Helgarpósturinn - 20.03.1986, Blaðsíða 22

Guðrún Árnadóttir, framkvæmdastjóri BSRB, meinatæknir og listunnandi í HP-viðtali
Það vakti athygli margra í verkfalli BSRB haustid 1984 ad formadur verkfallsstjórnar
var kona. Kona, sem stód sig svo vel aö eftir var tekid. Guörún Árnadóttir, meinatœknir,
hafði lengi starfað að verkalýðs- og kjaramálum þegar verkfallið frœga skall á og mun
örugglega halda því áfram um hríð, því hún tók nýlega við starfi framkvœmdastjóra
Bandalags starfsmanna ríkis og bœja. Þess utan er Guðrún einnig húsmóðir, tveggja
barna móðir, áhugasöm um leikhúslíf og listir og stundaði eitt sinn nám í arkitektúr í
Bandaríkjunum.
Blaðamaður hitti Guðrúnu Árnadóttur að
máli á lokadegi atkvæðagreiðslu BSRB-manna
um nýgerða kjarasamninga. í húsakynnum fé-
lagsins bar mikið á veggspjöldum, sem minntu
menn á að greiða atkvæði, og það leyndi sér
ekkr að mikið var um að vera. Álls staðar var
fólk á þönum, símar hringdu án afláts, ljósritun-
arvélin var rauðglóandi, en af og til komu salla-
rólegir menn inn af götunni til þess að panta
dvöl í orlofshúsum félagsins. Stungu þeir mjög í
stúf við hið rafmagnaða andrúmsloft á skrifstof-
unni.
Hinn nýi framkvæmdastjóri virtist ósnortinn
af spennunni í umhverfinu — hún kom brosandi
og afslöppuð á móti mér. Það voru ýmsir mein-
bugir á því að við gætum rabbað saman á skrif-
stofu Guðrúnar, m.a. vegna þess að þar var fólk
saman komið við að bera saman skjöl og ráða
ráðum sínum. Hún var hins vegar fljót að finna
litla, mannlausa skrifstofu innar á ganginum og
þar komum við okkur fyrir, fjarri öllum skark-
ala. Viðtalið snerist fyrst um verkefni líðandi
stundar, atkvæðagreiðsluna, samningalotuna
og álagið sem fylgir því að þurfa helst að vera á
mörgum stöðum í einu.
,,Hér er allt á bólakafi vegna samninganna,
skal ég segja þér. Það hefur verið óskaplega mik-
ið að gera undanfarið. Það fylgir þessu meira en
að skrifa nafnið sitt undir samninginn! Maður
þarf að hendast út og suður til að kynna þetta,
svo þarf að fara yfir kjörgögn og kjörskrá og
annað slíkt. Atkvæðagreiðslunni lýkur í kvöld
og þetta er þess vegna mesti annadagurinn, þó
auðvitað eigi eftir að telja líka. Þá kemur í ljós
hver úrslitin verða, en það er komin mikil
spenna í loftið eftir að fréttist um félög, sem hafa
fellt samningana."
Er af söngættum
— Svo við beinum kastljósinu frá vinnunni og
að þér sjálfri, þá tek ég eftir því að þú talar með
norðlenskum hreim."
,,Já, ég er Akureyringur — fædd í KEA.“
— Þú munt vera af „söngœttum". Geturðu
skýrt það fyrir mér?
„Ja, afi minn var söngstjóri karlakórsins Geys-
is. Hann hét Ingimundur Árnason og var mjög
þekktur. Það var mikill kraftur í honum við
sönginn. Amma mín var líka af miklu söngfólki
komin, Guðrún Árnadóttir, sem var gift Ingi-
mundi. Faðir minn hefur síðan einnig stjórnað
karlakórnum fyrir norðan. Hann heitir Árni
Ingimundarson."
— Hefur þú erft eitthvað af þessum tónlistar-
gáfum?
„Ekki nema þá helst hávaðann! Hins vegar
hef ég mjög gaman af að hlusta á tónlist, er eig-
inlega alæta á því sviði. Mér finnst jass mjög
skemmtilegur, en með árunum hef ég líka
fengið aukinn áhuga á þyngri, klassískri tónlist.
