Morgunblaðið - 17.07.1997, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 17. JÚLl 1997 21
ERLENT
Aðildarviðræður Evrópusambandsins við sex ríki framundan
Allir þurfa að færa fórnir
Slrassborg, Brupsel. Reuter.
BÆÐI Evrópusambandið sjálft og
ríkin sex, sem munu hefja aðildarvið-
ræður við sambandið eftir nokkra
mánuði, munu þurfa að færa ýmsar
fórnir til þess að af stækkun sam-
bandsins geti orðið. I skýrslu fram-
kvæmdastjórnar ESB um umsóknir
ríkja í Austur-, Mið- og Suður-Evr-
ópu um aðild að sambandinu er tek-
ið fram að ekkert Austur- og Mið-
Evrópuríkjanna uppfylli enn skilyrði
fyrir aðild að ESB, en líklegt sé að
þau fimm, sem ræða á við, geti náð
því takmarki á skömmum tíma.
Evrópusambandið sjálft þarf að
breyta landbúnaðar- og byggða-
stefnu sinni og draga úr styrk-
greiðslum, eigi stækkunin ekki að
bera fjárhag þess ofurliði.
Fjöldi bænda tvöfaldast
í skýrslu framkvæmdastjórnar-
innar um stækkun sambandsins,
sem var gerð opinber í gær, kemur
fram að með inngöngu ríkjanna sex,
sem nú á að ræða við, muni tún og
akrar ESB stækka um 50% og fjöldi
bænda og landbúnaðarverkamanna
tvöfaldast. Engin leið sé að halda
áfram að greiða hina háu landbúnað-
arstyrki, sem nú eru við lýði innan
sambandsins.
Framkvæmdastjórnin leggur til
að verð það, sem ESB tryggir bænd-
um, verði lækkað um 10-30%. Bænd-
um verði þó greiddar bætur vegna
þessa tekjumissis.
Umbætur í landbúnaðarmálum
auðvelda ekki aðeins inngöngu Aust-
ur-Evrópuríkja, heldur styrkja þær
líka stöðu ESB í væntanlegum við-
ræðum innan heimsviðskiptastofn-
unarinnar um lækkun stuðnings við
landbúnað. Hins vegar eru bændur
valdamikil! þrýstihópur í mörgum
aðijdarríkjum sambandsins.
í skýrslu framkvæmdastjórnar-
innar er lagt til að byggðasjóðir ESB
úthluti 275 milljörðum ECU á næstu
sjö árum. Þar af fari 45 milljarðar
til nýju aðildarríkjanna. Talið er að
einkum írland muni tapa á breyting-
um á byggðastyrkjunum, en Suður-
Evrópuríkin fái áfram álíka mikla
styrki og undanfarið. Framkvæmda-
stjórnarmenn frá Suður-Evrópuríkj-
unum þvertóku fyrir að þau ríki, sem
uppfylltu skilyrði fyrir þátttöku í
Efnahags- og myntbandalagi Evr-
ópu (EMU) afsöluðu sér byggða-
styrkjum.
Framkvæmdastjórnin segir senni-
legt að aukinn hagvöxtur í ESB
muni að hluta til bæta upp þann
kostnað, sem hlýst af stækkuninni
til austurs.
Frekari umbætur
nauðsynlegar
Mikill munur er á efnahags-
ástandinu í núverandi ríkjum ESB
og í hinum væntanlegu aðildarríkj-
um. í stærsta ríkinu, sem á að ræða
við, Póllandi, er landsframleiðsla á
mann aðeins 31% af ESB-meðaltal-
inu. Framkvæmdstjórnin telur þó að
Pólverjar geti staðizt þá auknu sam-
keppni, sem leiðir af aðild, ef þeir
halda áfram efnahagsumbótum.
Framkvæmdastjórnin segir nauð-
synlegt að Pólveijar ráðist í frekari
umbætur á eftirlauna- og velferðar-
kerfi sínu og á bankakerfinu. Þörf
sé á meiri fjárfestingu í samgöngu-
og umhverfísmálum og að halda
áfram endurskipulagningu gamalla
ríkisfyrirtækja. Stærsta verkefni
Pólverja verður þó sennilega að nú-
tímavæða landbúnaðinn, en 27%
launþega í landinu starfa við land-
búnað.
Að mati framkvæmdastjórnarinn-
ar hefur efnahagslíf í Tékklandi tek-
ið gífurlegum framförum, sem sést
m.a. á því að landsframleiðsla á
mann er þar 55% af því, sem gerist
í ESB, en betur má ef duga skal.
