Morgunblaðið - 01.04.1984, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. APRÍL 1984
Umsvif erlendra sendiráða í Reykjavík:
Þarf að setja reglur um
takmörk sendiráðsstarfsemi?
— Tillaga um það efni til umfjöllunar á Alþingi
Tilgangur Hjörleifs Guttormsson-
ar, þegar hann talar um takmörkun
á umsvifum erlendra sendiráða hér
á landi, er máske af hinu góða, sagði
Geir Hallgrímsson, utanríkisráð-
herra, efnislega á Alþingi sl. fimmtu-
dag, en sá grunur læðist að mér, að
samhliða vaki tvennt fyrir honum:
• — annarsvegar að þvo hendur
sínar og flokks síns af rússaþjónk-
un, sem svo hefur verið nefnd, og
flokkur hans kenndur við,
• — hinsvegar að leggja stund á þá
iðju, sem Alþýðubandalagið og þing-
menn þess iðka mjög, að leggja al-
ræðisríki, eins og Sovétríkin, að
jöfnu við lýðræðisríki, eins og
Bandaríkin.
Stjórnmálasam-
band íslands og
annarra ríkja
íslendingar eru aðilar að al-
þjóðasamningi um stjórnmála-
samband og fullveldisrétt ríkja,
svonefndum Vínarsamningi, sem
upphaflega var gerður árið 1961.
ísland gerðist aðili að þessum
samningi 31. marz 1971, er lög þar
um voru samþykkt á Alþingi.
Samkvæmt 11. grein þessa
samnings eru tvær leiðir til af-
skipta íslenzkra stjórnvalda af
stærð sendiráða hér á landi:
í fyrsta lagi gagnkvæmur samn-
ingur um stærð og umsvif sendi-
ráða.
f annan stað getur móttökuríki
sett reglur um takmörk sendiráðs-
umsvifa.
Málefni erlendra sendiráða,
ekki sízt Sovétríkjanna, hafa
oftlega verið til umræðu, bæði í
fjölmiðlum og á Alþingi. Þetta er
ekki án tilefnis. Lítum aðeins í
gagnkvæmnina í sendiráðssam-
skiptum fslands og Sovétríkjanna.
fslenzka sendiráðið er í leigu-
húsnæði í Moskvu, sem ekki fæst
keypt. Starfsfólki sendiráðsins er
úthlutað leiguhúsnæði í sérstök-
um hverfum („eins konar gett-
óum“ svo notuð séu orð Hjörleifs
Guttormssonar) þar sem eingöngu
búa starfsmenn erlendra sendi-
ráða. Miklar hömlur eru lagðar á
ferðafrelsi íslenzkra sendiráðs-
manna. Tilkynna þarf um allar
ferðir út fyrir takmarkaðan radí-
us frá miðborg Moskvu með
tveggja sólarhringa fyrirvara,
greina frá ferðaáætlun og gisti-
stöðum. Hér eru sovétmenn níu
eða tíu á móti hverjum einum ís-
lenzkum í Moskvu, kaupa fast-
eignir í gríð og erg, fara hvert á
land sem þeir vilja o.s.frv.
Það er ekki nýtt af nálinni að
tillögur til þingsályktunar eða
fyrirspurnir komi fram, sem varða
erlenda sendiráðsstarfsemi, á Al-
þingi íslendinga. Hitt er nýlunda
að þingmaður Alþýðubandalags
gangi í þau spor, eins og nú hefur
gerzt með tillögur Hjörleifs Gutt-
ormssonar. Sú tillaga felur ríkis-
stjórninni, ef samþykkt verður, að
setja reglur um takmarkanir í
umsvifum erlendra sendiráða
hérlendis, m.a. varðandi fjölda
sendiráðsmanna og byggingu og
kaup fasteigna, á grundvelli laga
(og Vínarsáttmála).
