Helgarpósturinn - 23.04.1986, Blaðsíða 24

KVIKMYNDIR
„Alsino og gammurinn er
undurfögur og heillandi
lýsing á lífi 12 ára
drengs. . . myndin er
hreinn pólitískur áróður en
engu að síður þarfur sem
slíkur," segir ÓA í
umfjöllun sinni um
myndina.
Hjartnœmt
Regnboginn: Alsino y el Condor (Alsino
og gammurinn) ★★★
Nicaragua, Kúba, Mexíkó og Costa Rica.
Árgerd 1982.
Leikstjórn: Miguel Littin.
Handrit: Miguel Littin, Isadora Aguirre og
Tomás Turrent.
(SKuikmyndun: Jorge Herrera/Pablo Mar-
tinez.
Tónlist: Leo Brouver.
Adalhlutverk: Alan Esquivel, Dean Stock-
well, Carmen Burster, Marcelo Gaete o.fl.
Það er ekki a hverjum degi sem hérlend-
um kvikmyndaunnendum bjóðast sýnishorn
af því sem suðuramerískir kvikmyndagerð-
armenn hafa verið að fást við á síðari árum,
og hljótum við því að fagna framtakssemi að-
standenda Regnbogans, þegar okkur er boð-
ið upp á gullkorn á borð við Alsino og gamm-
,inn.
Kvikmyndahefð Nicaragua á sér það sam-
eiginlegt með þeirri íslensku, að hún nær sér
ekki almennilega á strik fyrr en eftir 1979.
Fljótlega eftir að Somoza hafði verið steypt
af stóli, tóku sandinistar til við að byggja
markvisst upp kvikmyndaiðnað landsins,
sem fram til þess tíma hafði nær einvörð-
ungu einskorðast við framleiðslu áróðurs-
mynda um ,,ágœti“ einræðisstjórnar
Somoza. Sama ár og Kvikmyndasjóður ís-
lands var stofnsettur, komu Nicaraguamenn
á fót kvikmyndastofnun, sem líkt og okkar
eiginn kvikmyndasjóður hefur svo um munar
hleypt blóðinu í þarlenda kvikmyndagerð.
Og árangurinn lét heldur ekki á sér standa:
Árið 1983 var Alsino oggammurinn tilnefnd
til þriggja Óskarsverðlauna, þar á meðal sem
besta erlenda kvikmynd, og sama ár vann
hún til gullverðlauna á kvikmyndahátíð í
Moskvu.
Alsino og gammurinn er undurfögur og
heillandi lýsing á lífi 12 ára drengs, sem býr
ásamt aldurhniginni ömmu sinni í litlu fjalla-
þorpi í Nicaragua. Meirihluti karlmannanna
hefur flúið upp í fjöllin undan ofsóknum og of-
beldisverkum stjórnarhers Somoza og sleg-
ist í lið með skæruliðum andspyrnuhreyfing-
arinnar. Eftir í þorpinu eru nær einvörðungu
konur, börn og gamalmenni.
Alsino á sér draum: Hann dreymir um að
geta flogið líkt og fuglar himinsins, og eina
nóttina þegar stormurinn hvín í greinum
gömlu eikarinnar klifrar hann upp í efstu
grein hennar, breiðir út litlu hendurnar sem
vængi og varpar sér síðan út í storminn.
Hann lifir af fallið, en skaðast svo alvarlega
á baki, að upp frá því er hann krypplingur.
Dag nokkurn sendir amma drenginn af stað
á markaðstorgið til að selja hestinn, svo að
þau hafi peninga fyrir nauðþurftum. Á þeirri
ferð sinni verður Alsino vitni að óhugnanleg-
um fjöldamorðum stjórnarhersins og verður
það, ásamt kynnum hans af meðlimum úr
andspyrnuhreyfingunni, til þess að vekja
pólitíska meðvitund hans. Þegar hann um
síðir snýr aftur heim til litla þorpsins, er
amma hans látin og hann stendur því ein-
samall eftir... berskjaldaður gagnvart ógnum
þess þjóðfélagslega raunveruleika, er hann
svo nýverið varð sér meðvitaður um. Hann
er því knúinn til að taka afstöðu. Hann
brennir allar brýr að baki sér, horfist í augu
við raunveruleikann og segir skilið við
draumóra æsku sinnar: Hann tekur sér vopn
i hönd, réttir það út í storminn um leið og
hann réttir úr bognu bakinu og heldur til
fjalla.
