Réttur - 01.10.1987, Blaðsíða 25

ERLEND
VIÐSJÁ Hllnl
Fátækt og verkalýður
Bandaríkjanna
Verkalýður Bandaríkjanna telur nú um
100 milljónir og fer vaxandi. 35-40 mill-
jónir manna og kvenna í Bandaríkjunum
eru fátækir og eru það mestmegnis verka-
lýður. Síðasta áratug óx fátæktin. Með-
allaun ungra manna, 20-24 ára, lækkuðu
á árunum 1973-1984 um 30% og er lækk-
un þessi enn meiri hjá ungum svörtum
verkamönnum eða næstum 50%.
Síðan Reagan varð forseti hafa 15 mill-
jónir vinnandi fólks misst atvinnu sína
vegna stöðvunar fyrirtækja. — í þeirn
vinnustöðvum, sem ríkisstjórnin hælir sér
að hafa stofnað, eru launin undir fátækt-
armarkinu. 57% stálverkamanna, 39%
verksmiðjulýðs og 46% námumanna hafa
misst atvinnuna.
Milljónir verkamanna skortir húsnæði.
Hin unga kynslóð, sem nú vex upp, er sú
fyrsta um áratugi scm hefur verri lífskjör
en foreldrarnir.
Það fjölgar þeim fyrirtækjum, þar sem
verkalýðsfélög eru engin og launin 33%
undir því sem tíðkast í fyrirtækjum, þar
sem verkalýðsfélög starfa. Síðan Reagan
komst til valda hefur meðlimatala verka-
lýðsfélaga minnkað um næstum tvær mill-
jónir.
Það er þungur róðurinn fyrir Kommún-
istaflokk Bandaríkjanna og verkalýðsfé-
lögin í þessu landi þar sem voldugir auð-
hringar hafa sölsað undir sig öll völd og
ráða flestöllum blöðum og útvarpsstöðv-
um. Og þetta kalla þeir „frelsi“.
Auðvald Bandaríkjanna
— kreppa?
í stríðslok 1945 var auðvald Bandaríkj-
anna hið ríkasta í heimi og hugði í krafti
einokunar á atomsprengjunni á heims-
yfirráð. „Amerísk öld“ átti að vera fram-
undan.
Valdadraumurinn brást, er Sovétríkin
höfðu einnig framleitt atom- og vetnis-
spengjur. Vopnahringar Bandaríkjanna
hófu nú hið ægilega kapphiaup um kjarn-
orkuvopnaframleiðslu. Nú sjá menn að
kjarnorkustríð leiðir aðeins til tortíming-
ar mannkyns — og vopnabraskarar Banda-
ríkjanna neyðast til að samþykkja að
hefja eyðileggingu kjarnorkuvopna,
staðsettra á landi. Vopnabraskararnir
vilja nú fá að smíða ógrynni kjarnorku-
katbáta, svo gróðinn haldi áfram.
En það er komið babb í bátinn:
Bandaríska ríkiö skuldar 410 milljarða
dollara og dollarinn sífellur.
Valdadraumur þessa stórveldis, sem
hugðist ráða heiminum er búinn að vera.
Atvinnuleysi og fjölgun gjaldþrota
blasir við.
Skyldu stjórncndur þessa ríkis geta lært
eitthvað áður en kreppan, sem nú ógnar
atvinulífi þar vestra, verður óviðráðan-
leg?
201