Réttur - 01.10.1987, Blaðsíða 8

breyting komið fram í Sameinuðu þjóð-
unum þar sem afstaöa íslands hefur
breyst verulega frá síðasta allsherjarþingi
að því er varðar tug tillagna. Það er einnig
ljóst að vaxandi hluti íslensku þjóðarinn-
ar er á móti hersetunni. Öryggismálin
verða umdeild á íslandi svo lengi sem
herstöðin er á íslandi og öryggisstefna sú
sem nú er fylgt nýtur ekki stuðnings
trausts meirihluta íslensku þjóðarinnar.
Það hefur komið fram aftur og aftur að
það þarf tiltölulega lítið til þess að hreyfa
þennan meirihluta þannig að hann snúist
við og þar með gegn þeirri utanríkismála-
stefnu sem fylgt hefur verið um áratugi.
Hvaða aðrar leiðir eigum
við að fara?
1. Fyrsta skrefið væri að segja upp her-
stöðvarsamningnum við Bandaríkin
frá 1951. Bandaríkin myndu af sinni
hálfu reyna að finna aðrar leiðir til
þess að tryggja öryggi sitt á Norður-
Atlantshafi. Við myndum að sjálf-
sögðu taka þátt í viðeigandi rann-
sóknum og athugunum og nauðsyn-
legum ákvörðunum. Við mundum
telja eðlilegt að það tæki einhver ár,
en ekki mörg, að fjarlægja herinn frá
íslandi og það sem á honum hangir.
2. Annað skrefið ætti að vera að gera fs-
land virkan þátttakanda í alþjóðlegu
samstarfi sem beindist að því að
skapa forsendur fyrir alþjóðlegu víð-
tæku öryggiskerfi. Það tæki auðvitað
nokkur ár að koma slíku kerfi á, en
brottför hersins frá íslandi yrði talinn
þáttur í því kerfi og framlag íslands
til þess. Fyrsta skref fjölmargra ann-
arra þjóða yrði einnig hið sama: Að
reka erlenda heri úr landi sínu. Þar er
um að ræða lönd eins og Afghanist-
an, Grikkland, Nikaragúa og fleiri.
Nýtt alþjóðlegt öryggiskerfi yrði undir-
búið og rætt alls staðar, en einkum innan
Sameinuðu þjóðanna. Markmið þessa
nýja kerfis er augljóst: Að tryggja betur
frið og stöðugleika en hernaðarbandalög-
in geta nokkru sinni gert. Þetta nýja kerfi
kæmi í staðinn fyrir hernaðarblokkirnar
og mundi því leiða til þess að hernaðar-
bandalögin yrðu lögð niður. Það yrði þess
vegna talinn hluti al' því að skapa þetta
nýja alþjóðlega öryggiskerfi að ísland
yfirgæfi Atlantshafsbandalagið, en í stað-
inn yrðu íslendingar virkari en nokkru
sinni fyrr í alþjóðlegu samfélagi. Við teld-
um eðlilegt að Sameinuðu þjóðirnar eða
stofnanir á þeirra vegum tækju að sér að
gæta þessa nýja kerfis og að bera ábyrgð
á því.
Þegar þetta er skoðað má það ljóst vera
að stefna okkar — brottför hersins og úr-
sögn úr hernaðarbandalaginu — er ábyrg
stefna ekki aðeins gagnvart íslendingum
heldur umheiminum líka. Öryggiskerfi
hernaðarblokkanna er úrelt orðið, það er
hættulegt og það getur ekki varað að ei-
lífu. Á nýrri öld tölvutækninnar er unnt
að skapa nýtt kerfi sem er miklu öruggara
en hernaðarblokkir sem standa hvor
andspænis annarri fullar af fjandskap og
tillitsleysi þar sem ekkert annað „tryggir
frið“ en kjarnorkuvopn sem allir vita að
aldrei verða notuð því það myndi hafa í
för með sér heimsendi.
Að lokum: Ég þakka fyrir það tækifæri
sem ég hef fengið til þess að ræða við
ykkur. Við skulum halda þessum umræð-
um áfram — ekki sem fangar vígbúnaðar-
kapphlaupsins né vopnadýrkunarinnar.
Heldur sem mannverur sem hafa hæfi-
leika til þess að finna nýjar lausnir í
hættulegum heimi, lausnir á alvarlegustu
vandamálum samtímans. Við skulum
184