Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 12
6
Handritamálið.
[Skírnir
tækari, því að það ár mun hann hafa sent konunginum að
gjöf Grágás (konungsbók), Flateyjarbók og Völsungasögu
ásamt Ragnars sögu (Ny kgl. saml. 1824 b, 4to). Þetta hefur
hann þó varla sent með slíkum óreiðumanni sem Þórarni;
en þetta örlæti hans hefur verið skýrt svo, að hann með
því hafi viljað þóknast konungi, svo að honum yrði ekki
skipað að setja Þórarin aftur inn i embætti, enda þurfti
hann þess ekki, því að Þórarinn drukknaði í hallardíki Kaup-
mannahafnar þrem árum seinna.
En svona dýrleg gjöf hlaut að vekja löngun eftir
meiru af sama tæi, hjá svo bókelskum manni sem Friðriki
þriðja. Árið 1662 var Þormóður Torfason sendur til íslands
með konungsbréf (dags 27. maí s. á.) til þeirra biskupanna
Gísla og Brynjólfs, og þeim boðið að vera Þormóði hjálp-
legir til þess, annaðhvort fyrir borgun eður á annan hátt
að komast yfir »antikviteter, rariteter og curiositeter« á
íslandi, er hann síðan skyldi færa konungi; þá var og
boðið að senda konungi tvö eintök af öllu því, er prentað
hafi verið og prentað yrði á íslandi. Hvernig Gísli biskup
varð við þessu, er mér ekki kunnugt, en Brynjólfur reyndist
sem fyr hinn gjöfulasti, og hefur þess verið getið til,
að heimilisástæður hans hafi ýtt undir hann. Einkadóttir
hans hafði þá nýlega átt barn í lausaleik, og vildi nú biskup
fá uppreisn handa henni hjá konungi. í öllu falli sendi hann
með Þormóði auk nokkurra pappírshandrita sjö skinnhand-
rit, og voru þar á meðal Sæmundar Edda (konungsbók),
Snorra Edda (konungsbók) og Morkinskinna. Sjálfur náði
Þormóður kaupum á fimm skinnhandritum, og voru það
Hrokkinskinna, Tómasskinna, Konungsannáll og tvö önnur.
Svo að úr þeirri ferð kom hann sannarlega færandi hendi
til konungs. Seinna fór Þormóður til íslands (1671), en þá
í erindum fyrir sjálfan sig; hafa honum þá víst áskotnazt
nokkur handrit, en þeim hélt hann sjálfur.
Auk þessa hafði Brynjólfur biskup gefið eða selt hand-
rit til annara, svo sem Jörgen Seefeldt og St. H. Stephanius;
þau komust síðan líklega flest til Svíþjóðar. Bókasafn
Stephanius keypti Magnús de la Gardie, og eignaðist