Fróðskaparrit - 01.01.2001, Síða 11

Fróðskaparrit - 01.01.2001, Síða 11
HEROISM AND INCESTIN THE BALLAD OF GONGU ROLVUR 15 intýr um Gongu Rólv. Hugtakið vísir til tað fyribrigdi í ævintýrum, at mótstríðandi eg- inleikar hjá fólki í veruleikanum eru lýstir við fleiri persónum í ævintýrunum. Hetta er »Dr. Jekyll and Mr. Hyde« fyribrigdið, kent úr skaldsøguni hjá R. L. Stevenson, har hin góði Dr. Jekyll bæði sálarliga og kropsliga tíðum skiftir ham og gerst hin óndi Mr. Hyde. Lættasta dømi at nevna úr ævintýr- unum er viðgerðin av hugtakinum móður- kærleika í mótsetningi til persónin móður sum menniskja. Sum hugtak er móðurkær- leiki altíð ævinliga góður, men tað fólkið, ið er móðir, er fólk, sum øll onnur. At móð- urkærleiki hennara hevur ein enda, tí hon er eitt fólk, er í andsøgn við uppfatanina av móðurkærleikanum sum hugtak. I ævintýr- um verður kensluliga ov trupult at leggja neiligar eginleikar afturat tí reina móður- kærleikanum hjá einum og sama persóni, og andsøgnin verður loyst við tveimum persónum: tí góðu móðurini og tí óndu stjúkmóðurini. Episkt í søguni er talan um tveir persónar, tolkingarliga um sama per- són. Soleiðis kunna mong ævintýr um hina óndu stjúkmóðurina tolkast. (Sí Kráku- dóttir og Kalsdóttir JJ nr.4, AT nr. 956B). I Gongu Rólvs kvæði em hesir týðandi persónar: bróðirin og systirin, Rólvur og Hilda, pápi teirra Máur á Mýri og so risin Rosmar. Høvuðspersónur okkara er Rólvur og andstøðingurin Rosmar. Rólvur fær hjálp frá systrini at basa Rosmari, ið hevur hana hjá sær í hellinum, har tey liva sum maður og kona. Fyri at skilja ta duldu mein- ingina í ævintýrinum, mugu vit spyrja, hvør hesin risin er. Eftir ástøðinum hjá Holbek: Hvønn í veruleikans verð umboðar Rosmar í tí fiktivu ævintýraverðini. Hann er eitt symbol, t.e. hann umboðar okkurt ella held- ur onkran, er tann neiliga síðan av onkrum fólki í veruleikans verð, og hevur sjálvsagt sum øll onnur fólk, eisini onkrar jaligar síð- ur. Eg beri ikki gátur upp fyri mínum lesar- um, so eg gevi svarið beinanvegin: risin Rosmar og pápin Máur á Mýri eru sami persónur. Koturnar í skaldskaparslagnum geva frásøgufólkinum høvi til uttan aftur- hald at lýsa báðar síður pápans. Hetta ber til í eini fiktivari søgu, men illa, um sagt varð frá slíkum skyldskaparligum viðurskiftum á realistiskan hátt. Pápar kunna vera óndir, gaman í, men tað sum hesin ger, er meira enn »vanligur óndskapur«. Tí verður hann lýstur metaforiskt og symbolskt við tveim- um persónum. Og hvat ger hann? Tað kann tolkast í tveimum stigum. Fyrsta og beinleiðis stig er, at hann sendir sín heilt unga son, so ung- an, at teir leiðast, umborð á eitt púra fremmant skip á veg í sigling á lítið kend- um leiðum, og livir einsamallur við dóttur síni, sum hann steingir inni og avbyrgir fyri umheiminum. Tað er lítið at ivast í, at hann eisini ger seg inn á hana seksueit. Tað skilst, haldi eg, av orðingunum í kvæðin- um. Tá Rólvur kemur í hellið, fær hann fat- an av, at eina risakona situr inni. 011 frá- brigdini hava somu orðing: A 47: Rólvur gekk í skálan inn, sum stór sat kona við eld (B 40, C 58, D 44, E 48, F 59) Støddin á konuni vísir, at Rólvur heldur hana vera risakonu og risans konu, og at frásøgnin við hesi orðing vil sipa til eitt seksuelt samband við risan. Tað kemur enn skilligari fram í samrøðuni millum systkini.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.