Goðasteinn - 01.09.2005, Blaðsíða 52

Goðasteinn 2005
ávallt hauk í horni þar sem einn eða fleiri af þeim voru. Þeir tóku allir í nefið og
man ég ennþá tóbaksílát þeirra. Þeir tóku allir úr sama ílátinu hverju sinni, það
var fastmælum bundið milli þeirra að alltaf þegar þeir tækju í nefið yrði ég líka að
gera það, enda mun það hafa verið það fyrsta sem ég lærði bæði fljótt og vel um
borð.
Ég hafði nokkrar áhyggjur af því hvort ég myndi geta afkastað því starfi sem
mér var ætlað. Þá var hausað með flatningshnífum og var það mun erfiðara og
seinlegra heldur en eftir að hausingasveðjur voru teknar í notkun. Þegar ég var
nýbyrjaður að hausa hefur víst skipstjóranum ekki litist á vinnubrögðin, enda
hafði ég varla séð hausaðan fisk fyrr. Hann kom fram á dekk til mín og segir: „Ef
þú getur ekki hausað fyrir fjóra, væni minn, þá getur þú ekki fengið að vera nema
túrinn." Ég held að ég hafi gengist upp við þessa föðurlegu áminningu en svaraði
þó fáu til enda var Guðmundur Markússon skipstjóri álitinn þá og alltaf síðan
mikill heiðurs- og sómamaður. Ég var talsvert með honum eftir þetta umrædda
úthald og hefur hann ávallt síðan og enn í dag vikið að mér sem gamall og góður
vinur. Hann var þá ungur og glæsilegur maður, fullur af áhuga og dugnaði, enda
hans fyrsta úthald sem togaraskipstjóri. Ég þakka honum framkomu hans við mig
fyrr og síðar.
Til að undirstrika að Guðmundur var ekki mörgum árum síðar eða nánar til
tekið á stríðsárunum búinn að gleyma vanþroska sveitastráknum sem byrjaði sjó-
mennsku sína af lítilli karlmennslu undir hans ágæta verndarvæn, þá kom hann til
mín og bað mig um að koma til sín sem bátsmaður en þar sem ég var það þá á
öðru skipi, kom okkur saman um að ekki væri viðeigandi að fara úr góðu plássi
að ástæðulausu og féll það þar með niður og varð okkur ekkert ágreiningsefni. I
öðrum túr þar frá týndist skip hans í Englandsferð með allri áhöfn og var hernað-
araðgerðum um kennt og hefur eflaust verið. Guðmundur var í landi þann túr og
lifir enn þegar þetta er skrifað. Annars var þetta útúrdúr og kemur ekki nema að
litlu leyti þessari sögu við.
Annars var fiskiríið komið í fullan gang og tilveran um borð helguð því og
tilheyrandi störfum í sambandi við það. Þetta var fyrir þann tíma að svefnlög á
togurum voru lögboðin og var því ekki um að ræða neinn ákveðinn svefntíma og
réði fiskiríið langmestu um hvort mannskapurinn fengi að hvílast eða ekki og man
ég oft eftir að það komst upp í 3 sólarhringa og þar yfir sem enginn lagði sig ef
fiskur bauðst, en öllu lengra þótti ekki forsvaranlegt að halda slíku áfram og
fengu þá allir að sofa í 2 klukkutíma, nema hvað einhver einn gætti skipsins.
Hvort þetta háttalag borgaði sig hvað vinnuafköst snerti var mjög umdeilt á þeim
tíma og munu málsvarar þess eingöngu hafa verið útgerðarmenn og fylgifiskar
þeirra sem byggðu skoðanir sínar á aldagömlu þrælahaldi og telja jafnvel enn í
dag að afkomu þeirra sé best borgið með því að lítilsvirða mannlegan rétt alls
-50-