Auka þarf stöðugleika íjármálakerf-
isins og halda áfram endurskipu-
lagningu atvinnuveganna.
Ungveijaland hefur sömuleiðis
náð miklum árangri og telur fram-
kvæmdastjórnin að meirihluti lög-
EVRÓPUSAMBAND 21 RIKIS?
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins leggur til að
hafnar verði aðildarviðræður við Pólland, Tékkland,
Ungverjaland, Slóveníu Eistland og Kýpur.
Lettlandi, Litháen, Slóvakíu, Rúmeníu og Búlgaríu hefur verið
heitið viðræðum síðar.
Nokkrar töl'ir: íbúafjöldi Verðbólga Atvinnu- Vinnuafl VLF/mann
í milljónum 1996 leysi 1996 í þús. í dollurum
Eistland 1,5 23% 2,2% 652 4.144
Kýpur 0,7 4,2% 3,1% 275 10.700
Pólland 38,6 15,3% 14,3% 8.900 5.600
Slóvenía 2,0 9,9% 9,9% 744 10.610
Tékkland 10,4 6,7% 3,9% 3.034 8.200
Ungverjaland 10,2 18,5% 11,0% 2.550 6.700
gjafar ESB sé nú orðinn að lögum
í Ungveijalandi. Hins vegar eru
Ungveijar enn fátækir, landsfram-
leiðsla á mann er aðeins 37% af
ESB-meðaltalinu. Hagvöxtur er
hægur og framkvæmdastjórnin segir
umhverfisvandamál í landinu gífur-
leg.
Slóvenía er ríkasti umsækjandinn,
þar er landsframleiðsla á mann 59%
af meðaltali ESB-ríkja. Efnahagslíf-
ið er nú að miklu leyti komið í hend-
ur einkaaðila og er talið munu geta
staðizt þá samkeppni, sem fylgir
ESB-aðild. Hins vegar telur fram-
kvæmdastjórnin að losa verði um
samráðskerfið í landinu, þar sem
flestar ákvarðanir um efnahagsmál
eru teknar með samhljóða samþykki
stjórnvalda og aðila vinnumarkaðar.
Þá þurfi að hraða endurskipulagn-
ingu fyrirtækja. Launahækkanir
hafí verið of miklar og ástand um-
hverfísmála sé ekki í nógu góðu
horfi.
Eistland hefur skotið hinum
Eystrasaltsríkjunum langt aftur fyr-
ir sig á umbótabrautinni. Þar er fá-
tækt hins vegar mikil og landsfram-
leiðslan á mann ekki nema 23% af
meðaltalinu í ESB. Framkvæmda-
stjórnin leggur blessun sína yfír
efnahagsumbætur eistneskra stjórn-
valda en hefur áhyggjur af vaxandi
viðskiptahalla.
í efnahagsmálum stendur Kýpur
ágætlega miðað við Mið- og Austur-
Evrópuríkin. Pólitíska ástandið í
landinu stendur hins vegar í vegi
fyrir aðild að ESB. Viðræður eru
nú hafnar milli Tyrkja og Grikkja á
Kýpur um lausn á deilum þjóðarbrot-
anna. Tyrkjum í norðurhlutanum,
sem eru fátækari en Grikkirnir í
suðurhlutanum, hefur meðal annars
verið sagt að hagur þeirra muni
batna, fallist þeir á að Kýpur gangi
í ESB.
Jr
EINSTAKT
HELGARTILBOÐ
EKKIMISSA AF ÞESSU
ÚRVALAFPOKA OG
POTTAPLÖNTUMÁ AÐEINS
VERÐ AÐUR KR. 380,- 440,-
BLÁGRENI
25-30 SM
STAFAFURA
25-35 SM
FJALLAÞINUR
25-40 SM
SITKAGRENl PT.
EINNIG:
BERGFURA , LOÐVÍÐIR, LERKI
OG MARGT FLEIRA

PLÖNTUSALAN í FOSSVOGI
Fossvogsbletti 1 (fyrir neðan Borgarspítala) Opið kl. 8 - 19. helgar kl. 9 -18. Sími 564 1777
Veffang: http://www.centrum.is/fossvogsstodin
LEIÐBEININGAR - RÁÐGJÖF - ÞJÓNUSTA FYRIR ÞIG
á