Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 153
Skírnir]
Nýskólar og nýskólahugmyndir.
147
skapferlis og vitsmuna, vilja og tilfinninga. Þetta á starfs-
frelsið að leiða í ljós og gerir það að jafnaði. Á þessari
þekkingu byggir kennarinn sitt starf. Hlutvert skólans verður
í upphafi það, að sjá hverjum einstaklingi fyrir viðfangs-
efnum, sem hann geti unnið að með miðlægustu eigindum
sínum, gera þær að grundvelli uppeldisins. En hlutverk
kennarans verður í því fólgið, að þoka sem flestum og
margbreytilegustum viðfangsefnum inn á þetta svið, þar
sem áhugi barnsins er sífellt vakandi, gera það í hvert sinn,
sem hann er kvaddur ráðs. Og ekki nóg með það. Hann
verður að setja viðfangsefninn þannig upp, gera rétta úr-
lausn þeirra háða því, að barnið brjótist í gegnum einhvern
myrkvið, eitthvað, sem því er ókunnugt, eitthvað sem hneigð
þess að öðrum kosti mundi sneiða hjá. En láta það að
öðru leyti mikils til sjálfrátt. »Hvar er gulltaflið?« spurðu
hetjurnar í æfintýrunum. »Það verður þú að segja þér sjálf-
ur«, var svarið. Sömu aðferð beitir nýskólakennari, eggjar
hugann og brýnir skapið, leggur til tækin, en lætur hlutað-
eiganda síðan sjálfráðan um úrlausnina.
En það er mjög hæpið, að öll mistök nýskólanna verði
skýrð á þann hátt, sem áður er greint. Og að sjálfsögðu
eiga eldri skólarnir sama rétt í þessu efni sem hinir nýrri.
Það er fávizka að fella dauðadóm yfir einhverri stefnu
fyrir afglöp og vanmegu þeirra, sem gerzt hafa þjónar
hennar.
Grundvallarspurningin, sem svara verður, er þessi: Gera
ekki nýskólamenn ráð fyrir hæfileikum hjá barninu, sem
ekki eru til á þeim aldri, getu, sem það hefur ennþá
ekki öðlast? Er þess nokkur kostur, að börn fái numið
og þroskazt með þeim hætti, er þeir hugsa sér? Og loks:
Verður það þroskamót æskilegra en börn hljóta yfirleitt
í eldri skólum? Hið mikla framtíðarhlutverk nýskólamanna
verður í því fólgið, að færa fullar sönnur á þetta. Vel getur
verið, að rannsóknum um þetta efni sé miklu lengra komið
en mér sé kunnugt, en ég hygg, að viturlegast sé að full-
yrða sem minnst um það, að svo stöddu, hvað sannast
muni reynast. Vísindin ein geta skorið úr því.