Helgarpósturinn - 21.11.1985, Blaðsíða 25

USTAPÓS1
Sigurður Guðmundsson myndlistarmaður hlýtur Prins Eugen orðuna
og gefur út bók með viðarkolsteikningum:
„Fortídarlaus og
fullur undrunar“
reynd hversu vel mér féll þessi iðja.
Það að skapa list olli mér alltaf þján-
ingu og greinilega var mér farið að
þykja vaent um þessa þjáningu.
Kannski er þetta óheilbrigt viðhorf,
en mér leið í raun og veru eins og
sönnum hermanni í listinni.
Af miklum eldmóði andmælti ég
staðhæfingu sem franskur rithöf-
undur með erfiðu nafni setti eitt
sinn fram, er hljómaði eitthvað á
þessa leið: „Ekta perlum rennur
ekki sviti." Mínar perlur voru svo
sannarlega löðrandi af svita. Og það
var fullkomin sannfæring mín að
þannig ætti það að vera.
Það hryggir mig hversu lítt mér
helst á bjargföstum sannfæringum,
eins og heilbrigðu fólki er svo tamt.
Þetta er mín tragedía. Þetta er
tragedía hermannsins sem ferðast.
Eins og allir listamenn er ég að
ferðast. Eg ferðast frá einni á til ann-
arrar, og þar sem ekki er brú, brúa
ég. Þessi brú . . . þetta listaverk
kann að vera fallegt eða ljótt, mikil-
vægt eða lítilvægt, ábyggilegt eða
óábyggilegt. Öllu máli skiptir að
brúin haldi þunga mínum á leiðinni
yfir. Ef til vill er óþarfi að geta þess,
að ósjaldan hef ég komist í hann
krappann.
Þegar ég stend á hinum árbakk-
anum kemst ég að raun um að þar
ríkja önnur lögmál. Það sem áður
var traustvekjandi, bjargföst sann-
færing, er núna vart meir en afstæð-
ur frasi.
Fortíðarlaus og fullur undrunar
held ég áfram leið minni að næstu
á,“ segir Sigurður Guðmundsson í
inngangi sínum að WITH LAND-
SCAPE.
JS
Sigurdur Guðmundsson myndlist-
armaður, sem var einn helsti forvíg-
ismaður SÚM hreyfingarinnar hér-
lendis á sjöunda áratugnum, og hef-
ur lengi starfað í Amsterdam, var sl.
þriðjudag sæmdur sænsku Prins
Eugen orðunni fyrir framlag sitt í
þágu myndlistar. Aður hafa þrír ís-
lenskir listamenn fengið þessa orðu,
þeir Kjarual, Erró og Einar Jónsson.
Þá er komin út í Hollandi lista-
verkabókin WITH LANDSCAPE
sem hefur að geyma tuttugu viðar-
kolsteikningar eftir Sigurð. Þetta er
viðhafnarútgáfa, krydduð skáldleg-
um texta eftir myndlistarmanninn.
Þessar teikningar teljast til tíðinda,
því Sigurður hefur aldrei áður unnið
með viðarkol. Fyrir fáeinum árum
kom hann hins vegar myndlistar-
heiminum í opna skjöldu með
skúlptúrum sínum eftir að hafa beitt
ljósmyndatækni í listsköpun sinni
um langt skeið. Viðarkolsteikning-
arnar, sem nú koma út, bera með
sér þrá eftir náttúrunni sem með
Sigurður Guðmundsson: Venus, 1985
(170 40 60 sm), einn þeirra skúlptúra sem
hann sýnir nú ásamt viðarkolsteikning-
unum I galleríinu Boma í París.
fegurð sinni virðist stöðugt laga sig
að þeirri fegurð sem listamaðurinn
skapar.
Með útgáfu WITH LANDSCAPE
koma viðarkolsteikningar þessar í
fyrsta sinn fyrir augu almennings.
Listaverkin eru þessa stundina á
sýningu í galleríinu Boma í París.
Seinna verður hluti teikninganna
sýndur í Slunkaríki á ísafirði og í
Gallerý Riis í Osló.
Listaverkabókin WITH LAND-
SCAPE er 40 bls. og 26x35 sm að
stærð. Hún er saumuð og innbundin
í náttúruhör og bókartitill er silki-
prentaður. Af þessari einstæðu út-
gáfu (sem ekki verður endurprent-
uð) eru 600 eintök prentuð á holl-
ensku og 400 eintök á ensku. Þar
eru meðtalin 100 tölusett og árituð
eintök. Þau má kaupa beint frá út-
gefandanum, The Bifrons Publisher,
Planciusstraat 9 A, 1013 MD
Amsterdam, eða frá söluaðilum hér
á landi: Bókabúð Snæbjarnar, Bóka-
verslun Sigfúsar Eymundssonar,
Bókabúð Máls og menningar,
Gallerí Borg og Slunkaríki á Isafirði,
sem munu geta haft milligöngu um
að panta slík eintök.
