Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1986, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1986.
Tilkynnjng til
söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á því að gjald-
dagi söluskatts fyrir nóvembermánuð er 15. desember.
Ber þá að skila skattinum til innheimtumanna ríkis-
sjóðs ásamt söluskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið.
SMÁAUGLÝSINGAR DV
MARKADSTORG
TÆKIFÆRANNA
Þú átt kost á aö kaupa og selja
allt sem gengur kaupum og sölum.
Bara aö nefna þaö í smáauglýsingum DV,
hinu ótrúlega markaöstorgi tækifæranna.
Markaöstorgiö teygir sig víöa_ Þaö er sunnanlands
sem noröan, vestan sem austan, í bátum sem flug-
vélum, snjóbílum sem fólksbílum, hvarvetna er DV lesiö.
Einkamál. Já, þaö er margt í gangi á markaöstorginu,
en um hvaö er samiö er auövitaö einkamál hvers og eios.
Sumir borga meö fínpressuöum seölum.
Menn nýkomnir úr banka? Þarf alls ekki aö vera.
Gætu hafa keypt straubretti á markaöstorginu daginn áöur.
Smáauglýsingar DV eru markaöur meö mikinn mátt.
Þar er allt sneisafullt af tækifærum.
Þaö er bara aö grípa þau.
Þú hringir...27022
Við birtum...
Þaö ber árangur!
ER SMÁAUGLÝSINGABLADID
Menning
Metnaður fyrir hönd
leiklistarinnar
Rætt við Jón Viðar Jónsson leik-
listarstjóra um greinasafn Ólafs
Jónssonar, Leikdóma og bók-
menntagreinar
I hartnær tuttugu ár var Ólafur
Jónsson bæði einn afkastamesti og
fremsti bókmennta- og leiklistar-
gagnrýnandi landsins. Meðal annars
starfaði hann á Vísi sáluga, þar sem
hann réð undirritaðan í lausa-
mennsku, vann síðan fyrir DB og
hélt áfram að skrifa greinar um leik-
list og bókmenntir fyrir DV allt til
dauðadags.
Ólafur var mikill hvatamaður að
stofnun Menningarverðlauna DB,
síðar DV, og tók virkan þátt í veit-
ingu þeirra um fimm ára skeið.
Hann lagði einnig stund á bók-
menntarannsóknir af ýmsu tagi,
fjallaði um lestrarhætti almennings
og var einna fyrstur manna hérlend-
is til að gefa afþreyingarbókmennt-
um alvarlegan gaum. Ritstjóri
Skímis, tímarits Hins íslenska bók-
menntafélags, var Ólafur frá 1968 til
dauðadags. Hann lést í Reykjavík
2.1.1984.
Nú hefur Hið íslenska bók-
menntafélag gefið út safn leik-
dóma og bókmenntagreina eftir
Ólaf, í tilefni þess að síðastliðið
sumar hefði hann orðið fimm-
tugur.
Ekkja Ólafs, Sigrún Stein-
grímsdóttir og Jón Viðar Jóns-
son, leiklistarstjóri Hljóðvarps og
fyrrum leiklistargagniýnandi,
völdu efni í þetta greinasafn.
í stuttu viðtali féllst Jón Viðar
á að skýra tildrög bókarinnar
frekar.
„Það auðveldaði mjög verk okkar
Sigrúnar að Ólafur hafði sjélfur fyr-
ir andlát sitt lagt drög að leik-
dómasafhi. Við töldum okkur skylt
að velja úr þeim drögum, sem var
auðvitað ekki alveg vandalaust, en
almennt má segja að mat okkar á
gæðum einstakra dóma hafi fengið
að ráða miklu.
Við urðum síðan sammála um að
leggja mesta áherslu á skrif Ólafs
um sýningar leikhúsanna á íslensk-
um verkum, bæði gömlum og nýjum.
Þá höfðum við líka hliðsjón af því
hvort leikrit hefðu verið gefin út, til
að bókin mætti verða að gagni við
lestur og kennslu í leikbókmenntum.
í síðari hluta bókarinnar er svo
að finna nokkrar lengri greinar og
ritgerðir um bókmenntasögu og bók-
menntafræðileg efni sem hvergi hafa
birst nema í blöðum og útvarpi en
eiga fullt erindi til allra áhuga-
manna. Ég nefiii til dæmis útvarps-
erindi um Aðventu eftir Gunnar
Gunnarsson, sem er merkilegt fram-
lag til rannsókna á verkum Gunnars.
Loks látum við fylgja með dálítið
Jón Viðar Jónsson: „Bókin sýnir
vinnubrögð afburðagagnrýnanda".
sýnishom af skrifum Ólafs um al-
þýðlegar skemmtibókmenntir."
Ég bað Jón Viðar lýsa helstu
einkennum á leikhúsgagnrýni
Ólafs.