Nauðsynlegt að
fylgjast með
sendiráðsumsvifum
Geir Hallgrímsson, utanríkis-
ráðherra, sagði í umræðu á Al-
þingi um tillögu Hjörleifs Gutt-
ormssonar, að nauðsynlegt væri
að fylgjast grannt með stærð og
starfsemi sendiráða, eins og al-
þjóðalög heimili. Hann sagði ráðu-
neyti sitt kanna, hvern veg hin
ýmsu ríki fari með framkvæmd
Vínarsáttmála, að þessu leyti,
hvað snertir stærð sendiráða og
aðstöðu. Þeirri könnun er ekki lok-
ið en þegar sé þó ljóst, að mjög
mismunandi reglur gildi um þetta
efni. Það hafi verið til athugunar í
ráðuneytinu um nokkurra mánaða
skeið, „hvort rétt sé að setja regl-
ur“ um þetta efni hérlendis. Hafa
verði og í huga að það sé stjórn-
völdum nauðsynlegt að geta haft
hönd í bagga með staðarvali fyrir
sendiráð vegna öryggisgæzlu, en
samkvæmt 22. og 23. grein við-
komandi sáttmála hvílir sérstök
skylda á móttökuríki, að gera
ráðstafanir til verndar sendi-
ráðssvæðis og heimilum sendier-
indreka. Sendiráðssvæði njóta
friðhelgi, eins og kunnugt er.
Það kom fram í máli utanríkis-
ráðherra, að það „væri ekki tak-
mark í sjálfu sér að fækka starfs-
mönnum erlendra sendiráða hér á
landi, ef tryggiiega væri frá því
gengið, að verkefni þeirra séu ekki
í andstöðu við íslenzka hagsmuni."
Sendiráð okkar eru fámenn, vegna
þess að við höfum ekki efni á að
manna þau sem þörf er fyrir, og
því er nauðsynlegt, að reka mál
okkar gagnvart viðkomandi ríkj-
um, að hluta til, um erlend sendi-
ráð hér á landi.
Utanríkisráðherra sagði að
kaupsamningur og afsöl fyrir fast-
eignum til afnota fyrir erlend
sendiráð þurfi samþykki dóms-
málaráðuneytis (lög frá í maí
1980). Hann kvaðst hafa verið
andvígur því að heimila Sovétríkj-
unum kaup á fimmtu fasteigninni
hér á höfuðborgarsvæðinu og látið
þá skoðun I ljós í utanríkismála-
nefnd. Sendiráðinu hefði hins-
vegar verið formlega tilkynnt, að
þau húsakaup fælu í sér lausn á
húsnæðisþörfum þess um fyrir-
sjáanlega framtíð.
Sendiráð Bandaríkj-
anna og Sovétríkjanna
Samkvæmt upplýsingum sem
fylgja í greinargerð tillögunnar,
sem hér er um fjallað, eru 80 sov-
étborgarar á vegum sovézka
sendiráðsins hér (starfsmenn og
fjölskyldumeðlimir) en 55 banda-
rískir.
Framsögumaður, Hjörleifur
Guttormsson, taldi nauðsynlegt að
„setja takmarkanir á umsvif
þeirra erlendu sendiráða, sem hér
hafa þanið út starfsemi sína langt
út fyrir eðlileg mörk, eins og hann
komst að orði. Hann setti ítrekað
þessi tvö ríki undir sama hatt, hjó
raunar fastar að Bandaríkjunum,
m.a. vegna bandariskra laga-
ákvæða, sem gilda um vegabréfs-
áritanir íslendinga og borgara
annarra ríkja til Bandaríkjanna.
„íslenzkum stjórnvöldum ber að
mínu mati,“ sagði Hjörleifur,
„skylda til að láta gagnkvæmni
ríkja varðandi vegabréfsáritanir."
Utanríkisráðherra taldi hins-
vegar ólíku saman að jafna, fjölda
starfsmanna í sendiráðum Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna.
Bandaríska sendiráðið hafi tölu-
vert meiri verkefni en hið sovézka
en mun færri erlenda starfsmenn.
í fyrsta lagi færu þúsundir ís-
lendinga til Bandaríkjanna á ári
Gúmmívinnustofan með nýtt húsnæði
Hús Gúmmívinnustofunnar við Kéttarháls 2.
Sérleyfið milli Neskaupstaðar
og Egilsstaða:
Benni og Svenni
sögðu því upp
— töldu það órekstrarhæft fjórum mánuöum áður
en þeir sóttu um það að nýju
MORGUNBLAÐINU hefur borist tilkynning frá samgöngu-
ráöuneytinu vegna veitingar sérleyfis, milli Neskaupstaöar og
Egilsstaöa, til Austfjarðaleiðar.
Aukin þjónusta
við stóra bfla
Gúmmívinnustofan sem hefur
verið starfrækt í Skipholti, hefur
opnað verkstæði að Réttarhálsi 2.