íslensk þýðing að texta Sigurðar
Guðmundssonar fylgir þeim bókum
sem seldar verða hér á landi. Þar
greinir Sigurður fyrst frá því hvernig
hann varð skyndilega gripinn löng-
un til að vinna með viðarkol. Síðan
segir hann:
„ . . . þegar ég var farinn að vinna
með viðarkol, naut ég þess í ríkum
mæli strax frá upphafi. Vankunnátta
mín á þessu nýja sviði var mér ekki
hindrun. En samt varð ég að játa, að
þrátt fyrir alla ánægjuna fann ég til
nokkurra vonbrigða með þá stað-
„Draugar og djöflar
í mér og öðrum“
segir Vigdís Grímsdóttir um bók sína
Eldur og regn
Um þessar mundir er að koma út
hjá Frjálsu framtaki nýtt smásagna-
safn eftir Vigdísi Grímsdóttur, Eldur
og regn. Fyrir tveimur árum sendi
Vigdís frá sér smásagnasafnið Tíu
myndir úr lífi þínu sem vakti mikla
athygli, m.a. fyrir óvenju agaðan stíl
af „byrjanda" að vera. En bók-
menntaskrif eru ekki aðalstarf Vig-
dísar — fáir verða feitir af þeim — og
hún framfleytir sér og sínum með ís-
lenskukennslu við Flensborgar-
skóla og blaðaskrifum fyrir tímarit-
ið Líf. HP tókst að ná í skottið á Vig-
dísi í einum frímínútunum til að for-
vitnast ögn um Eld og regn.
„Sögurnar eru þrettán, ég hefði
hvorki viljað hafa þær tólf eða fjór-
tán," sagði Vigdís. „Talan þrettán
tengist gömlu hjátrúnni og fordóm-
unum og ég er ekki frá þvi að hún
tengist líka anda sagnanna."
— Eru þá fordómar og hjátrú of-
arlega á baugi í sögunum?
„Kannski," segir Vigdís dularfull.
„Eru ekki allir rithöfundar að fást
við slíkt þótt þeir beri á móti því? Ég
er eins og allir hinir að reyna að
sýna þetta líf sem við lifum en ég
geri það á annan hátt en í fyrri bók
minni. Munurinn liggur í stílnum og
frásagnarhættinum, ég fer aðra leið
að sama marki."
— / hverju felst nýja leiðin?
„Hún er raunsæ, kannski er þetta
ævintýraleiðin. Þó að atburðir sagn-
anna gerist kannski ekki á hverju
götuhorni þá gerast þeir nú samt.
Það er dálítil þoka í sögunum. Er
ekki þoka í þjóðsögunum?" segir
Vigdís og gerist nú æ dularfyllri.
— Er margt huldufólk þarna á
sveimi?
„Já, huldufólkið í mér og þér. Það
er nefnilega svo skemmtilegt fólk.
Veruleikinn er ekki undir nafni. En
það er ekki í mínum verkahring að
gefa upp túlkunarmöguleika á sög-
unum. Énda gæti ég það ekki, ég er
með allan hugann við setningar-
fræðina þessa stundina!"
— Hvaða fyrirbœri leita mest á
Þig?
„Það eru náttúrulega draugar og
djöflar í mér og öðrum og sem sjálf-
stæðar persónur. Þeir eru mjög fyr-
irferðarmiklir í bókinni. Svo er ég
mjög upptekin af alls kyns mannleg-
um feluleik."
— Ertu opnust eða tœrust við ein-
hverjar tilteknar aðstœður eða hug-
arástand?
„Mér lætur best að skrifa á nótt-
unni þegar þögn er og ró og friður.
Það er skemmtilegast í þögninni."
— Hefurðu einhvern tíma til að
skrifta í svipinn?
„Nei, en ég á þess kost að lesa
mikið í tengslum við kennsluna og
það er næstum jafngott og að
skrifa," segir Vigdís Grímsdóttir
kennari, blaðamaður, rithöfundur
og húsmóðir.