Ég hlusta mikið á óperutónlist og Bach og
Hándel."
— Þú setur þá gjarnan plötu á fóninn að lokn-
um erfiðum vinnudegi?
„Það geri ég svo sannarlega. Annars hlusta ég
einnig mikið á útvarp — ég er mikil útvarps-
manneskja. Mér finnst útvarpið vinna mjög gott
starf hvað tónlist varðar og ég held að það hafi
aðallega verið útvarpið sem kom mér á bragðið,
a.m.k. hvað varðar klassíska tónlist. Ég hlustaði
t.d. alltaf á óperukynningar Guðmundar Jóns-
sonar á sunnudagseftirmiðdögum hér áður
fyrr.“
Lærði arkitektúr í Bandaríkjunum
— Tónlistin ersem sagt áhugamál, en þú vald-
ir þér meinatœknina að atvinnu. Varstu
snemma ákveðin í að fara þá braut?
„Nei, ég byrjaði á því að fara í háskólanám í
Bandaríkjunum eftir að hafa tekið stúdentspróf
frá Menntaskólanum á Akureyri árið 1965. Ég
fór í arkitektúr og ætlaði mér að verða arkitekt.
Sumarið eftir þennan fyrsta vetur minn í því
námi, kom ég hins vegar heim og hitti þá eigin-
manninn tilvonandi. Eg fór þess vegna ekki aft-
ur til Bandaríkjanna, þó það stæði alltaf til að
fara seinna. En maðurinn minn veiktist og þá
skellti ég mér bara í meinatækni í Tækniskólan-
um.“
— Hefurðu dvalið lengi erlendis, fyrir utan
veruna í Bandaríkjunum?
„Ég hef nú ferðast mikið, en aldrei verið neitt
að staðaldri erlendis nema þarna í Bandaríkj-
unum. Ég kunni afskaplega vel við mig, en við
það að fara þangað opnuðust samt sem áður
augu mín fyrir ágæti íslands og mörgu, sem hér
er. Bandaríkin eru vissulega „land tækifær-
anna“, en ekki myndi ég vilja verða gömul þar.“
— Hvað kom til að þú fórst þangað, en ekki til
einhvers annars lands?
„Ég sótti einfaldlega um og fékk styrk. Ég ætl-
aði að vera þarna áfram. Heimkoman átti bara
að vera um stundarsakir, en svo breyttist það nú.
Maður er nú eiginlega ósköp feginn að yera
ekki arkitekt, þegar ekið er um götur borgarinn-
ar!“ Síðustu setningunni bætti Guðrún snögg-
lega við og hló innilega á eftir.
— Hvar hefurðu unnið sem meinatœknir?
„Ég hef verið á Rannsóknarstofu Háskólans,
sem heitir það nú víst ekki lengur. í dag heitir
þetta Rannsóknarstofa Landspítalans í sýkla-
fræði og það er Arinbjörn Kolbeinsson, sem er
yfir þeirri stofnun. Ég hef unnið samfleytt hjá
honum frá því að ég lauk námi árið 1970 og þar
til ég tók við framkvæmdastjórastöðunni hérna
fyrir rúmum mánuði.
Hins vegar hef ég verið virkur félagsmaður í
BSRB í tólf ár. Ég hef verið í ýmsum stjórnum,
ráðum og nefndum í gegnum árin — var m.a.
formaður meinatæknifélagsins um skeið. Sem
sagt, alltaf á kafi í félagsmálum."
Afskaplega félagslynd
— Hefurðu lengi haft áhuga á verkalýðsmál-
um?
„Ég er nú í fyrsta lagi afskaplega félagslynd
manneskja og hef starfað mikið í ýmsum félags-
skap.
Síðan hef ég alltaf haft mikla samúð með þeim,
sem eru minni máttar. Þetta tekur breytingum,
þegar maður kemur út á vinnumarkaðinn og
verður að berjast fyrir þá, sem minna mega sín.
Þá verður þetta barátta fyrir þá sem verr eru
settir á vinnumarkaðnum. Ég held að þetta hafi
þróast svona.“
— Blandast pólitík inn í þetta?
