Helgarpósturinn - 21.11.1985, Blaðsíða 26

„Uppgjör viö hnútamanninn“
segir Magnús Þór Sigmundsson m.a. um nýja sólóplötu sína
Tónlistarmaðurinn Magnús Þór
Sigmundsson (annar helmingur
Magnúsar og Jóhanns m.m.) hefur
nýverið sent frá sér sóióplötuna
Crossroads. Hann hefur samið öll
lög og texta nema tvo sem eru eftir
vin hans John O’Connors. Magnús
fékk marga valinkunna tónlistar-
menn til liðs við sig: Ásgeir Óskars-
son á trommur, Skúla Sverrisson á
bassagítar, Þórö Árnason á hljóm-
borð, Þorstein Jónsson á gítar og
Vilhjólm Guöjónsson á saxófón og
hann sér einnig um blásaraútsetn-
ingar.
„Þessi plata er eiginlega aftur-
hvarf mitt til rokksins," sagði Magn-
ús Þór í spjalli við HP. „Snemma á
tónlistarferli mínum — meðan ég
bjó í Englandi — var ég mikið í rokk-
inu. Frá þeim tíma get ég nefnt plöt-
una Change sem er líkast til orðin
tíu ára gömul. En Crossrouds er þó
fyrsti rokkkonsertinn sem ég vinn,
bara með hljómsveit og í rauninni
lítilli yfirbyggingu."
— Um hvaö synguröu ó plötunni?
„Eitt lagið heitir Dr. Please eða
Geröu þaö, lœknir. Það fjallar að
vissu leyti um karlmannaheiminn,
hnútamanninn, sem ekki vill verða
ástfanginn og leitar „hjálpar" i
sukki og notar kuldalega framkomu
sem vörn. Texti lagsins Crossroads
er af svipuðum toga, lýsir svona
„haltu-mér-slepptu-mér-manni sem
langar ýmist til að halda í fjölskyldu-
lífið eða fara einförum.
Af pólitískum toga má nefna
Blind man sem fjallar fyrst og
fremst um „guðinn", sprengjuna,
sem flestir tengja friðnum. Þarna
beini ég spjótum mínum að opna
valdinu og óttanum sem fyrirbyggj-
andi hlut. í Beautiful world dreg ég
upp draumamynd af friðnum eða
því öfugsnúna fyrirbæri að menn
skuli heyja stríð í nafni trúar, mann-
úðar o.s.frv. — Sumir textarnir eru
fantasíur, þarna er t.d. ástarsaga
draugs.og manns. Sá texti er spunn-
inn út frá draumi."
— Textarnir eru semsé allir ó
ensku?
„Já, það stafar af því að ég bjó í
Englandi í fimm ár og þróaði þá
með mér hugsanaferli á ensku sem
er voðalega erfitt að slíta sig frá. Þar
að auki er plötunni dreift af RCA í
Englandi og það hefur engan til-
gang að dreifa plötu með íslenskum
textum úti.“
— En þú ert búsettur hérlendis
núna?
„Já, ég hef mestmegnis verið hér
síðastliðin ár og hef verið að feta
nýjar slóðir í tilfinningamálunum.
Sumir textanna fjalla um hluti sem
ég hef sjálfur gengið í gegnum."
— Eru þeir textar sem þú nefndir
um karlmannaheiminn ef til vill
uppgjör þitt viö hegöunarmynstur
hnútamannsins?
„Mér finnst þeir vera það að vissu
leyti þó svo að ég komi ekki með
neinar lausnir. Það er ekki hægt, en
tíminn gengur í lið með manni.“
— Ertu semsé nýkominn úr naflQ-
skoöun?
„Er maður ekki alltaf í naflaskoð-
un? Aðallega þó eftir þrítugt. Ég
gekk í gegnum fjórtán ára hjóna-
band sem endaði svo með skilnaði
og öllu sem honum fylgir. Síðan var
ég hnútakarl í eitt, tvö ár og átti þá
eingöngu i skammtímasambönd-
um. Þegar þau fóru að nálgast eitt-
hvað sem ég kannaðist við frá
hjónabandinu þá sleit ég þeim. En
svo hitti ég konu sem tók í höndina
á mér og leiddi mig og þá var kom-
inn tími til að líta svolítið í eigin
barm. Þetta horfir því allt til betri
vegar.