JS
JAZZ
Blús og bláar
Það var fullt á Broadway þegar Junior
Wells, Buddy Guy og Chicago Blue Bandið
blúsuðu þar á fjórða tíma. Þetta var líka
hörkuband þar sem hver og einn stóð fyrir
sínu. Bandið hitaði upp áður en stjörnurnar
birtust og fór bassaleikarinn, Noel Nealy á
kostum. Albert Allen og George Bazemore
sungu og slógu gítara og trommari var Jerry
Porter — allir ágætir handverksmenn þó
Jerry væri daufur vegna flensunnar. Hingað-
koma Chicago blúsbandsins hefði þó ekki
talist markverð hefði stjörnurnar vantað.
Buddy Guy reið á vaðið og fór á kostum.
Hann er af skóla B.B. Kings og gefur meistar-
anum ekkert eftir nema síður sé. Ég efast um
að betri gítarleikur heyrist í blús og allir
helstu rokkgítarleikarar heims liggja flatir
fyrir Buddy Guy. Þegar hann söng við gítar
sinn sem konu í hægum blúsnum og þandi
strengina til svara var það meira en grín —
það var bláköld snilli!
Svo kom Junior Wells í jakkafötum og með
hatt og gullkeðfu í vasaúrinu. Hann minnti á
hirðmann Al Capone, enda hefur hann
stundum leikið slíka í bíói. Söngur hans var
meira í ætt hinna gömlu blúsmanna — Sonny
Boy og á stundum Lightin’ Hopkins — og
munnhörpuleikurinn kraftmikill. Afturá
móti blés hann alltof lítið í hörpuna. Það var
leitt að fá ekki í það minnsta einn grátandi
munnhörpublús.
Eftir hlé varð skemmtunin ofaná. Það var
boðið uppí dans og meistararnir voru í því að
skemmta sér og öðrum. Liðið var látið
syngja, lítið hirt um hin listrænu tök — svo
voru Muddy Waters og Sonny Boy hylltir.
Geggjað kvöld og tvær hliðar blúsins á boð-
stólum. í fyrri hlutanum réð tilfinning og tær
tónsköpun og þaðan spratt djassinn — í þeim
seinni geggjað fjör og kraftur og þaðan
spratt rokkið. — En það fór ekki milli mála að
fyrri hluti tónleikanna bar af.
Bláa klassíkin
Blue Note klassíkin fæst nú í Fálkanum.
Gamlir geggjarar eiga trúlega margar þeirra
ss. The Genius of Modern Music 1 & 2 með
Thelonius Monk, The AmazingBudPowell 1
& 2 með píanistanum boppóða og Miles Dav-
is 1 & 2, þar sem eru upptökur frá 1952—54.
Þetta eru jafnómissandi verk í djasssafnið og
hljómkviður Beethovens og Mozart hjá þeim
gildu.
En það eru líka nýrri nöfn í endurútgáfun-
„Ég efast um að betri
gítarleikur heyrist í
blús og allir helstu
rokkgítarleikarar heims
liggja flatir fyrir Buddy
Guy."
eftir Vernharð Linnet
um: Delightfully Morgan með trompetleikar-
anum magnþrungna, Tender Moments með
McCoy Tyner, einum af helstu áhrifavöldum
í nútíma djasspíanóleik, Conquistador Cecil
Taylors og Life Time Tony Williams. Tony
gekk til liðs við Miles Davis ásamt Ron Carter
og Herbie Hancock árið 1963 og var þá brot-
ið blað í djasssögunni. Síðan hefur Herbie
verið einn af helstu píanistum djassins og
undanfarin ár þó enn þekktari í fönkinu.
Fyrsta skífa Herbies var Takin' Off (BST
84109), hljóðrituð 28. maí 1962. Þar leika
engir smákallar með honum: á tenórinn
sjálfur Dexter Gordon og trompetinn
Freddie Hubbard, bassann slær Butch War-
ren og trommurnar Billy Higgins. Verkin eru
sex og öll eftir Herbie — af þeim sló eitt í
gegn og er enn mikið leikið: Watermelon
Man. Fönkbragur Watermelon Man ríkir þó
ekki einn á skífunni og eitt besta verkið er
undurljúf ballaða: Alone And I, þarsem
Dexter blæs firnafallega. Sóló Herbies vísar
veginn fram til hinnar ljóðrænu nýsköpunar
í anda Bill Evans, er hann átti einna stærstan
þátt í.
Seinna hljóðritaði Herbie meistaraverkin
Maiden Voyage og The Prisoner fyrir Blue
Note — en ferskleiki Takin’ 0//stendur fyrir
sínu enn þann dag í dag.
HELGARPÓSTURINN 25