„Nei. Mér finnst að þeir, sem eru í verkalýðs-
baráttu ættu ekki á sama tíma að vera flokks-
bundnir. Það er mín skoðun. Það fer ekki saman
að vinna bæði að hagsmunum pólitískra flokka
og verkalýðsmálum í einu.
Fólk má ekki hafa flokkshagsmunina að aðal-
markmiði, þegar það er að vinna fyrir stéttarfé-
lög. Ég hef heldur aldrei fundið fyrir því að það
hái mér neitt að vera ekki pólitísk. Auðvitað
hlýt ég samt að vera pólitísk, það segir sig sjálft.
Ég hef hins vegar aldrei verið flokksbundin, þó
fylgdi ég að vísu O-flokknum á sínum tíma!“ Aft-
ur braust fram hinn dillandi hlátur og viðmæl-
andi minn bætti við: „Ég veit nú ekki hvort það
er mér neitt til framdráttar...
Mér hefur þótt gott að vera óflokksbundin við
þessa vinnu að verkalýðsmálum. Algjörlega
óháð.“
— Gefur verkalýðsbaráttan þér mikið, per-
sónulega?
„Já, ég hef afskaplega gaman af öllum mann-
legum samskiptum og að vinna að félagsmál-
um. Það hefur alltaf höfðað til mín. Samt sem
áður hef ég aldrei sóst eftir neinum frama og hef
í raun og veru aldrei sóst eftir embættum.
Jú, einu sinni sóttist ég virkilega eftir því að
verða varaformaður í félagi og var kolfelld! Það
var nú fyrir löngu síðan.
Á einhvern hátt hafa embættin hins vegar
borist upp í hendurnar á mér á þann veg að ég
hef verið beðin um að taka eitthvað að mér og
hef gert það. Það hefði ég auðvitað ekki gert,
nema af því að ég hafði áhuga á því.“
Mikið álag í verkfallinu
— Þú varst formaður verkfallsnefndar í BSRB-
verkfallinu 1984, var það ekki?
„Jú. Það var svolítið kvíðvænlegt að taka það
að sér, en fólkið þarna var alveg afspyrnugott.
Öll stærstu félögin í BSRB áttu fulltrúa í nefnd-
inni. Ég man ekki til þess að nokkurn tíma
hafi komið til leiðinda eða illinda. Við höfðum
einhvern veginn lag á því að slá aðeins af þegar
fór að gæta á spennu.
Þessi vinna fór fram undir mjög miklu álagi og
tók oft nærri allan sólapferinginn. Þegar skipin
fóru að stöðvast og olían þvarr, varð þetta gífur-
legt álag. Síminn lokaði fyrir telex-samband við
útlönd og annað í þeim dúr skeði."
— Fannstu fyrir mikilli andúð í þinn garð á
meðan á þessu stóð?
„Já, það var ekki laust við það. Verkföll eru
alltaf til óþæginda. Maður fer ekki út í slíkar að-
gerðir nema hafa áhrif og þáh skapa óþægindi.
Eg fékk alveg að heyra þetta — fékk upphring-
ingar og annað. Það þýddi hins vegar ekkert að
láta það bíta á sig og verða of tilfinninganæmur."
Nú hafði það uppgötvast hvert framkvæmda-
stjórinn var flúinn og kona nokkur kom í gætt-
ina og sagði Guðrúnu eiga áríðandi símtal
frammi. Þessu varð að sjálfsögðu að sinna.
Þegar Guðrún mætti aftur til leiks, spurði ég
hana að því hvort hún kæmist nokkuð heim í
mat á svona dögum.
„Jú, jú. Ég á líka heima hérna skammt frá, svo
ég get skotist þetta."
— Þá erum við komnar að fjölskyldunni. Verð-
ur hún ekki að vera afskaplega skilningsrík?
„Auðvitað ber maður þetta mikið með sér inn
á heimilið, ekki síst í verkfallsátökunum. Þá var
líka allt undirlagt heima hjá mér, nótt sem nýtan
dag. Ég bý hins vegar við svo ágæt fjölskyldu-
skilyrði að það taka þessu allir með þolinmæði."
— Hefur eiginmaðurinn líka áhuga á þessum
málum?