Styrkur myndarinnar (ásamt hinu ægi-
fagra myndmáli) er hversu vel höfundum
hennar hefur tekist að halda hinum ljóðræna
blæ frásagnarinnar út alla myndina, án þess
þó að missa sjónar á þvi þjóðfélagslega
markmiði, sem henni er ætlað að þjóna í
heimalandi þeirra. Jú, myndin er hreinn póli-
tískur áróður, en engu að síður þarfur sem
slíkur, í landi, þar sem ólæsi er útbreitt og
sem nýverið hefur brotist undan ógnarstjórn
harðsvíraðs einræðisherra, hvers málaliða-
her enn í dag býður færis í landamærahéruð-
unum til Hondúras, að ráðast inn í landið.
Undir
fátœktar-
mörkunum
Regnboginn, Innrásin (Invasion USA): 0
Bandarísk, árgerö 1985.
Framleidendur: Golan (£ Globus.
Leikstjóri: Joseph Zito. Handrit: James
Burner. Kvikmyndun: Joao Fernandes.
Tónlist: Jay Chattaway. Adalleikarar:
Chuck Norris, Richard Lynch og Melissa
Prophet.
Þessi mynd á ekki skilið langa umsögn.
Hún er afleit.
Chuck Norris hefur jafnan verið slappur,
en hér fer hann það langt niður fyrir fátækt-
armörk í leik sínum að fundið er til með hon-
um. Og takmarkanir handritsins eru ekki
minni. Þvílíka endemis þvælu hefur unnend-
um slagsmálamynda ekki verið boðið upp á
um langt, langt skeið og fer þar þó sennilega
sá hópur kvikmyndahúsagesta sem hefur
þurft að sætta sig við hvað mesta einhæfni,
eftiröpun og einföldun í þessum afþreyingar-
iðnaði.
í sem skemmstu máli gengur þessi vitleysa
út á innrás hryðjuverkahóps frá vonda austr-
inu inn í vinalega vestrið og hann virðist
ætla að hafaða, allt þangað til Norris fer með
mónólóginn sinn í myndinni: Ðis is enöff, hir
æ komm . . .! Og svo er djöflast á bílum, drit-
að á báða bóga, bang-bang.
Þetta er sautjánda myndin með Chuck
Norris á sjö árum. Svipbrigðunum hefur
fækkað að sama skapi og söguþráðurinn hef-
ur einfaldast. Hann er farinn að hjakka í
sama farinu og Bronson. Og því sem Stallone
nálgast en Eastwood náði sér upp úr. Köllum
það bara samanbitið borgardrit!
-SER.
Fánýtt
glingur
Bíóhöllin: A Chorus Line. ★★
Bandarísk. Árgerd 1985.
Framleiðendur: Cy Feuer og Ernest H.
Martin.
Leikstjórn: Richard Attenborough.
Handrit: Arnold Schulman eftir svidsupp-
fœrslu Michael Bennets.
Tónlist: Marvin Hamlisch.
Söngtextar: Edward Kleban.
Höfundur dansa: Jeffrey Hornaday.
Aðalhlutverk: Michael Douglas, Cameron
English, Alyson Reed, Terrence Mann, Jan
Gan, Vicky Frederick o.fl.
Veturinn 1975-76 var söngleikurinn A
Chorus Line frumsýndur á Broadway. Við-
tökur bæði áhorfenda og gagnrýnenda voru
yfirþyrmandi og þegar Tony-verðlaunin voru
veitt það árið, hlaut verkið ekki færri en níu
viðurkenningar og ekki af ósekju, því A
Chorus Line ber á margan hátt af þeim söng-
leikjum, sem áttundi áratugurinn hafði uppá
að bjóða.
