Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 238
232 Ritfregnir. [Skírnir
arbréfi, sem Ögmundur biskup gefur út 1539, er hún enn Maríu-
kirkja (D. I. X, 461).
57. Stórólfshvoll. Höf. nefnir verndardýrlingana Maríu og Ólaf,
en getur ekki um, hver sé nafndýrlingurinn. Um það eru þó mörg
vitni Ber fjórum máldögum saman um, að það var María (máldagi
Jóns biskups Halldórssonar D. I. II, 689, c. 1332; Hítardalsbók D. 1.
III, 217, c. 1367; Vilkinsmáldagi D. I. IV, 83, c. 1400; ináldagi, ár-
færður af dr. J. Þ. til c. 1480, D. I. VI, 327). — Hins vegar gefur
Einar bóndi Ormsson í testamentisbréfi frá 1470: »sancte Ólafskirkju
á Hvoli« . . . (D. I. V, 569). Verður ekki með vissu séð, við hvorn
Hvolinn er átt, Efra eða Neðra (= Stórólfshvol), en vegna samtiða
vitnisburðar áðurnefnds um, að á Stórólfshvoli var Maríukirkja, tel
'g sennilegra, að Ólafskirkjan hafi verið á Efra-Hvoli. Er kirkju þar
marggetið í máldögum Stórólfshvolskirkju, en helgunar hennar hef
ég ekki séð getið, nema ef það er í þessu testamentisbréfi.
58. Sœból á Ingjaldssandi. Höf. telur kirkjuna helgaða Maríu
mey einni og vitnar um það til Hítardalsbókar (D. I. III, 228). En
til er einnig fullkominn máldagi Sæbólskirkju frá tíð Árna biskups
Helgasonar, að ætlun dr. Jóns Þorkelssonar. Er talið þar, að kirkjan
sé helguð Maríu, Jóhannesi postula, Magnúsi Eyjajarli, Þorláki bisk-
upi og Katrínu (D. I. II, 360).
59. Teigur í Fljótshlíð. Höf. telur verndardýrlingana með réttu
Maríu og Andrés postula og bætir við neðanmáls: »Kirkjan nefnd
jöfnum höndum eftir báðum dýrlingum«. — Þetta er vægast sagt
undarlega orðað, enda tilfærir höf. ekki nema helming þeirra staða,
sem ég hefi rekizt á í Fornbréfasafninu um þetta efni. Hefi ég séð
helgunar kirkjunnar getið í fimm máldögum hennar: Jóns biskups
Halldórssonar (D. I. II, 686, c. 1332), Hítardalsbók (D. I. III, 216, c.
1367), Mikaels biskups (D. I. III, 403, c. 1387), Vilkins biskups (D. I.
IV, 77, c. 1400) og i máldaga, sem dr. J. Þ. árfærir til c. 1480 (D. I.
VI, 331). í öllum þessuin máldögum, fimm, er kirkjan kölluð Mariu-
kirkja. — En í einu testamentisbréfi frá því um siðaskifti (D. I. X,
596) er hún kölluð Andrésarkirkja.
60. Tunga í Fljótum. Kirkjuna vantar í skrána. Þar var Niku-
lásarkirkja (D. I. XII, 70).
61. Vatnsfjörður. Höf telur Maríu og Ólaf verndardýrlingana og
Maríu nafndýrlinginn, eins og gert er i máldaga Stefáns biskups
1509 (D. I. VIII, 286). — En höf. lætur þess ógetið, að í erkibiskups-
úrsluirði, sem sagt er frá í sögu Staða-Árna, er hún kölluð »Ólafs-
kirkja í Vatnsfirði« (Bps. I, 694), og er sá úrskurður einnig birtur i
Fornbréfasafninii (D. I. II, 97). Þá er þess getið í testamentisbréfi
Einars Eiríkssonar í Vatnsfirði, að hann kýs sér leg »að kirkju heil-
ags Ólafs í Vatnsfirði« (D. I. III, 366; ár 1383). Enn má geta þess,
að með bréti frá 23. marz 1433 gefur Solveig Þorsteinsdóttir, kona