„Nei, hann hefur það ekki,“ sagði Guðrún og
kvað sterkt að orði. „Ég er gift heildsala og þetta
er ekki alveg hans lína!“ Nú náði hláturinn aftur
yfirtökunum um stund, enda fór ekki á milli
mála að viðmælandinn leið ekki af húmorskorti.
„Maðurinn minn var einn af þeim sem kvart-
aði sáran í verkfallinu yfir því að missa telex-
samband við útlönd. Hann heldur því fram, að
þetta hafi haft slæm áhrif á fyrirtækið."
— Þú hefur sem sagt orðið áþreifanlega vör
við afleiðingar verkfallsins?
„Já, það má segja það. Verkfallið bitnaði auð-
vitað jafnt á mínum nánustu og öðrum."
Það eru gefnar út dagskipanir
— Áttu mörg börn?
„Ég á tvö börn, átján ára strák og tólf ára
stelpu. Þau eru orðin mjög vön þessu tilstandi
öllu — þekkja nánast ekki annað. Þetta er eigin-
lega eðlilegt ástand heima hjá mér, þ.e.a.s. að ég
sé á kafi í félagsmálum."
— Hefurðu einhverja húshjálp?
„Nei, við hjálpumst að. Það eru gefnar út dag-
skipanir! Við höfum töflur uppi á vegg og neðan-
máls á þeim stendur að öllum sé leyfilegt að
breyta eða skipta innbyrðis. Þannig leysum við
þetta."
— Hefurðu stundum áhyggjur að því að þú
vanrœkir heimilið?
„Það kemur fyrir. Þó finna allir á mínu heimili,
að ég er miklu ánægðari ef ég fæ að stunda mín
áhugamál. Það hlýtur að vera svo með alla
menn.
Ég hef annars alltaf reynt að hafa þetta í hófi og
eyði öllum mínum frítíma með fjölskyldunni.
Þess vegna finn ég ekki mikið fyrir hinni títt-
nefndu sektarkennd, þó hún láti kannski á sér
kræla í jólaundirbúningnum og við slík tæki-
færi, þegar manni finnst maður ekki hafa allan
þann tíma, sem maður þarf.“
Vakin oa beðin um að koma á
slysavarðstofuna
— Það var mikil lífsreynsla fyrir þig, þegar
sonur þinn slasaðist í bílslysi. Finnst þér kannski
erfitt að rœða það?
„Það var vissulega mikil lífsreynsla. Þetta átti
sér stað í fyrrasumar, þegar þeir voru á ferð
saman fjórir félagar úr Austurbæjarskólanum
og ein stúlka með þeim. Þessir piltar höfðu verið
saman í skóla frá því að þeir voru smákrakkar
og spiluðu þar að auki fótbolta í sama félagi.
Þetta var óhugnanleg reynsia. Maður heldur
alltaf að þetta gerist ekki hjá manni sjálfum — að
vera vakinn upp um miðja nótt og beðinn um að
koma upp á slysavarðstofu. Okkur var sagt að
við mættum búast við hverju sem er og að þetta
liti illa út. Einn strákanna dó — einn besti vinur
sonar míns.“
— Voruð þið lengi í óvissu?
„Já, hann var meðvitundarlaus í tíu sólar-
hringa og það var alveg óvíst hvernig ástandið
yrði, er hann kæmi til meðvitundar. Óvissan var
mjög erfið þessa fyrstu daga og ég verð að segja
eins og er, að þá fannst mér stundum eins og
dauðinn væri ekki versti kosturinn.
Það var á hinn bóginn alveg einstakt að upp-
lifa það hve margt fólk kom til okkar og hringdi,
og sýndi okkur mikla vinsemd. Við fengum
bæði aðstoð og styrk frá fjölda fólks. Þessa
fyrstu daga vorum við meira og minna á gjör-
gæslunni og það er mér ógleymanlegur tími —
að vera þarna og upplifa allt, sem var að gerast
á deildinni.
Við nánast fluttum þarna upp á gjörgæslu-
deildina og þá sá maður það svo skýrt, hvað allt
annað skipti litlu máli. Maður veltir sér upp úr
peningaáhyggjum og öðru, sem manni virðist
síðan svo nauðaómerkilegt við þessar aðstæður.