Svo langar mig til að minnast á
einn texta í viðbót, Rush hour, en
hann byggi ég á atviki sem henti
mig í lest i London rétt áður en ég
fór heim. Þá settust tveir menn á
móti mér. Annar var grannur og
toginleitur, með bauga undir aug-
um, greinilega búinn að vaka mikið,
en hinn kátur og hress. „Þetta er
skrýtin borg,“ segir sá fyrri. Sá síðari
svarar bara með eins atkvæðis orð-
um. Svo segir hann allt í einu: „Lík-
ar þér hún?“ „Já, hún er ágæt,“ segir
sá fyrri, og spyr síðan: „Ertu ham-
ingjusamur?" Og þá svarar sá sem
var betur á sig kominn: „Ég er eins
hamingjusamur og maður sem er á
leiðinni til King’s Cross til að skipta
um lest getur verið." Þegar hann
sagði þetta greip ég pennann og
skrifaði þetta niður, og bjó svo til
umhverfislýsingar.”
— Veröuröu meö hljómleika ú
nœstunni þar sem þú flytur lög af
þessari nýju plötu?
„Það er dálítið erfitt því mennirn-
ir sem spila með mér á plötunni eru
dreifðir út um allar jarðir. En ég get
svo sem troðið upp einn með kassa-
gítarinn.”
— Ertu meö vídeómynd í bígerö?
„Ég hef velt því fyrir mér, en það
er varla að það borgi sig. Myndin er
einnota hlutur og kostnaður getur
farið upp í 200 þúsund. Því er þetta
dálítið hæpið fyrirtæki.
Að lokum vil ég geta þess að það
er mjög vandað til vinnslu plötunn-
ar. Hún er unnin í London í Surrey
sound en skorin í Þýskalandi. Þetta
á að teljast það besta sem völ er á.“
LEIKLIST
eftir Gunnlaug Ástgeirsson
Skrípast meö Skugga
Áhugamannafélagiö Hugleikur sýnir aö
Vesturgötu 3:
Skugga-Björg — ný leikgerö af Skugga-
Sveini.
Handrit: Hugleikur.
Leikstjóri: Bjarni Ingvarsson.
Leikendur: Sindri Sigurjónsson, Sigríöur
Helgadóttir, Eggert Guömundsson, Unnur
Guttormsdóttir, Jón Magnússon, Guörún
Gyða Sveinsdóttir, Anna Kristín Kristjóns-
dóttir, Björn Bjarnason, Unnur Ragnars,
Örn Friðriksson, Hjördís Hjartardóttir, Ingi-
björg Hjartardóttir, Sigrún Óskarsdóttir,
Steinunn Gunnlaugsdóttir, Guðrún Jóns-
dóltir, María Hjúlmtýsdóttir.
Eftir þeim upplýsingum sem ég hef bestar
getað fengið er Hugleikur hreint áhuga-
mannaleikfélag og aðgangur bannaður fyrir
lærða leikara. Eftir leikskrá að dæma virðast
forgöngumenn félagsskaparins líta svo á að
það séu grundvallar mannréttindi að geta
gengið í leikfélag og fengið að leika uppi á
sviði eins og gerist í hverju krummaskuði á
landinu, nema í Reykjavík. Til þess að bæta
úr þessum mannréttindaskorti var drifið í að
stofna félagsskapinn og auglýst opinberlega
eftir þátttakendum. Upp úr þessu spratt hóp-
ur fólks úr hinum og þessum áttum og á ýms-
um aldri til að njóta þessara sjálfsögðu
mannréttinda.
Ef ég hef skilið rétt þá er það meginmark-
mið hópsins að koma saman og gera eitt-
hvað skemmtilegt á þessu sviði, fyrst og
fremst sjálfum sér til ánægju og ef svo vill til
einnig öðrum.
Það sem Hugleikur býður nú almenningi á
að horfa er uppsuða úr Skugga-Sveini. Meg-
inþráðurinn er látinn halda sér, en margt er
af skorið og úr lagi fært, bæði að því er tekur
til texta og atburða. Meginbreytingin er þó
sú að Skuggi sjálfur og kompánar hans á
fjöllum eru teknir til kynskipta og gerðir að
hinum verstu útileguflögðum.
