Fróðskaparrit - 01.01.2001, Síða 5

Fróðskaparrit - 01.01.2001, Síða 5
HEROISM AND INCEST IN THE BALLAD OF GONGU ROLVUR 9 Inngangur (funktión 1-7). Heimangerð ogfráferð (funktión 8-11) Sambært Propp byrja gandaævintýrini við, at okkurt ólag er komið í hjá nøkrum fólk- um, sum skal fáast í rættlag aftur. Empir- iska tilfarið hjá honum er russisk (og sib- irsk) ævintýr. I teimum er vanligt í einum inngangsparti at greiða frá forsøguni til hetta ólag. Hesin inngangur er minni fastur, men tó als ikki ókendur, í føroyskum (og norðurlendskum) ævintýrum. Hann umfat- ar tær fyrstu sjey funktiónirnar í vondskip- anini hjá Propp, men er ikki við í Gongu Rólvs kvæði.. Síðani koma funktiónirnar nummar 8 til 11. Tær eru, at ein fíggindi ger seg inn á ella skaðar onkran í familjuni (f8). Hetta er tann vælkenda hendingin, at t.d. ein risi hevur burturflutt eina kongsdóttir. Eitt frábrigdi av hesi funktión er tað, at onkur í familjuni saknar ella ynskir okkurt. T.d. ein kongs- dóttir, ið ikki fæst at flenna, ella kann ikki teppast (f8a). Næsta funktión er, at skaðin ella saknurin verður kunngjørdur alment, og ein hetja kemur fram í søguni við einum ynski ella kravi (f9), og síðani átekur sær ella fær boð um at bøta skaðan ella saknin (f 10). Síðani fer hon heimanífrá (fll). Heimanífrá merkir ikki altíð frá hennara egna heimi, men bara burtur haðani, hend- ingamar higartil hava farið fram. Funktiónimar hjá Propp hanga saman í bólkum. Sum nevnt, er ikki hvør einstøk av øllum 31 við í øllum ævintýrum. I summum ævintýrum er útgreiningin skillig við øllum hesum fýra funktiónunum væl frágreidd- um, í øðrum falla summar saman. Men úr- slitið verður altíð hitt sama: hetjan ella høv- uðspersónurin fer heimanífrá. Funktiónir- nar (f8-fll) eru sostatt eisini ein frágreið- ing um, hví søgan so at siga fer í gongd. í kvæði okkara er hesin parturin bara lýstur á tann hátt, at pápin kemur oman til skipið hjá brøðrunum Illgerðssteini og Odnarbjørn og biðjur teir taka sín unga son við sum nýggjan formann. I A fyribrigdin- um av kvæðnum við hesum ørindum: 14. Teir komu seg so síðla dag, alt var fólk á gangi, har kom fram ein gamal maður við ungum syni í hand. 15. Har kom maður av bergi fram, Máur æt hann á Mýri: »Ger væl við mín yngsta son, hann kann væl knørri stýra!« 16. Hildu undan Islandi úr tí havnalagi, tóku inn unga Gongu Rólv, hann kemur nú fyrst í kvæðið. Propp leggur dent á, at hóast ikki allar funktiónir eru í einum einstøkum ævintýri, so koma tær, ið eru við, altíð í somu føstu raðfylgju. Her hava atfinningar verið førdar móti honum. Reglan er ivaleyst galdandi fyri hansara empiriska tilfar, men í eitt nú nógvum norðurlendskum og vestureurope- iskum ævintýrum kann ein regla um fasta raðfylgju ikki ásetast. Og vit kunna leggja afturat, at so er heldur ikki í mongum før- oyskum ævintýrum. I søguni um Gongu Rólv fáa vit einki at vita um nakra heiman- gerð, fyrr enn Rólvur hittir Hildu í hellinum hjá risanum Rosmari, og hon sigur frá, at tey bæði eru systkin. Tástaðni kemur undan
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.