Réttur - 01.10.1987, Blaðsíða 45

væntanlega verið sammála — þá er því
meiri ástæða til að halda henni við. Gléb
talaði lágt, með þungum áherslum og við-
stöðulaust. Hann var í essinu sínu. Aftur
á móti voru ósköp að sjá kandídatinn,
hann var greinilega miður sín, horfði ým-
ist á konu sína, Gléb eða karlana... Karl-
arnir reyndu að forðast augnatillit hans.
— Það er svosem hægðarleikur að
koma okkur á óvart: þeysa í hlaðið í
leigubíl og draga fiinnt ferðatöskur uppúr
farangurshólfinu... En þú gleymir því, að
upplýsingastreymið nær til allra jafnt nú-
orðið. Ég á við að undrunin gæti orðið
gagnkvæm. Það er líka til í dæminu. Það
er svosem hægt að gera sér vonir um að
hér hafi enginn litið kandídata augum, en
við höfum séð þá, kandídata, prófessora
og ofursta. Og við eigum um þá skemmti-
legar minningar, því oftast er þetta fólk
afskaplega blátt áfram. Ég vil því ráð-
leggja þér, félagi kandídat, að koma oftar
niður á jörðina. Svei mér þá, það er
heilmikið vit í því. Og ekki er áhættan
mikil, fallið er ekki svo hátt.
— Tunnan valt og úr henni allt, má nú
segja, sagði kandídatinn. Hvað er eigin-
lega að þér? Ertu nýsloppinn út, eða
hvað?
Gléb flýtti sér að grípa frammí fyrir
honum: Ég veit ekki, ég skil ekki svona
talsmáta, ég hef aldrei setið inni. Held-
urðu að ég sé einn af ykkur? Þeir skilja
það ekki þessir, sagði Gléb og benti á
karlana, þeir hafa heldur ekki setið inni.
En konan þín, hún horfir á þig stórum
augum... Og dóttir þín heyrir þetta
kannski líka. Hún heyrir þetta og fer að
velta tunnum í Moskvu svo einhver heyr-
ir. Þetta hrognamál getur því leitt þig í
ógöngur, félagi kandídat. Það er ekki
sama hvaða aðferðum er beitt, um það
get ég fullvissað þig. Og varla hefurðu
sagt prófessornum þínum að velta tunn-
um þegar þú varst að taka þetta kandí-
datspróf þitt, var það nokkuð? — Gléb
stóð á fætur. — Og þú hefur heldur ekki
sagt honum að éta það sem úti frýs. Eða
hvað? Maður verður nefnilega að sýna
prófessorum virðingu, þeir hafa örlög
manns í hendi sér. En við hérna höfum
engin örlög í okkar höndum og það má
segja okkur að éta það sem úti frýs. Er
það ekki? Það vill bara þannig til, að þú
hefur rangt fyrir þér. Við hérna erum líka
dálitlir bógar. Og við lesum blöðin, og
það kemur fyrir að við flettum bókum, og
við horfum meira að segja á sjónvarpið.
Og erum satt að segja ekkert yfir okkur
hrifnir af dagskránni. Veistu hversvegna?
Vegna þess að hún er líka gegnsýrð af
þessari sjálfsánægju. Þið ættuð að tileinka
ykkur meiri hógværð.
— Uæmigerður lýðskrumari og róg-
beri! sagði kandídatinn hneykslaður við
konu sína. Þetta er einmitt málfarið, takt-
arnir og stælarnir...
— Rangt til getið. Ég hef aldrei á ævi
minni skrifað nafnlaus bréf eða rógborið
nokkurn mann. Gléb leit á karlana, þeir
vissu að hann sagði satt. — Nei, félagi
kandídat, þetta er ekki rétt. Ef þú vilt
skal ég segja þér í hverju mín séreinkenni
eru fólgin.
— Jæja?
— Ég hef gaman af að gefa mönnum
selbita á nefbroddinn, til þess að þeir
teygi sig ekki upp fyrir sjávarmál! Þið ætt-
uð að vera hógværari, kæru félagar, hóg-
værari...
Valja gat ekki stillt sig um að spyrja:
En að hvaða leyti höfum við ekki verið
hógvær? Hvar kom það eiginlega fram?
— Það skuluð þið íhuga í einrúmi,
þegar við erum farnir. Hugsið málið, og
þá mun renna upp fyrir ykkur ljós. Það er
221