Þar fer öll þjónusta við vörubíla
og önnur stór flutningatæki fram,
og eru allar bifreiðir teknar inn
fyrir hússins dyr á meðan á við-
gerð stendur. Viðar Halldórsson
framkvæmdastjóri sagði að meðal
nýjunga við starfsemi verkstæðis-
ins væru sólningatæki sem notast
væri við, en þau eru að því leyti
frábrugðin öðrum tækjum að
dekkin skekkjast ekki þegar mótin
eru tekin utan af þeim. Hús verk-
stæðisins er 2000m2 að stærð með
lOOOm2 geymslukjallara og
Starfsmenn eru um 20 talsins.
Gúmmívinnustofan mun áfram
starfrækja þjónustu sína við eig-
endur fólksbíla í Skipholti.
í tilkynningunni segir m.a.:
„Benni og Svenni hf., sem hafa
haft þetta sérleyfi undanfarin ár,
fengu það síðast endurnýjað frá 1.
mars 1982 til jafnlengdar 1987.
Fyrirtækið sagði síðan sérleyfinu
upp um mitt ár 1983, án þess að
tiltaka sérstakar ástæður. Seint í
september barst bréf frá fyrirtæk-
inu, þar sem m.a. segir svo:
„Rekstrargrundvöllur hefur al-
gerlega brostið á sl. ári vegna
samdráttar á flestum sviðum og
hefur fyrirtækið ekki lengur bol-
magn til að stunda núverandi
rekstur. Teljum eðlilegt að fram
fari endurskipulagning á allri
leiðinni, t.d. að gera þetta að einni
leið, sem og það var á árum áður,
og teljum það vænlegustu leiðina
til að skapa viðunandi rekstrar-
skilyrði."
Ráðuneytinu var kunnugt um að
viðræður fóru fram milli Benna og
Svenna hf. og sérleyfishafans á
leiðinni Egilsstaðir — Eskifjörð-
ur, Austfjarðaleiðar hf., um hugs-
anlega sölu þess síðarnefnda á bif-
reiðum og að fyrirtækið afsalaði
sér sérleyfi sínu til Benna og
Svenna hf., en samkomulag náðist
ekki milli þessara aðila.
meðan beðið var eftir niðurstöðu
þessára viðræðna, að auglýsa sér-
leyfið milli Egilsstaða og Nes-
kaupstaðar en það var gert 2.
janúar sl.
Umsóknir bárust frá þremur að-
ilum, þ.e.a.s. tveimur ofangreind-
um sérleyfishöfum og Sigurði
Björnssyni í Neskaupstað. í um-
sókn Benna og Svenna hf. var eng-
in skýring gefin á því, hvernig að-
stæður hefðu breyst, þannig að
fyrirtækið teldi sér nú unnt að
annast sérleyfið, sem aðeins tæp-
um fjórum mánuðum áður hafði
verið talið ómögulegt.
Með tilliti til þess svo og óska
sveitarfélaga eystra um að reynt
yrði að sameina sérleyfisakstur
milli Egilsstaða og Neskaupstaðar
í eitt sérleyfi, ákvað ráðuneytið að
veita leyfið Austfjar aleið hf. þó
með þeim skilyrðum að ferðir
hæfust frá Neskaupstað, sérleyf-
ishafi hefði yfir snjóbifreið að
ráða frá hausti komanda og að
ferðatíðni yrði ekki minni en verið
hefur.
Við þessa ákvörðun hafði ráðu-
neytið einnig í huga meðmæli
meirihluta skipulagsnefndar
fólksflutninga með Austfjarðaleið
iV.'.V.'iViVi'.
V.'.'.V.'1'i'iViViVAV.'.S'iV.V.V.V.'.V.ViViVi'i'i'.ViV.Vi I
nýtt
vestuhb
'Æ
Póstsendum
um land allt
TAU OG TÖLUR
JI3
löfum opnað -* Xl
vefnaðarvöruversfun
í porti JL — hússins
Verið velkomin
TAU OG TÖLUR 1
JL — portinu 1 Irín>»l3ruu. 121 Reykjavík Sími 23675
'tfflffltMHffWiViWfflNfflttMMti WífMMMtoWMMWMMttffflfMWNtNi
Ráðuneytið dró því í lengstu lög, hf.“
# Gódcin daginn!