Það er ósvikinn áhugamannabragur á
þessari sýningu, jafnvel aðeins ýktur á pört-
um. Leikararnir leika meira og minna hver
með sínu lagi eins og vera ber og það eru
áhöld um hvorir skemmta sér betur, leikend-
ur eða áhorfendur. Þannig á þetta að vera.
Hreinræktaður naiviskur leikmáti, líf og fjör
og fullkominn skortur á hátíðleika gera
þessa sýningu bráðskemmtilega, án þess að
þar með sé nokkuð fullyrt um listrænt gildi
á heimsmælikvarða.
í prologus er sagt að sýningin sé hátíðar-
sýning í tilefni 150 ára afmælis síra Matthías-
ar og vegna loka kvennaáratugarins. Þegar
þessu tvennu er slegið saman verður úr að
leikrit eftir Matthías er sýnt og Skuggi gerð-
ur að konu. Nú reikna ég með að Matthías
hafi verið bærilegur húmoristi, þannig að
minningu hans sé enginn grikkur gerður með
þessari sýningu. Hinsvegar er auðvelt að sjá
ef maður er þannig stemmdur dæmalaust
fyndna skopfærslu á ýmsum þáttum í um-
ræðu og viðfangsefnum kvennaáratugarins
og hins nýja feminisma og er því vel við hæfi
að svo ágæt sýning fái inni í kjallaranum á
Vesturgötu 3.
BÓKMENNTIR
Litlir merin og stórir
eftir Sölva Sveinsson
Eiríkur Brynjólfsson:
I smúsögur fœrandi.
Skúkprent 1985.
Þetta er fyrsta bók Eiríks, en áður hefur
hann birt smásögur í Lystræningjanum sál-
uga og a.m.k. einu safnriti. Þetta er ekki stórt
rit, átta sögur á samtals 79 bls. og heita Litli
maðurinn, Gömul kona, Lítil og ljót saga um
frelsi, jafnrétti og bræðralag, Allsber maður
og konur í buxum, Saga lögfræðingsins, Um
bílamál Jóns Jónssonar fulltrúa í viðskipta-
ráðuneytinu, Atburðir dagsins og Innreið
tækninnar.
Smásögur geta vitaskuld verið með ýmsu
sniði eins og hinar lengri, raunsæjar sögur,
furðusögur, ævintýri o.s.frv. og að jafnaði eru
þær „stutt skálduð frásögn" eins og segir í
fræðiriti. Þar segir reyndar líka, að ris sög-
unnar komi oft „í lok hennar og er ætlað að
varpa ljósi á víðara svið en sagan í þrengstu
merkingu fjallar um, afhjúpa einhver lífs-
sannindi, lýsa manngerð eða örlögum". Þess-
ar sögur eru allar með raunsæju yfirbragði
að mestu leyti, blandnar kímni og háði. Þetta
á ekki sízt við Litla manninn, allegoríu úr
samtímanum. Lesendum er að vísu bent á,
að líkindi milli atburða í sögu og raun séu
hrein tilviljun, sem þeir geti átt við sjálfa sig;
og þau eru ekki verri fyrir það. Litli maður-
inn fékk fimmkall hjá ráðherranum með
vindilinn og tókst með naumindum að velta
þessum auðæfum undan sér, enda var hann
lítill. Og þá kom einn af máttarstólpum þjóð-
félagsins og settist ofan á litla manninn:
„Máttarstólpinn fann skyndilega að hann sat
á einhverju öðru en stólsetunni einni. Hann
lyfti upp annarri rasskinninni og greip fimm-
kallinn. Hefur sjálfsagt haldið að hann hefði
tapað honum. Sumir menn eru svo vanir að
tapa að þeir halda alltaf að þeir eigi peninga
sem liggja á almannafæri.
■ Litli maðurinn reis á fætur þegar hann
losnaði og mótmælti hástöfum. Hann heimt-
aði fimmkallinn sinn aftur. Kallaði máttar-
stólpann þjóf og illmenni en auðvitað heyrði
enginn neitt.
