Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 237

Skírnir]
Ritfregnir.
231
safni þessu, eru í Skaftafellssýslu, enda telur dr. Jón Þorkelsson hik-
laust, að átt sé við Reynivelli í Hornafirði. Eru og mörg vitni til
þess önnur, að kirkja var á Reynivöllum í Hornafirði (D. I. II, 771;
III, 244; IV, 235; VII, 452), þó að ekki sé nema á þessum einum
getið um helgun hennar. Loks má geta þess, að Reynivallakirkja í
Kjós átti allt heimaland jarðarinnar (sbr. D. I. IV, 116; VI, 178), en
sú Reynivallakirkja, sem hér er um að ræða, á aðeins 10 hundruð
i heimalandinu. Verður að telja með öllu víst, að átt sé við Reyni-
velli í Hornafirði.
51. Saurbœr á Rauðasandi. Höf. vitnar um það með réttu til
Vilkinsmáldaga (D. I. IV, 149) og annars máldaga frá 1419 (D. I. V,
5), að kirkjan sé helguð Maríu mey, sem er talin nafndýrlingurinn,
og einnig Jóhannesi postula. En höf. lætur þess ógetið, að í skoð-
unargerð frá 24. sept. 1500 er kirkjan eingöngu talin postulanum
helguð (D. I. VII, 518).
52. Sjávarborg. Höf. telur kirkjuna helgaða Andrési postula
einum og svo er talið í máldaga Auðunnar biskups (D. I. II, 468) og
í máldaga Jóns biskups skalla (D. I. III, 172). En í máldaga Péturs
biskups Nikulássonar er hún og talin helguð Maríu (D. I. III, 529).
53. Skarð á Skarðsströnd. Höf. getur þess, að samkvæmt mál-
'daga Staða-Árna frá um 1274 er kirkjan helguð: Maríu, Jóhannesi
postula og Ólafi helga (D. I. II, 117), og að í máldaga frá c. 1401
er hún talin helguð Mariu, Pétri postula, Maríu Magdalenu og öll-
um heilögum (D. I. III, 655). En höf. lætur þess ógetið, að í mál-
daga Jóns biskups Halldórssonar frá c. 1367 (D. I. II, 635) og í
Vilkinsmáldaga (D. I. IV, 157) er hún talin helguð Maríu einni. Og
i yngsta máldaganum, sem ég hef séð geta um helgun hennar, frá
tíð Stefáns biskups, er hún talin helguð Maríu og Ólafi (D. I. VII, 73).
54. Skutulsey i Hraunhreppi í Mýrasýslu. Ekki getið í skránni.
Segir svo í Jarðabók Árna og Páls um Skutulsey: »Munnmæli eru,
að hér hafi að fornu bænhús verið, og er það til líkinda hér um, að
skammt þar frá, sem kirkjan skyldi staðið hafa, er nú kallaður
»Mariusandur« (IV, 433). Ekki þarf að efa, hverjum það bænhús hef-
ur verið helgað.
55. Skeggjastaðir á Ströndum. Þessa kirkju vantar í skrána.
Fullkominn máldagi hennar er til frá tíð Oddgeirs biskups. Þar var
Þorlákskirkja (D. I. III, 235).
56. Staður i Steingrímsfirði. Höf. getur um, að kirkjan er helg-
uð öllum heilögum og Maríu, en talar ekki um nafndýrlinginn. Ligg-
ur það þó ljóst fyrir. Kirkjan er nefnd allra heilagra kirkja fram á
13. öld (sbr. máldaga Staða-Árna D. I. II, 261, c. 1286) og engum
sérstökum dýrlingi helguð þá, en á 14. öld er hún orðin Maríukirkja,
eins og sjá má á Hítardalsbók (D. I. III, 230, c. 1367). Maríukirkja er
hún enn talin í Vilkinsmáldaga, um 1400 (D. I. IV, 130), og í stað-