Fróðskaparrit - 01.01.2001, Side 5

Fróðskaparrit - 01.01.2001, Side 5
HEROISM AND INCEST IN THE BALLAD OF GONGU ROLVUR 9 Inngangur (funktión 1-7). Heimangerð ogfráferð (funktión 8-11) Sambært Propp byrja gandaævintýrini við, at okkurt ólag er komið í hjá nøkrum fólk- um, sum skal fáast í rættlag aftur. Empir- iska tilfarið hjá honum er russisk (og sib- irsk) ævintýr. I teimum er vanligt í einum inngangsparti at greiða frá forsøguni til hetta ólag. Hesin inngangur er minni fastur, men tó als ikki ókendur, í føroyskum (og norðurlendskum) ævintýrum. Hann umfat- ar tær fyrstu sjey funktiónirnar í vondskip- anini hjá Propp, men er ikki við í Gongu Rólvs kvæði.. Síðani koma funktiónirnar nummar 8 til 11. Tær eru, at ein fíggindi ger seg inn á ella skaðar onkran í familjuni (f8). Hetta er tann vælkenda hendingin, at t.d. ein risi hevur burturflutt eina kongsdóttir. Eitt frábrigdi av hesi funktión er tað, at onkur í familjuni saknar ella ynskir okkurt. T.d. ein kongs- dóttir, ið ikki fæst at flenna, ella kann ikki teppast (f8a). Næsta funktión er, at skaðin ella saknurin verður kunngjørdur alment, og ein hetja kemur fram í søguni við einum ynski ella kravi (f9), og síðani átekur sær ella fær boð um at bøta skaðan ella saknin (f 10). Síðani fer hon heimanífrá (fll). Heimanífrá merkir ikki altíð frá hennara egna heimi, men bara burtur haðani, hend- ingamar higartil hava farið fram. Funktiónimar hjá Propp hanga saman í bólkum. Sum nevnt, er ikki hvør einstøk av øllum 31 við í øllum ævintýrum. I summum ævintýrum er útgreiningin skillig við øllum hesum fýra funktiónunum væl frágreidd- um, í øðrum falla summar saman. Men úr- slitið verður altíð hitt sama: hetjan ella høv- uðspersónurin fer heimanífrá. Funktiónir- nar (f8-fll) eru sostatt eisini ein frágreið- ing um, hví søgan so at siga fer í gongd. í kvæði okkara er hesin parturin bara lýstur á tann hátt, at pápin kemur oman til skipið hjá brøðrunum Illgerðssteini og Odnarbjørn og biðjur teir taka sín unga son við sum nýggjan formann. I A fyribrigdin- um av kvæðnum við hesum ørindum: 14. Teir komu seg so síðla dag, alt var fólk á gangi, har kom fram ein gamal maður við ungum syni í hand. 15. Har kom maður av bergi fram, Máur æt hann á Mýri: »Ger væl við mín yngsta son, hann kann væl knørri stýra!« 16. Hildu undan Islandi úr tí havnalagi, tóku inn unga Gongu Rólv, hann kemur nú fyrst í kvæðið. Propp leggur dent á, at hóast ikki allar funktiónir eru í einum einstøkum ævintýri, so koma tær, ið eru við, altíð í somu føstu raðfylgju. Her hava atfinningar verið førdar móti honum. Reglan er ivaleyst galdandi fyri hansara empiriska tilfar, men í eitt nú nógvum norðurlendskum og vestureurope- iskum ævintýrum kann ein regla um fasta raðfylgju ikki ásetast. Og vit kunna leggja afturat, at so er heldur ikki í mongum før- oyskum ævintýrum. I søguni um Gongu Rólv fáa vit einki at vita um nakra heiman- gerð, fyrr enn Rólvur hittir Hildu í hellinum hjá risanum Rosmari, og hon sigur frá, at tey bæði eru systkin. Tástaðni kemur undan
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160

x

Fróðskaparrit

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.