Blanda - 01.01.1932, Blaðsíða 377
371
kirkjumála, dóma biskups frá 17. nóv. 1480 og 14.
maí 1481, og bann biskups, sem áöur getur, nefnir
lögmaður þegar 30. júní 1481, líklega þegar eftir
að biskup og prestar hans höföu veriö reknir úr
lögréttu, tveggja tylfta dóm um mál þeirra feög-
ina, Bjarna og Randíöar (Isl. frbs. VI. 376—379)-
I dómi þessum voru meöal annara Finnbogi Jóns-
son, er kyrrsett haföi eignir Bjarna Ólasonar í
Þingeyjarþingi 14. jan. 1481, og Gunnlaugur Þor-
kelsson, tengdafaöir Jóns Sigmundssonar, síðar lög-
manns, er nefnt haföi dóminn í Saurbæ 24. maí
1481. Er fyrri hluti dómsins um málefni Randíöar.
Dæma dómsmenn, aÖ Randíður skyldi ná undanfæri
meö tylftareiöi. Skyldi hún eiga þess kost, aö
synja sjálf með eiði fyrir áburðinn um legorð með
föður sínum, en Hrafn lögmaöur skyldi nefna til
með henni 11 konur, er sverja skyldu það, að þær
hygði henni eiðinn særan eða ósæran. En ef einhver
þeirra vildi hvorugt gera, þá skyldi sú engra vitna
mega njótandi verða. Merkir þetta, að sú kona,
sem hvorki vildi sverja af eða á, skyldi þá ekki
sjálf eiga rétt til þess, að henni yrði nefndar eiða-
konur, ef hún yrði siðar fyrir sökum höfð. Það
er erfitt aö sjá það, hvaða heimild dómsmenn hafi
haft til þess að setja slík viðurlög í dóm sinn.
Þau eru ákveðin í Jónsbók Þjófab. 21 um mein-
sœrismenn, en ekki um þá, er ekki gegna skyldu
S1nni um að sverja af eöa á, er þeir eru nefndir
nieðsærismenn sakaöra manna. Síðan bæta dóms-
nienn því við, að hver sá, sem með valdi, vél eða
styrk hindri Randíði í því, að ná undanfæri, svari
slíku fyrir konungdóminum sem sá, er rænir manni
ld'óf eða útlægum manni. Hefur lögmaður búizt
Vl'ð því, að biskup mundi beinlínis eða óbeinlínis
reyna að koma i veg fyrir það, að Randíður kæmi
24*