Söngleikurinn, sem Michael Bennet
samdi, í samvinnu við handritshöfundana
James Kirkwood og Nicholas Dante og tón-
skáldið Marvin Hamlisch, fjallar um val leik-
stjóra nokkurs á dönsurum, sem fram eiga að
koma í ónefndri uppfærslu söngleiks á
Broadway. í upphaflegu sviðuppfærslunni,
sem Bennet leikstýrði sjálfur, tókst honum
einstaklega vel að koma til skila bæði spenn-
unni, dansgleðinni og hinni harðneskjulegu
samkeppni, er óneitanlega fylgir slíkum
prófum. lnn í þetta höfuðþema söngleiksins
fléttast siðan saga þeirra einstaklinga, er
standa í þessari grimmúðlegu baráttu. . .
þ.e.a.s. aðdragandi þess að þeir eru saman
komnir á þessu nánar tiltekna leiksviði á
Broadway, til þess að berjast harðsvíraðri
baráttu fyrir lifibrauði sínu.
Það sem er einna athyglisverðast við kvik-
myndun Attenboroughs á verki Bennets er
hversu gjörsamlega honum hefur mistekist
að koma framangreindu grunnþema verks-
ins til skila. Áhorfendur myndarinnar fara
t.d. algjörlega á mis við þá kaldhæðnislegu
staðreynd, að þessi grimmúðlega barátta
nokkurra fullmótaðra og þroskaðra lista-
manna snýst um það eitt að hreppa sæti í
dansflokki, sem á að þjóna hlutverki ,,hreyf-
anlegrar leikmyndar“ fyrir upptroðslu
ónefndrar stórstjörnu, sem er ætlað að ljóma
í forgrunninum. . . og það þarf varla að taka
það fram, að slíkur bakgrunnur þjónar ekki
tilgangi sínum fyrr en hin persónulegu sér-
einkenni hinna einstöku dansara hafa verið
gjörsamlega þurrkuð út, svo að ekkert stend-
ur eftir nema taktföst og steingeld samstaða
heildarinnar. Og það er einmitt þess vegna,
sem hópurinn er látinn æfa upp og að lokum
flytja sönglagið „One", sem undir lokin trónir
yfir hinni stórbrotnu kóreógrafíu lokasen-
unnar.
f stað þess að leggja aðaláhersluna á fjöl-
breytnina og margbreytileikann í persónu-
sköpun hinna ýmsu umsækjenda (sem upp-
hafleg handritsgerð verksins hefur upp á að
bjóða), þá hefur Attenborough illu heilli val-
ið að einbeita sér að þeim persónum verks-
ins, sem eru hvað minnst athyglisverðar með
hliðsjón af framangreindu markmiði
Michael Bennets; nefnilega Ieikstjóranum
Zack (Michael Douglas) og ástkonu hans
fyrrverandi (Alyson Reed). Hinar tíðu tilvitn-
anir í löngu liðið ástarsamband þeirra bæta
ekki upp verkið að neinu leyti, heldur draga
í þess stað úr þeirri fádæma spennu og lífs-
þrótti, sem upphafleg handritsgerð verksins
hafði uppá að bjóða.
Þó svo að ýmsir brestir séu á handritsgerð
myndarinnar, þá hefur hún þó margt til síns
ágætis, sem vert er að taka upp hér. Ber þá
fyrst og fremst að nefna frábæra frammi-
stöðu einstakra dansara, þó svo að list þeirra
njóti sín oft á tíðum ekki sem skyldi sökum
skipulagslausrar klippingar myndarinnar.
Að auki er leikur í flestum hlutverkum með
ágætum og þó einkum Michaels Douglas í
hlutverki Zacks, og óhætt er að fullyrða að
þetta hlutverk henti honum betur en hin
farsakenndu tilþrif hans í Nílarsteininum.