Litli maðurinn var enn að hrópa og stappa
í stólsetuna þegar máttarstólpinn lagaði sig
til í sætinu og settist betur uppi stólinn. Með
þvi hrakti hann litla manninn útá ystu nöf.
Þar barðist hann smástund við að ná jafn-
væginu, veifaði höndunum einsog hann
byggist við að geta flogið, síðan missti hann
jafnvægið og féll fram af." í þessari sögu er
reyndar ekkert sérstakt ris, en samt sem áð-
ur opinberar hún almenn sannindi: sumir
menn eru litlir en aðrir stórir, nema hvað? í
Atburöum dagsins leynir háðið sér ekki þeg-
ar ráðherrann og Kristján bílstjóri halda suð-
ur á Keflavíkurflugvöll að kanna hvort þar
séu geymdar kjarnorkusprengjur. „Klæðum
landið verksmiðjum! Auðvitað! Bæði þjóð-
legt og framfarasinnað. Hugsaði hann. Þing-
sæti tryggt til frambúðar.
Svo hallaði hann sér makindalega í sætinu
og söng hástöfum: ísland ögrum skorið...“
Og ris sögunnar er í lokin, á heimleiðinni
meðan ráðherrann og Kristján sungu
Hamraborgina þegar sprengjan sprakk. En
ráðherrann var ekki á sama máli: „Nei, þetta
er sko ekki sprengja. Engar sprengjur hér án
okkar samþykkis. Ég hef bréf uppá það. Og
hann klappaði lófanum á skjalatöskuna sína.
Þetta er sveppur, sagði hann og pírði aug-
un. Risastór sveppur, Kristján minn.
Síðan sneri hann sér við, horfði hugsandi
frammá veg og tautaði:
Skyldu þeir vera ætir, sona stórir?"
Þessi dæmi sýna glögglega að söguefni er
sótt til samtíðarinnar, sum vísa beint til
ákveðinna atburða, önnur almennt, t.d. er
fjallað um (ó)jafnrétti, skopast með „kerfið”
og skeytum beint út og suður um þjóðfélagið
hér og nú. „Jú, konan á að vera fyrir augað,
sagði kallinn og var ekki orðlaus lengur.
Hann sagði: „Guð skapaði konuna til þess að
maðurinn yrði ekki einn.“ Og hann hélt
áfram: „Ég get fyllilega sætt mig við sýningu
á fallegum konulíkama en karlar eiga að
gæta velsæmis í klæðaburði."" Stíll sagn-
anna er einfaldur í þeim skilningi, að skrifað
er á daglegu (tal)máli, setningaskipan ein-
föld, og síðan eru sögurnar hlutaðar niður í
þætti, nema ein, setningum komið fyrir ein-
um sér í línu, eins og til áherzlu sums staðar
eða ítrekunar. Allar eru sögurnar stuttar
skáldaðar frásagnir með ríka skírskotun til
samtímans og „afhjúpa einhver lífssannindi"
og fer þó vitaskuld eftir smekk og skoðun
hvers og eins lesanda.
í þessu kveri er svolítið brugðið á leik með
smásöguformið, ein sagnanna er rammafrá-
sögn svonefnd, sögumaður á þar orðið ein-
ungis formlega, annar segir hina raunveru-
legu sögu (Saga lögfræðingsins). Einu sinni
þykist sögumaður vera að segja sögu vin-
konu sinnar, og skreytir hana alls konar frá-
sögnum úr eigin lífi, og á öðrum stað er Pétur
mættur á vettvang, „maðurinn bak við
manninn sem segir söguná’ og slettir sér sí-
fellt fram í gang mála, gerir jafnvel ýmsar at-
hugasemdir við menn og málefni, sumar
ærið gáskafullar eða jafnvel strákslegar.
Á heildina litið er þetta smásagnakver
prýðilega læsilegt og sumar sögurnar ágæt-
ar. Þær eru ágengar að því leyti til, að sögu-
efni er öllum nærtækt, og vísast fer mat
hvers og eins eftir því hvaða skoðun menn
hafa á málefnum liðandi stundar. Mættum
við fá meira að heyra.
26 HELGARPÓSTURINN