„Það var stundum sagt um Ólaf
að hann væri fremur maður rök-
hyggju en innblásturs eða hrifiiingar
- og má vera að eitthvað sé til í
því. Auðvitað gat hcurn verið mis-
tækur - það hlýtur jafhmikilvirkur
gagnrýnandi alltaf að vera. En þar
sem Ólafi tókst best upp var hann á
allan hátt til fyrirmyndar, það er
engin spuming. Hann kafar í efhið,
reynir síðan að skilgreina hvemig
það hefur verið búið til leiks og tek-
ur að því loknu skýra afetöðu til
þess sem hann sér og heyrir á leik-
sviðinu. Gildi þessarar bókar ætti
ekki síst að vera fólgið í því að sýna
hvemig afburðagagnrýnandi vinnur
þegar honum tekst upp. Þeir sem
nú em að fást við leikhúsgagnrýni
hér á landi gætu sannarlega margt
af Ólafi lært.“
Nú var Ólafi stundum legið á
hálsi fyrir of bókmenntalega af-
stöðu hans til sviðsverka. Ég
innti Jón Viðar álits á þeirri
gagnrýni.
„Því er náttúrlega fyrst til að svara
að leikhúsin em nú einu sinni yfir-
leitt að flytja mönnum bókmenntir,
það er ósköp einföld staðrejmd, hvort
sem okkur líkar hún betur eða verr.
Vitanlega er það rétt, að Ólafúr var
ekki menntaður í leikhúsi og vann
aldrei sem leikhúsmaður. En sama
má segja um ýmsa aðra af helstu
leikhúsgagnrýnendum okkar, Ás-
geir Hjartarson til dæmis. Ég
minnist þess þó ekki að hafa heyrt
leikhúsfólk kvarta yfir því, að hann
hafi verið bókmenntalegur í sinni
afetöðu - sem hann þó vissulega var
og það raunar miklu fremur en Ólaf-
ur.“
Þarf leikhúsgagnrýnandi að
hafa þekkingu á öllum helstu
innviðum leikhúss?
„Það er umdeilanlegt. Ég held að
Ólafur Jónsson.
slík þekking skipti ekki sköpum fyr-
ir leikhúsgagnrýnanda. Hann þarf
fyrst og fremst að hafa ást á leiklist-
inni, gera til hennar kröfur, vera
metnaðarfullur fyrir hennar hönd.
Hann verður að miðla þeirri tilfinn-
ingu í skrifúm sínum að hún skipti
hann máli sem einstakling; þess
vegna verður hann að skrifa sinn
persónulega stíl. Allt þetta á við um
Ólaf. Það segir ekki lítið um vinnu-
brögð hans að hann gerði sér alltaf
far um að sjá hverja sýningu tvisvar
áður en hann skrifaði um hana. Ég
er hræddur um að þetta fólk, sem
blöðin hafa í því að skrifa um leik-
sýningar nú, geri almennt ekki
slíkar kröfúr til sín, að minnsta kosti
bera skrif þess þá ekki merki um
það.“
Hvemig leiklistarsmekk hafði
Ólafur sjálfur?
„Verk höfðuðu auðvitað misjafn-
lega til hans en hann var samt nógu
víðsýnn til að nálgast alla hluti með
opnum huga. Hér í bókinni eru
merkir dómar, jafnt um sýningar á
sígildum íslenskum verkum eins og
Útilegumönnunum og Gullna hlið-
inu og nýjum verkum, eins og
leikgerð Sölku Völku og Jóa eftir
Kjartan Ragnarsson. Ég hugsa að
raunsæislegar bókmenntir af því
tagi sem voru áberandi bæði innan
leikhúsanna og utan á síðasta ára-
tug hafi kannski átt samúð hans
öðru firemur. Þar fyrir utan hafði
hann bæði skilning og áhuga á ann-
ars konar skáldskap og hggur þá
beint við að benda á það sem hann
skrifaði um leikrit Jökuls Jakobs-
sonar. í ritdómasafni hans, Líka líf,
frá 1979, er sérstakur kafli helgaður
Jökli og í þessari nýju bók eru dóm-
ar um sýningar á tveimur verka
hans, Herbergi 213 og Vandarhöggi.
Ég held það sé lítill vafi á því að
enginn íslenskur gagmýnandi hafi
haft eins djúpan skilning á Jökli og
einmitt Ólafúr."
-ai
Listunnendur
DV gerir ykkur
ansson, handh<
2200 krónur.
Þrykkin eru 78x5
eintökum. Sendu
og Eurocard.
Til sýnis og sölu
cmástærðogerugetout
L um allt land gegn postkr
smáaugiýsingadeiid,
r þverholti 11, sími 27022
w, g_i7 alla virka daga
Tímaþjófur
1984.