Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 25
SkírnirJ
Handritamálið.
19
við, þá hefur hann sjálfur ekki skilið bréfið svo, að það
heimilaði honum eign á öllum skjölunum, því á mörg þeirra
er skrifað, að þeim skuli skila aftur. En annars réði nefndin
til, að láta þetta mál ganga til hæstaréttar Dana, og fá
úrskurð á því með dómi. Og á þetta hefur víst háskólinn
og danska stjórnin fallizt. En eg geri ráð fyrir, að ráðherra
íslands hafi ekki viljað halda málinu til streitu, því ef það
hefði gengið til dómstólanna, þá hefði það vissulega orðið
kappsmál og getað leitt til pólitískrar úlfúðar. Sjálfstæðis-
baráttan stóð þá sem hæst, og hefur mönnum líklega þótt
óhyggilegt á þeim tíma að hella olíu í eldinn með fram-
fylgi skjalamálsins.
Lá svo málið niðri þar til á Alþingi 1924, að þeir
Tryggvi Þórhallsson, núverandi forsætisráðherra, og Bene-
dikt Sveinsson báru fram þingsályktunartillögu um það,
sem var samþykkt. Þessi tillaga var orðuð eins og sú frá
1907, nema eftir orðin »léð Árna Magnússyni« var bætt
við: »eða af öðrum svipuðum ástæðum hafa lent á söfnum
i Kaupmannahöfn«. Þannig var hún gerð til þess að ná
yfir kröfurnar í skýrslu dr. Jóns. Danska stjórnin mun hafa
leitað álits ýmsra vísindamanna um málið, og flestir þeirra
vist hallast á þá sveif, að rétt væri í svona máli að gera
greinarmun á milli skjala og embættisbóka (arkivalia) á
eina hlið og annara handrita á hina, og að bezt mundi
vera að afhenda öll skjalagögn. Grunur leikur mér á þvi,
að þessir menn hafi ekki kynnt sér til hlitar skýrslu dr.
Jóns, og því ekki tekið fulla afleiðingu af ofangreindri skil-
greiningu sinni milli skjala og handrita. Að vísu voru til
menn, sem á allan hátt reyndu að hindra það, að kröfum
Islendinga væri sinnt, og hefur það ef til vill verið orsök
til þess, að stjórninni var gefið það ráð, að bezt væri að
afhenda úr Árnasafni skinnbréfin, sem krafizt var, en ein-
ungis fjögur handrit, sem skrifað var á að skyldi skila aftur.
Meiri hluti Árnanefndar féllst á þetta, svo og háskólinn,
og eins og kunnugt er, hefur þetta nú verið afhent Þjóð-
skjalasafninu.
Það er skylt að geta þess, að konunglega bókasafnið
2*