Morgunblaðið - 01.04.1984, Blaðsíða 42

42 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. APRÍL 1984
Mega jarðarbúar vara sig?:
Telja smástirni í órafjarlægð
valda reglulegri halastjörnuhríð
Berkeley, 21. febrúar. AP.
FJÓRIR vísindamenn, Richard
Muller, Walter Alvarez, Piet Hut
og Marc Davis, sem starfa vid
Princeton og Berkley, hafa sett
fram kenningu sem þeir segja hafa
átt þátt í gereyðingu risaeðlanna á
sínum tíma og muni síðar meir
ganga nærri öllu lífi á jörðinni.
Kenningin er í því fólgin, að
stjarna ein lítil, sem þeir hafa
nefnt „Nemesis", truflar á spor-
braut sinni um sólu stjörnuþoku
mikla og þeytir úr henni milljörð-
um halastjarna. Allt að 25 slíkar
stjörnur gætu hæft jörðina í hvert
skipti sem Nemesis truflar þok-
una.
Vísindamennirnir segja að
halastjörnuregnið hafi valdið
þvi hverju sinni, uð allt að 70
prósent dýra- og plöntulífs á
jörðinni hafi orðið aldauða.
Stjörnuhríðin á sér stað á 28
milljón ára fresti og er næst
væntanleg eftir 15 milljón ár,
standist kenningin. Nafnið
„Nemesis" hafa þeir dregið af
grísku gyðjunni sem bar nafnið,
en starfi hennar var ætíð að
reyna að vinna á hinum ríku,
stoltu og voldugu.
Þetta er ekki í fyrsta skiptið
sem vísindamenn stinga upp á
því að risaeðlurnar hafi dáið út
er geypistór vígahnöttur stang-
aði jörðina og gerbreytti öllum
aðstæðum. Þetta er hins vegar í
fyrsta skipti sem slík hala-
stjörnuskothríð er sett í sam-
band við ákveðna stjörnu og því
haldið fram að halastjörnurnar
skelli reglubundið á jörðinni.
Stjörnuna „Nemesis" segja
vísindamennirnir vera „rauðan
dverg“ sem er aðeins einn tíundi
hluti sólarinnar að stærð. Þó að
stjarnan sé 14 þúsund milljarða
mílna í burtu, er hún á sporbaug
um sólu á braut sinni kemur
Nemesis við á ystu mörkum sól-
kerfisins, á svæði sem kallað
hefur verið Oort-skýið. 1 Oort-
skýinu eru meira en 100 millj-
arðar halastjarna á sveimi. Er
Nemesis svífur inn í skýið, rugl-
ar þyngdarafl stjörnunar
sporbrautir milljarða hala-
stjarna með þeim afleiðingum að
þær steypast út úr skýinu og
þjóta innar í sólkerfið. Allt að 25
gætu stangað jörðina og valdið
miklum usla, skilið eftir mikla
gíga og sjaldgæfa málma svo
sem iridium í lögum í jörðinni.
Vísindamennirnir segjast hafa
fundið 12 gíga af þessu tagi,
nógu stóra til að draga megi þá
ályktun að afleiðingarnar af
myndun þeirra hafi verið myrk-
ur, kuldi og dauði. í gígunum öll-
um hafa þeir fundið meira og
minna magn af iridium. Einn
gíginn aldursgreindu þeir og
niðurstaðan var sú að hann hafi
myndast fyrir svo sem 65 milljón
árum, en um það leyti er talið
vfst að risaeðlurnar hafi horfið
endanlega. Richard Muller sagði
í samtali við fréttamenn, að
hann hefði matað tölvu með ald-
ursgreiningum gíganna f bland
við áætlaðan útrýmingartíma
ýmissra áberandi dýra í jarðsög-
unni. „Það var furðu oft sam-
ræmi í þessu og eftir að hafa velt
stærðfræðinni fyrir mér um hríð
sannfærðist ég um að þetta er
svarið," sagði Muller.
k Thermor
CSS TÆKIN í
ELDHÚSIÐ
Nú geturðu gert góð kaup
Gerið samanburð
Verð
m/sölu*katli
Blásturseldavél, 4ra hellna 14.055,-
Blástursbökunarofn og hella (samstæöa) 14.220,-
ísskápur 160 I. 8.995,-
ísskápur 205 I. 11.550,-
ísskápur 255 I. 16.260,-
KJÖLUR SF.
Hverfisgötu 37, 105, Reykjavík, símar: 21400 — 21846.
Víkurbraut 13, 230, Keflavík, sími: 92-2121.
Daríus — ný hljómsveit
í Vestmannaeyjum
Vestmannaeyjum 22. mars.
Ný danshljómsveit hefur tekið
hér til starfa og lék hún á sínu
fyrsta balli í sídustu viku.
Hljómsveitin hefur hlotið nafnið
Daríus en flestir þeirra hljóð-
færaleikara, sem sveitina skipa,
voru í hljómsveitinni Radíus,
sem var aflögð um síðustu ára-
mót eftir glæstan feril og góðar
vinsældir.
Hljómsveitin Daríus er skip-
uð ungum hljómlistarmönnum.
Söngvari er Þórarinn Ólason,
Ómar Hreinsson spilar á
trommur, Birkir Huginsson
leikur á hljómborð, saxófón og
bassa. Eiður Arnarsson leikur á
bassa og hljómborð og Guðjón
ólafsson leikur á gítar.
Fyrsti dansleikur hljómsveit-
arinnar var sl. föstudagskvöld í
Hallarlundi og af því tilefni
buðu strákarnir ýmsum vinum
og vandamönnum að hlusta á
bandið. Buðu þeir öllum við-
stöddum uppá kokteil og harð-
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháa semlága!
fisk eins og hver og einn vildi í
sig láta. Mikill fjöldi fólks
mætti í þetta ánægjulega boð og
á dansleikinn, sem á eftir
fylgdi. Var ekki annað að heyra
á fólki en því líkaði vel sú tón-
list, sem strákarnir fluttu.
Prógramm Daríusar er miðað
við að geta skemmt fólki á öll-
um aldri. Þeir hafa öll nýjustu
lögin á takteinum svo og ýmsa
gamla og góða slagara, sem
ávallt eru í fullu gildi á böllum.
— hkj.