Morgunblaðið - 09.07.1975, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. JULl 1975
19
Alexander L Solzenitsyn:
Hinir miklu ósigrar þriðju
heimsstyrjaldarinnar
París. — Þar sem önnur
heimsstyrjöldin fylgdi í kjöl-
far hinnar fyrri, hefur sú
spurning sótt á sérhvern
mann, hvort þriðja heims-
styrjöldin mundi síðan brjót-
ast út. Hversu margar tilslak-
anir hafa verið gerðar og
fórnir færðar til að fresta
henni í þeirri von að þrátt
fyrir allt yrði kannski hægt að
komast hjá henni?
En mjög fáir hafa gert sér
grein fyrir því — eða haft
hugrekki til að viðurkenna
það — að þriðja heimsstyrj-
öldin hefur þegar átt sér stað
og heyrir nú sögunni til.
Henni lauk á þessu ári —
með algerum ósigri hins
frjálsa heims.
Þriðja heimsstyrjöldin
hófst þegar við lok annarrar
heimsstyrjaldarinnar: fræ-
kornunum var sáð, um leið
og þv! striði lauk, og hún sá
fyrst dagsins Ijós á Yalta
1945, þegar heigulspennar
Roosevelts og Churchills,
sem voru áfjáðir í að halda
sigurinn hátíðlegan með
bænahaldi og víxlsöng um
eftirgjafir, strikuðu yfir Eist-
land, Lettland, Lithauen,
Moldavíu, Mongólíu,
dæmdu til dauða eða fanga-
búðavistar milljónir Sovét-
borgara, sköpuðu máttlaust
Allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna og gáfu loks upp á
bátinn Júgóslavíu, Albaníu,
Pólland, Búlgaríu, Rúmeníu,
Tékkóslóvakíu, Ungverjaland
og Austur-Þýzkaland.
Þriðja heimsstyrjöldin
brauzt út á annan hátt en
hinar fyrri, ekki með því að
stjórnmálasambandi væri
slitið eða með heiftarlegum
loftárásum. Hún byrjaði
leynilega með þv> að
smeygja sér smátt og smátt
inn á heiminn undir blæju
dulnefna: „lýðræðislegar"
breytingar, samþykktar af
100% íbúanna, kalda stríð-
ið, friðsamleg sambúð, eðli-
leg samskipti, ‘ raunhæf
stefna, minnkandi spenna,
— eða með viðskiptasamn-
ingum, sem þjónuðu mark-
miðum ofbeldisaðilans. Og til
að forðast þriðju heimsstyrj-
öldina, hvað sem það kost-
aði, leyfðu vestrænu ríkin, að
20 lönd yrðu rænd og
hneppt I þrældóm — og að
ásýnd jarðar yrði breytt.
Við nána athugun verður
Ijóst, að síðustu þrjátíu árin
hafa verið langt og samfellt,
en að vísu hlykkjótt undan-
hald vestrænu ríkjanna —
ekkert annað en hröð aftur-
för, veiklun og hnignun. Hin
voldugu, vestrænu ríki, sem
voru sigurvegararnir í hinum
tveimur fyrri heimsstyrjöld-
um, hafa á þessum þrjátíu
friðarárum með blíðkunum
sínum og eftirlátsemi verið
að týna raunverulegum og
hugsanlegum bandamönn-
um, eyðileggja traust sitt og
selja óbilgjörnum óvini í
hendur landsvæði og íbúa-
fjölda: hinu vlðáttumikla og
fjölmenna Kína, mikilvæg-
asta bandamanni sínum í
annarri heimsstyrjöldinni,
Norður-Kóreu, Kúbu, Norð-
ur-Vietnam og nú síðast Suð-
ur-Vietnam og Kambodíu;
Laos er glatað; Thailandi,
Suður-Kóreu og ísrael er
ógnað. Portúgal stefnir í
sama foraðið. Finnland og
Austurríki bíða örlaga sinna
með kaldri ró, ófær um að
koma vörnum við og greini-
lega án þess að hafa ástæðu
til að geta vænzt hjálpar er-
lendis frá.
Það er ógerlegt að telja
upp öll þau smáríki í Afríku
og þau Arabaríki, sem hafa
orðið leikbrúður kommúnista
eins og svo mörg önnur lönd,
jafnvel í Evrópusem verOa að
sýna undirgefni til að fá að
lifa. Sameinuðu þjóðirnar,
hin algjöru mistök, versta
lýðræði veraldar, leiksoppur
ábyrgðarleysis, hafa orðið
vettvangur til athlægis hin-
um vestræna heimi — end-
urspeglun hins skelfilega
falls þeirra.
