SEM BÝR í DYR-
FJÖLLUM, FER UM SVEITINA I MATARBÓN
Það tíðkaðist í Hjaltastaðaþinghá einsog í fleirum sveitum á
íslandi, að þegar börn voru óþæg, þá voru þau hrædd á ófreskjum,
sem ekki voru til, og kölluðust þær ófreskjur grýlur. Sagt var, að
þau (svo) tækju börnin og létu í belg og bæru þau heim til sín
og ætu þau. Skáld sum ortu gamankvæði um þessar sveitargrýlur,
t.a.m. síra Jón Guðmundsson á Skeggjastað á Ströndum orti kvæði
um Stranda-Grýlu, og einhver orti um Fljótsdals-Grýlu.
Björn hét maður og var Ólafsson. Hann bjó á Hrollaugsstöðum
í Hjaltastaðaþinghá. Móðir hans hét Sigríður Sigurðardóttir, systir
Jóns á Skjöldólfsstöðum. Björn var gleðimaður og vel hagorður.
Hann orti kvæði um Hjaltastaðaþinghár-Grýlu. Hann lætur hana
búa í Dyrfjöllum, og þegar hún er orðin matarlaus, leggur hún
af stað ofan í sveit með stóran, belg og kemur á alla bæi í
Hjaltastaðaþinghá og biður bændur að gefa sér einhvern matar-
forða eða þá barn ef ekki sé annað fyrir hendi, því börnin séu
sér eins notagóð til munns að leggja og hvað annað. Kvæðið er
mjög fyndið, höfundur lýsir öllum bændum í sveitinni eins rétt
og unnt er, lætur þá koma með orðatiltæki, sem þeim voru töm-
ust, þegar Grýla fer að beiðast ölmusu af þeim, og eins er með
útlátin við hana, sumir brugðust höfðinglega við en sumir smá-
smugulega, og einstaka bóndi lét það ekkert heita.
Grýla var tvo daga í ferðinni, lagðist seinast upp til fjalls frá
Hlaupandagerði, sem var hjálendukot undan Sandbrekku. Þar bjó
Gísli Pétursson, búhöldur mikill. Hans orðatiltæki var vanalega:
„Ójæja, hcilla mín“. Þegar Grýla bað hann að gefa sér eitthvað,
svaraði hann: „Ójæja, heilla mín, hvað er þá annað en gleðja þig
eitthvað". Gísli mælti: „Hér er þá hrútur, hann er þrevetur, hann
skaltu eiga ef þér líkar betur".
12
Goðasteinn