Morgunblaðið - 22.03.1987, Blaðsíða 46

4B
T8(íí SHAM .22 HUOAdUMVÍUH GIGAJaMUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. MARZ 1987
Dagar í Oman;
„V esturlandakonur
ættu að ígrunda okkar
mál af meírí skilningi
Spjallað við Fawzia Al-Kindy, bankastjóra
- og heimsókn í stúlknaskóla í Mirbat
„Konur kvarta undan stöðu sinni
í samfélaginu, hvar sem er í
heiminum. Ég lærði í Englandi
og ég held að ég hafi heyrt meiri
kveinstafi meðal kvenna þar. Oft
verð ég þess vör, að menn gera
sér ekki grein fyrir því, að trúin
-islam- á að gera konur frjálsar,
ekki síður en karla. Ekki hneppa
í fjötra. Mér er líka ljóst, að fólk
lítur á klæðaburð kvenna hér og
víða i Múhammeðstrúarlöndum
sem merki um kúgun eða eitt-
hvað í þá áttina. Það er fjarri
öllum raunveruleika og ber keim
af fordómum og þekkingar-
skorti. Samkvæmt lögum eru
karlar og konur jafningjar. Hér
í Óman eru konur nú að fá eftir-
sóknarverð tækifæri, tækifæri,
sem óvíða gefast meiri. Og ég
sé ekki betur en þær ætli að
nýta sér þau.“
Þetta sagði Fawzia Al-Kindy,
aðstoðarbankastjóri Seðlabanka
Ómans, þegar við spjölluðum saman
á skrifstofu hennar í Muscat á dög-
unum. Mér hafði verið sagt frá
henni, hún gegnir einni æðstu stöðu
kvenna í Óman. Hún virtist hvar-
vetna njóta virðingar. Hún hefur
náð því sem ómanskar konur
dreymir um, að minnsta kosti með-
al yngri kynslóðarinnar. Að standa
starfslega séð jafnfætis körlum og
sinna því, sem hún hefur menntað
sig til. Ég held ekki að hún muni
lengi verða ein af fáum. Eftir öllum
sólannerkjum að dæma haslar
kvenfólk sér völl á sem flestum
sviðum í Óman á næstu árum.
Nokkrum dögum áður hafði ég
farið í stelpnaskóla í Mirbat, litlum
bæ í suðurhlutanum. Þar vakti at-
hygli mína, að yngstu bekkjardeild-
imar vom þéttsetnar. En eftir því
sem ofar dró fækkaði í stofunum
og þegar kom upp í efstu hópana,
fjórtán til sextán ára, vom stundum
bara fjórar til fimm stelpur í bekk.
Ég spurði um ástæðuna. Jú, þannig
er mál með vexti, að þær em eigin-
lega komnar langleiðina á gifting-
araldur, fjórtán ára. Einn góðan
veðurdag mætir þessi eða hin ekki
lengur í skólann. Því að hún er
búin að gifta sig. Og líklega önnum
kafin að þvo hvítu skikkjumar af
eiginmanni sínum. Sem ég gat ekki
nógsamlega dáðst að, hvað virtust
alltaf skjannahvítar og tandurhrein-
ar.Í fæstum tilfellum er eigin-
maðurinn og fjölskyldan sátt við
að hún haldi áfram að læra. Þó er
ekkert í lögum, sem bannar það.
Nema síður sé. Því að súltaninn
sjálfur hefur látið þetta mál til sín
taka eins og fleiri. Og hefur hvatt
til, að stúlkur afli sér starfsmennt-
unar þótt þær gifti sig. Ljúki að
minnsta kosti skyldunámi, sem er
frá sex til sextán ára aldurs.
Kennslukonumar í Mirbat em
langflestar frá Súdan, Egyptalandi
og Jórdaníu. Enga ómanska hitti
ég utan einn kennaranema sem var
í æfingakennslu. Þetta á sér eðlileg-
ar skýringar; eins og fram hefur
komið í fyrri grein em varla nema
fimmtán sextán ár síðan farið var
að kenna þjóðinni að lesa og skrifa.