Allt annað verður innantómt hjóm. Mér finnst
ég hafa breyst svolítið við þessa reynslu. Eftir
þetta hefur maður allt annað verðmætamat.
Það kemst enginn hjá því að verða fyrir áföll-
um, en ég held að ég hafi lifað sérlega áfalla-
lausu lífi þar til þetta skeði. Þetta kippir aðeins
í mann og sýnir manni að það gengur ekki allt
eftir einhverri formúlu, sem maður setur sjálfur
fram.“
— Hvernig líður syni þínum núna?
„Hann er að ná sér alveg ótrúlega vel og er
farinn að stunda skólann aftur. Það hafa verið
gerðar á honum miklar aðgerðir, en við eigum
sem betur fer orðið svo góða lækna og hjúkrun-
arlið."
— Þetta hlýtur að hafa verið hrikaleg reynsla
fyrir hann.
„Já, þetta er nokkuð, sem maður óskar börn-
unum sínum ekki að lenda í. Þetta er hlutur, sem
maður vildi geta verndað þau fyrir, en það er
■ auðvitað ekki hægt. Svona nokkuð er hrikaleg
lífsreynsla, bæði fyrir þá sem í því lenda og alla
aðstandendur.
Þessir strákar voru allir í knattspyrnufélaginu
Val og það var alveg einstakt hvað bæði jafn-
aldrar þeirra þar og framámenn í félaginu sýndu
okkur mikinn stuðning og styrk. Það var alveg
einstakt!"
Sérstakleaa hrifin af
Alþýðuleíkhúsinu
— Svo við tökum upp léttara hjal, þá langar
mig að vita hvort einhver tími sé til að sinna öðr-
um áhugamálum en þeim sem tengjast beint fé-
lagsmálum?
„Já, reyndar er það. Við hjónin höfum mikinn
áhuga á leikhúslífi og höfum t.d. verið með fasta
miða í Þjóðleikhúsinu og Iðnó. Sérstaklega er ég
nú samt hrifin af uppfærslum Alþýðuleikhúss-
ins. Við erum líka með fasta miða hjá Tónlistar-
félaginu og höfum reynt að sækja tónleika eftir
mætti.
Við förum einnig mikið á myndlistarsýningar,
þó mér finnist nú margt í þeim efnum vera farið
að minna á nýju fötin keisarans. Fólk á oft erfitt
með að hafa sjálfstæða skoðun á því, sem boðið
er upp á.
Síðan höfum við afskaplega gaman af að fara
í bíó. Ég hef alltaf verið mikil bíó-manneskja og
reynt að fylgjast með því sem er að gerast þar.“
— Eru fleiri klukkustundirnar í sólarhringn-
um hjá þér en öðrum?
Guðrún skellihlær, en segir svo: „Það er nú
skrítið, en eins og margoft er búið að segja, hef-
ur maður tíma til að gera það sem maður hefur
áhuga á. Það er staðreynd.
Ég finn þó að ég hef ekki nægan tíma til að
lesa. Það er sáralítill tími til þess.“
Konur geta líka „plottað"
— Er framkvœmdastjórastaða hjá verkalýðs-
félagi ekki mikið karlastarf, með miklu,,plotti"
og tilheyrandi?
„Ég held að við kvenfólkið getum nú alveg
eins „plottað"!
Félagsmenn BSRB eru að meirihluta kvenfólk
og það er bara tímanna tákn að hér eru að koma
inn kvenmenn í framkvæmdastjórastöður og
aðrar áhrifastöður. Þetta er að breytast. Konur
eru að koma meira til starfa.
Þó finnur maður það mætavel, að útvinnandi
konur hafa lítinn tíma aflögu. Það eru viss for-
réttindi að geta starfað að félagsmálum, ef mað-
ur er líka með heimili. Láglaunakonur hafa eng-
an tíma aflögu og geta ekki neitað að vinna yfir-
vinnu eða annað, því þær hafa hreinlega ekki
efni á því.
eftir Jónínu Leósdóttur
mynd Jim Smartl