En hvað sem öðru líður, þá verður maður
óneitanlega fyrir töluverðum vonbrigðum
með frammistöðu leikstjóra á borð við
Richard Attenborough, þegar ekki tekst bet-
ur til en raun ber vitni, því A Chorus Line
býður upp á mun djúpstæðari túlkun á hlut-
skipti einstaklingsins í nútíma vestrænu
þjóðskipulagi en títtnefndum leikstjóra
hefur tekist að koma til skila i verki sínu.
Ó.A.
Getuleysi
Austurbœjarbíó: Elskhugar Maríu (Maria’s
Lovers): ★★
Framleiðendur: Golan <£ Globus.
Leikstjórn og handrit: Andrei
Konchalovsky.
Kvikmyndun: Juan Ruiz Ancia.
Tónlist: Gary S. Renal.
Aalleikarar: John Savage, Nastassia
Kinski, Robert Mitchum og Keith
Carradine.
Elskhugar Maríu er um margt einkennileg
mynd, þó ekki væri nema fyrir sakir að-
standenda hennar. Þar eru á ferðinni jafn
ólíkir menn og gróðabrallarinn Menahem
Golan og leikstjórinn Andrei Konchalovsky:
Annarsvegar einhver hæpnasti og sannar-
lega einn umdeildasti framleiðandi bíó-
mynda og hinsvegar eitt besta leikstjórnar-
efni Rússa um langt skeið; sumir segja svo
langt skeið að orðið stöðnun eigi vel við!
En Andrei er kominn vesturyfir. Og leggur
talsvert undir. Handritið, sem hann skrifar
sjálfur, er býsna metnaðarfullt, leikaraliðið
ekki af lakara taginu og tæknin traust. Sagan
hefur á sér blæ Hjartarbanans, einkanlega í
byrjun þar sem John Savage (lék reyndar í
Deer Hunter) kemur heim úr seinni heims-
styrjöldinni í gamla stáliðnaðarbæinn sem
er mistri hulinn, utan hvolfþak rússnesku
rétttrúnaðarkirkjunnar sem gnæfir yfir stað-
inn.
Savage leikur Ivan Bosic sem fyrir stríð var
afar hrifinn af Maríu, sem Nastassia Kinski
leikur. Að stríðsárunum liðnum er hann
næsta gleymdur í hennar huga og aðrir
gaurar komnir til sögunnar. Samt fer svo að
lokum að Bosic vinnur hjarta hennar á ný.
Þau gifta sig, en hroðaleg reynsla hans í
fangabúðum Japana og löng ár vonbrigða
þar sem María var aðeins fjarlægur draumur
bakvið rimlana gera hann ófæran um að full-
nægja þessari ungu, ástríðufullu brúði sinni.
Þetta er að mörgu leyti sterk saga sem
Andrei tekst að skila til áhorfenda þannig að
hrifningar gætir. Hún er samt alltof lítið
brotin upp, áhersluþungann vantar í nokkur
atriðanna þannig að þau verði trúverðug,
auk þess sem heildaryfirbragðið virkar helst
til of máttlítið. Risið vantar í þessa mynd,
jafnt í kvikmyndalegum sem líffræðilegum
skilningi! Fókusnum er alltof mikið beint að
klofi Kinski miðað við aðdragandann og
uppbygginguna sem lögð er að þeim atrið-
um.
Savage nær sér, aldrei þessu vant, ekki full-
komlega á strik í þessari kvikmynd. Hann er
vandræðalegur á köflum, sömuleiðis Kinski
sem nálgast æ meir Silviu Kirstel ímyndina
með hverri nýrri mynd sem hún leikur í.
Robert Mitchum og Keith Carradine komast
áreynslulaust í gegnum þetta verk sem líður
fyrir takmarkanir í handriti og nokkurt ráð-
leysi í framsetningunni, einkanlega undir
lokin þegar leikararnir svo gott sem dóla
fyrir framan myndavélarnar án sýnilegs til-
gangs.
-SER
24 HELGARPÓSTURINN