Efnað fólk hafði sent börn sín til
útlanda, einkum Bretlands til náms.
En það heyrði frekar til undantekn-
inganna. Þar af leiðir að meirihluti
þeirra sem er kominn um og yfir
þrítugt er ekki læs né skrifandi.
Að vísu hefur súltaninn látið hefja
fullorðinsfræðslu. Af sama krafti
og annað í þessu landi. Súltaninn
og menn hans vilja ekki aðeins að
Óman nái því að verða fyrst Ara-
baríkja til að uppræta ólæsi. Hann
telur bara einfaldlega að það séu
eðlileg og sjálfsögð mannréttindi
öllum til handa.
En ég er sem sagt stödd á skrif-
stofu Fawzia Al-Kindy í Seðlabank-
anum. Fawzia er klædd samkvæmt
hefðinni, en klæðaburður hennar
er léttur og litskrúðugur og hún
hylur hár sitt aðeins að nokkm
leyti.Hún segir mér, að hún hafí
oft hitt íslendinga á alþjóðlegum
bankaráðstefnum, sem hún sækir
annað veifið. Hún er fædd í Nizwa,
nam síðar hagfræði í Englandi og
starfaði þar um hríð. Hún kom að
Central Bank fyrir ellefu ámm.
„Ég leyfí mér að álíta, að ég
hafí fengið þessa stöðu vegna
minna eigin verðleika, en ekki af
því að það hafí þótt sniðugt að ráða
konu í þessa stöðu. Mér fínnst starf-
ið, sem einkum felst í stjómun
hagdeildar bankans, mjög heillandi.
Ég vinn hér aðallega með karl-
mönnum og ég hef ekki lent í
neinum erfíðleikum í þeirri sam-
vinnu. Ég hef heldur ekki notið
forréttinda. Enda er ég tvímæla-
laust þeirrar skoðunar, að konur
eigi að axla ábyrgð til jafns við þá.
Mér fínnst stundum skorta á sam-
ræmi í orðum og gjörðum hjá
konum - ekki sízt á Vesturlöndum.
Þær vilja réttindin, en em ekki allt-
af reiðubúnar til að uppfylla skyld-
umar líka.“
„Ég dreg enga dul á,“ heldur hún
áfram, „að konur hér nota ekki allt-
af tækifærin, sem þeim em gefín
samkvæmt lögum. En það verður
að taka tillit til þess, að nútímaþjóð-
félag Ómans er í reifum. Við
breytum ekki íhaldssömum hugsun-
arhætti né upprætum við fáfræðina
með einu pennastriki. En mér sýn-
ist til dæmis, að nú þegar við höftim
fengið okkar eigin háskóla, þar sem
munu verða gerðar miklar kröfur
til námsgetu og árangurs, verði
breyting á. Ungar ómanskar konur
em_ áfjáðar í að mennta sig. “
Ég vék talinu, að skólastelpunum
í Mirbat og að þær hættu í skóla
við giftingu.„Stundum er trúin og
hefðin notuð sem tylliástæða," seg-
ir hún. „Hér hefur það löngum verið
svo, að fólk giftir sig komungt og
eignast mörg böm. Það er flókið
fyrir konur að stunda nám eða vinna
utan heimilis, ef þær em með ung
böm.Það era engin ný sannindi,
bara staðreynd. Við vitum, að ein-
att er það hlutskipti konunnar að
verða að velja milli kosta. Það er
ekki alltaf hlaupið að því. En fleira
er að breytast hér. Það er ekki leng-
Fawzia Al-Kindy, aðstoðarbankastjóri Seðlabanka Ómans
-en kannski bara fjórar fimm í bekkjardeild, þegar þær voru
orðnar fjórtán ára
■

l-
.. f>'