Bændablaðið - 27.06.2024, Qupperneq 1

12. tölublað 2024 ▯ Fimmtudagur 27. júní ▯ Blað nr. 659 ▯ 30 árg. ▯ Upplag 33.000 ▯ Vefur: bbl.is
Guðni Th. Jóhannesson, fráfarandi forseti Íslands, heldur hér á dúni sem tíndur er í æðarvarpinu á Bessastöðum. Nýlega áttu sér stað kynslóðaskipti þar
sem systurnar Harpa Marín og Selma Ósk Jónsdætur tóku við sem umsjónarmenn varpsins. – Sjá nánar á bls. 32–33. Mynd / Ástvaldur Lárusson
Þann 11. júní var þingfest í Héraðsdómi Reykja-
víkur mál gegn íslenska ríkinu vegna van-
greiddra ullargreiðslna til sauðfjárbænda
vegna ullarinnleggs á árunum 2016–2017.
„Þar verður mál eins sauðfjárbónda keyrt
sem prufumál, í samræmi við samkomulag
Bænda samtakanna við ríkislögmann.
Niðurstaða þess dómsmáls verður
fordæmisgefandi fyrir uppgjörið gagnvart
öðrum sauðfjárbændum sem einnig eiga
eftir að fá uppgjör,“ segir Helgi Jóhannesson
hæstaréttarlögmaður, sem fer með mál
stefnanda fyrir dómstólum.
Málið hefur fordæmisgildi fyrir
yfir 1.600 bændur
Kröfufjárhæðir eru mjög mismunandi, allt frá
nokkrum þúsundum upp í yfir eina milljón á
bónda auk vaxta.
„Samtals eru þetta yfir 200 milljónir auk
vaxta sem hér um ræðir,“ segir Helgi.
Uppgjörstímabilinu breytt án lagaheimilda
Að sögn Helga snýst málið um bráða­
birgðaákvæði í reglugerð sem sett var þann
17. desember 2017, en þar var uppgjörstímabili
vegna greiðslna til ullarbænda, sem áður hafði
verið frá 1. nóvember til 31. október, breytt.
Uppgjörstímabilið sem hófst þann 1. nóvember
2016 var því lengt til 31. desember 2017, úr
12 mánuðum í 14, án þess að fjármunum væri
bætt í málaflokkinn af hálfu ríkisins. Af þessum
sökum dreifðust fjármunirnir, sem eyrnamerktir
voru til málaflokksins á þessu eina tímabili, á
meira magn ullar en ella með tilheyrandi tjóni
fyrir ullarframleiðendur.
Segir Helgi að umboðsmaður Alþingis
hafi komst að þeirri niðurstöðu í áliti sínu
að framangreint bráða­
birgðaákvæði reglu­
gerðarinnar væri ólögmætt.
„Umboðsmaður taldi að
ekki hafi verið fullnægjandi
heimild í lögum fyrir því
að lengja uppgjörs tímabilið
með þeim hætti sem
gert var. Umboðs maður
taldi einnig í álitinu að
breytingin hafi farið gegn rétt mætum vænt­
ingum ullar fram leiðenda sem lagt höfðu inn ull
á tímabilinu 1. nóvember 2016 til 31. desember
2017, auk þess sem ákvæðið hafi falið í sér
afturvirka reglusetningu.“
Málaferli og sættir
Í framhaldi af áliti umboðsmanns Alþingis
höfðuðu sjö bændur mál á hendur ríkinu, á árinu
2022, til að rétta sinn hlut vegna hins ólögmæta
reglugerðarákvæðis. Gerð var dómsátt í öllum
málunum í árslok 2023 þar sem íslenska ríkið
féllst á að greiða bændununum stefnukröfur
þeirra að fullu, auk vaxta og kostnaðar.
Samkomulag utan réttar tókst ekki
„Ríkið vildi ekki fallast á að semja um greiðslur
til annarra ullarframleiðenda utan réttar og því
er nauðsynlegt að fara dómstólaleiðina nú. Af
hálfu ríkisins mun málið örugglega snúast um
að það sé fyrnt, myndi ég halda, en ríkið á
ekki að skila greinargerð fyrr en 5. september
næstkomandi þannig að ég er ekki enn búinn
að sjá varnirnar,“ heldur Helgi áfram.
„Það skýtur óneitanlega skökku við að ríkið
skuli ekki vera tilbúið til að láta eitt yfir alla
ganga í þessum málum,“ bætir Helgi við.
/smh
Sauðfjárbændur:
Íslenska ríkinu stefnt í ullargreiðslumálinu
Við ákveðnar aðstæður á veturna
getur gróður í túnum drepist í
stórum stíl. Algengasta gerð kals
er svokallað svellakal þar sem
túngrösin kafna eftir ákveðinn tíma
undir loftþéttum klaka.
Á nokkrum svæðum á
Norðurlandi koma tún illa undan
vetri og hafa bændur þurft að ráðast
í aðgerðir til að tryggja fóðurforða.
Hret í byrjun júní tafði alla jarðvinnu
sem hefði þurft að klára sem fyrst.

– 20 –
Kal í túnum
Á Útnyrðingsstöðum á Fljótsdals­
héraði fer fram metnaðarfull
hrossarækt og þaðan hafa komið
ýmsir úrvalsgæðingar. Ferðafólki
hefur jafnframt verið veittur þar
beini um hartnær tveggja alda skeið.
– 34 –
Á Landsmót
Helgi Jóhannesson.
Metnaður í hrossaræktinni
36
Landsmót hestamanna 2024
Úr svartri auðn í
stærsta bú landsins
3052
Opnar gróðurhúsin
fyrir almenningi
6
Sauðamjólkin góða
Dugur og elja ofar öllu