Goðasteinn - 01.06.1976, Side 54

smælki á sviði vísnagerðar og ljóða og sagna af mörgu tagi. Safnið
ber því og vitni að fræðimaðurinn var ekki einráður yfir bóndan-
um. Af mikilli natni og alúð skrifaði Jón á Ægissíðu niður alit,
sem viðkom daglegum búrekstri . Varðveitt er að hluta til hand-
rit Jóns, sem ber þennan titil: „Hér er bókin yfir áætlaðar tekjur
og gjöld búsins til næsta árs, með fyrirhuguðum sérstökum verk-
um og tilnefndir sérstakir hlutir, sem heimilið þarfnast, jafnframt
nauðsyniegum búsílags þörfum heimilisins. Einnig athugun búfjár-
penings til ásetnings, sem næst sumarmálum ár hvert. Að Ægisíðu
í júlíbvrjun 1885. Jón Guðmundsson." Á titilbiað hefur Jón skrif-
að þessa athugasemd 1929: „Hér attanaf voru mörg biöð nær
gjörrotin og ónýt, máske allt ónýtt." Geymst hafa sæmilega læsileg
20 blöð úr þessari bók en ljóst er að þau hafa eigi verið færri
en 50. Hér er þó gott ritgerðarefni saman komið. Annað handrit
ber þessa fyrirsögn: „Lífs-Bók. Inniheldur allt lifandi og afdrif
þess, sem ég hefi til, yfir að segja, það sem mér hefur fæðst og
það sem ég hef eignast. Byrjar með einu stekklambi fermingar-
vorið mitt 1871. Áframhaldandi til míns fyrsta búskaparárs að
Ægissíðu 1885. Héðan frá, sem endist.“ Þessi bók hefur sætt
svipuðum örlögum og fyrri bókin. Á 174 blaðsíðum bókarinnar
hefur „Niðurröðun efnisins“ verið á þessa leið: „Fólkstalið, Naut-
gripatalan, Hrosspeningstala, Sauðfjártala, Lömb og fráfærur,
Heimtur, tjargað, Talna útkoma yfir árið, Heyafli með yfirliti,
Tíundarframtal, Sjúkdómar dáins sauðfjár. Heyhirðingar daglega,
Heimtur úr safni, réttum og skorið, Selt, bólusett, baðað, Vertíðar-
afli.“ Yfirstrikun einstakra kafla í þessu efnisyfirliti bendir til
þess að Jón hafi afritað bókina til einhverra muna. Á slitri úr
annarri bók hefur varðveist sérstæð heimild um safn og áætlað
verðmæti dauðra muna á Ægissíðubúi um aldamótin 1900. Er
hún einnig merkileg heimild til rannsókna og úrvinnslu. Vitni
sjást þess að Jón hafi haldið dagbók um veður og ýmsa atburði.
Ber þar eigi hvað síst að nefna dagbók um Kötlugosið 1918.
Þorgils Jónsson á Ægissíðu hefur afhent byggðasafninu í Skóg-
um í áföngum það handritasafn, sem hér hefur verið um fjallað.
Mun fræðum Rangárþings verða að því margvísleg stoð á kom-
andi tímum, ef að líkum lætur. Ekki fer milli mála að byggða-
52
Goðasteinn