Ef sigurvegurunum hefur
þannig verið breytt í hina
sigruðu með þvi að þeir hafa
gefið upp fleiri lönd og þjóðir
en nokkurn tíma hafa verið
látin af hendi með hernaðar-
legri uppgjöf frá því er sögur
hófust, er það meira en orða-
leikur að segja, að þriðja
heimsstyrjöldin hafi þegar
verið háð og hafi lokið með
ósigri hinna vestrænu ríkja.
En nú, þegar lengstu og
átakanlegustu orustu þessar-
ar styrjaldar er lokið, í Viet-
nam, á hörmulegan hátt með
morðum þúsunda og fang-
elsun milljóna, reynum við
árangurslaust að rifja upp,
hvenær þaðhafi veriðá þess
um þrjátíu árum, sem vest-
rænu ríkin hafi staðið í stöðu
sinni.
Við gætum vissulega sagt,
að það hafi gerzt þrisvar: i
Grikklandi 1947, Vestur-
Berlín 1 948 og Suður-Kóreu
1950. Þessir atburðir vöktu
með mönnum von og traust á
Vesturlöndum. En hvernig
horfa málin við núna? Hver
þessara þriggja aðila er nógu
sterkur til að verjast undirok-
un? Hver vill verja þá, ef
þeim er ógnað? Hvaða öld-
ungadeild mun fallast á
vopnasendingar og aðstoð?
Hver mun ekki taka frið og
kyrrð fram yfir frelsi þeirra?
Er Atlantshafsbandalagið,
sem þegar hefur misst fjögur
aðildarlönd, ennþá til? Með-
an hið hugrakka írael varðist
af óbilandi samheldni, gafst
Evrópa upp, hvert landið á
fætur öðru, gagnvart þeirri
hótun að þurfa að fækka
ferðum sínum um helgar á
fjölskyldubílnum.
Ef friðsamleg sambúð af
þessu tagi heldur áfram í tvo
til þrjá áratugi enn, verður
lítið eftir af hinum vestræna
heimi í nútíma skilningi.
Það, sem flýtti sérstaklega
fyrir gangi þriðju heimsstyrj-
aldarinnar, var hinn mikli
veikleiki hins vestræna
heims, hin mannlega freistni
að viðhalda velmeguninni,
þó að það kostaði einhverjar
tilslakanir. Og það skýrir
ánægjuna yfir sérhverju nýju
samkomulagi (eins og Sovét-
ríkin mundu virða nokkurt
þeirra, nema þegar það þjón-
ar markmiði þeirra). Brátt
munu vestrænu ríkin í Evr-
ópu á hinni 35 ríkja öryggis-
málaráðstefnu, staðfesta
ánauð nágrannaríkjanna í
Austur-Evrópu undir því yfir-
skini eða i þeirri trú, að þau
séu að efla friðinn.
Ég hef lýst ástandi mál-
anna eins og það litur aug-
Ijóslega út frá sjónarmiði hins
almenna borgara í austri, frá
Poznan til Kanton. En for-
ustumenn Vesturlanda þurfa
að sýna verulega staðfestu,
og vestræn augu þurfa að
vera sérstaklega glögg-
skyggn til að greina og horf-
ast í auguviðógninaaf kerfis
bundinni, stöðugri og árang-
ursríkri eggjun og frýjun til
ofbeldisverka og blóðsúthell-
inga um heim allan sem hald
ið hefur verð uppi af sömu
aðilum í nærfellt sextiu ár.
Þeir þurfa aðeins að líta á
heimskortið til að sjá, hvaða
lönd hafi verið mörkuð til
næstu tortímingar.
Að sjálfsögðu hefur enginn
rétt til að krefjast þess að
vestrænu rikin taki að sér
vörn Malasíu, Indónesiu,
Formósu eða Filippseyja.
Enginn getur leyft sér að
ásaka þau fyrir að vilja það
ekki. En þeir ungu menn sem
neituðu að þola þjáningar og
angist hins fjarlæga striðs i
Vietnam, munu ekki verða
komnir af herskyldualdri, áð-
ur en þeir — en ekki synir
þeirra — verða að falla við
vörn Ameríku. En þá verð-
ur það of seint.
Það er tilgangslaust að tala
um það, hvernig eigi að
koma í veg fyrir þriðju heims-
styrjöldina. Við verðurh að
hafa hugrekki og vit til -að
stöðva þá fjórðu. Við verðum
að stöðva hana. Ekki falla á
kné, þegarhún nálgast.
— svá —