Réttur - 01.10.1987, Blaðsíða 4

mál að glíma. Svo mikið er víst að þeir
notuðu tækifærið til þess að klaga ís-
lenska sósíalista því þeir undirbyggju
valdarán, þeir væru hættulegir, þeir
myndu skipuleggja fimmtu herdeild hér á
landi og að þeir ynnu fyrir Rússa öllum
stundum. Hér kom með öðrum orðum
fram að þessir ráðamenn töldu við hæfi
að klaga landa sína fyrir fulltrúum vold-
ugasta ríkis heims — aðeins 5 árum eftir
að þjóðin fékk sjálfstæði og lýðveldi var
stofnað á Þingvöllum.
í viðræðunum sem nú hafa verið gerðar
opinberar í skýrslum Bandaríkjastjórnar
kemur fram að íslensku ráðamennirnir
töldu nauðsynlegt að það kæmi skýrt
fram að Atlantshafsbandalagið liti út sem
varnarbandalag eða orðrétt: „Bjarni
Benediktsson sagði að hann skildi það
(að erfitt væri að greina á milli árása og
varna í stríði) en af áróðursástæðum á Is-
landi mundi það hjálpa ef þeir gætu sagt
að aðrar herstöðvar yrðu notaðar til árása
og að ísland yrði aðeins NOTAÐ til
varnar.“ Þannig fór íslenskur ráðherra
fram á það að Bandaríkjamenn hjálpuðu
til að blekkja þjóðina.
Bjarni Benediktsson kvartaði undan
því á sama fundi í Washington að það
væri erfitt að eiga við íslensku þjóðina:
„Það er erfitt að ala þjóðina upp og að
breyta hugsanagangi hennar og þetta er
stærsta hindrunin á íslandi fyrir því að
þróa herlið á íslandi eða fyrir því að ger-
ast aðili að Atlantshafssamningnum.
Þessi orð eru rifjuð upp hér að gefnu
tilefni: Fyrst því að nýlega flutti útvarpið
fregnir um mjög náin tengsl þáverandi
forsætisráðherra íslands við Bandaríkja-
menn. Fjölmiðillinn var látinn eta þetta
ofan í sig og hann bar ekki hönd fyrir höf-
uð sér með því að benda á að fyrir liggja
opinber skjöl um veruleg tengsl íslenskra
og bandarískra ráðamanna á þessum
tímum.
En í annan stað vegna þess að undirrit-
aður fór á dögunum á fund í setri banda-
ríska sjóhersins í Newport, Rhodes
Island. Fundinn sat einn annar íslenskur
stjórnmálamaður og þrír sérfræðingar og
einn embættismaður úr svokallaðri varn-
armáladeild utanríkisráðuneytisins. Sjálf-
sagt hefur þessi fundur verið hugsaður
sem liður í því að „ala þjóðina upp“ eins
og Bjarni Benediktsson orðaði það. Á
fundinum gerðum við íslendingarnir hins
vegar grein fyrir skoðunum okkar um-
búðalaust og ég tek fram að framlag ís-
lensku sérfræðinganna var myndarlegt og
flutt af fullri reisn. Bandaríkjamennirnir
vildu ræða við okkur um nýja hernaðar-
stefnu Bandaríkjamanna í Norður-Atl-
antshafi. Lögðu þeir fram ýmsar upplýs-
ingar um þau efni, en flestar þeirra hafa
komið fram áður þannig að á þeim er
ekki mikið að græða. Hit-t var hins vegar
fróðlegt að þeir eyddu miklum tíma til
þess að vara við Gorbasjof, einkum og
sér í lagi ræðu hans í Múrmansk sem
Steingrímur Hermannsson utanríkisráð-
herra hefur fagnað sérstaklega.
í umræðunum í Newport kom fram að
Bandaríkjamennirnir vilja halda viðtöl-
um áfram. Umræður geta verið gagnlegar
og engin ástæða til þess að forðast þær.
Einkum væri fróðlegt að fara yfir það
með Bandaríkjamönnum hvernig þeir
vilja koma svokölluðum vörnum fyrir
þegar herinn fer loksins frá Islandi.
Magnús Kjartansson hélt því fram að ís-
lendingar ættu að nota hvert tækifæri til
þess að setja sig inn í varnarmálin, þeir
ættu að ferðast um heim allan ef þeir ættu
kost á því. Við ættum að hitta sjálfan
andskotann að máli ef við gætum náð í
hann, sagði Magnús við mig einu sinni á
180