Fróðskaparrit - 01.01.2001, Page 145

NYTT INNAN VISINDI 2000
149
um er broytt. Tá ið broytingin er stór og tal-
an kann vera um avlaging ella avskeplan er
talan um at halda fyri gjøldur, sum tá ið
Rúm hevur “ein varligur dráttur í kynshár-
um” í staðin fyri “í tara”. Eru broytingarn-
ar minni, er heldur talan um at læna orðing-
ar og læra av undangonguskaldinum. Talan
er heldur um álvarsemi, tá ið Jens Pauli
Heinesen endurgevur eina søgu hjá Hans
A. Djurhuus og síðani sigur hana lutvíst
uppaftur, so hon hóskar til eitt tema í skald-
søguni. Talan er um hávirðing fyri undan-
gongutekstinum uttan nakra roynd at koma
longri enn hann, sum kemur fram, tá ið sitat
standa sum skjal og prógv, t.d. sum tíðar-
mynd sum í Lívsins sumri og .... hvørt við
sínar náðir.
Bókmentasøguliga gongdin í Føroyum
verður ofta borin saman við gongdina á
evropeiska meginlandinum, og mett verður
um líkleikar og munir í mun til hugtøk sum
samstundisleika og ósamstundisleika. Al-
oftast verður føroyska gongdin skírd at
halta eftir ta evropeisku ella beint fram at
vera eftirbátur. Hetta er eitt normativt sjón-
armið, sum byggir á eina hugmynd um, at
tað finst ein grundleggjandi bókmentalig
menningartilgongd. Bókmentasøga er kon-
struktión, og hon er aloftast bundin aftur at
eini ávísari tjóð, har bókmentirnar hava
ávísar, men ikki altíð tær somu uppgávurn-
ar í tjóðarbyggingini.
I roynd og veru er tað soleiðis, at vestur-
evropeiskar bókmentir hava nøkur viður-
skifti í felag, og líkleikamir standast m.a.
av sosialum, átrúnaðarligum, filosofiskum
og politiskum rørslum, sum fara um lond-
ini. Rørslumar spjaða hugsanimar, men tær
have been identified and analysed wilh
regard to their position in the new textual
environinent. It has beconte clear that in
most cases the language in qoutations has
been changed. When the change is ex-
tensive and there may be a question of
rephrasing or disfigurement, it is a case of
mockery as in Rúm when “ein varligur
dráttur í tara” from a poem by Chr. Matras
becomes “ein varligur dráttur í kynshár-
um”. If there are lesser changes, it is more
likely a case of borrowing and learning
from the predecessor author. There is
seriousness involved when Jens Pauli
Heinesen repeats a story by Hans A.
Djurhuus, and then partly reproduces it so
that it fits in with a theme in the novel. It is
a question of respect for the predecessor
text without trying to achieve more than it
emerging when quotations are used as
document and evidence, for example as an
image of the period as in Lívsins summar
and ...hvørt við sínar náðir.
The development in literary history in the
Faroes Islands is often compared to the
development on the European continent,
and there is discussion about similarities
and differences regarding concepts like
simultaneity and non simultaneity. Most
often the Faroese development is said to be
lagging behind or even backward. This is a
normative viewpoint based on the idea that
a basic literary developmental process
exists. Literary history is construction, and
it is mostly connected to a certain nation
where literature has certain, but not always
the same, tasks in nation building. The fact
of the matter is that West European lit-