Tímarit lögfræðinga - 01.10.1984, Blaðsíða 52

stjórnar ríkisins hafi þess verið getið, að aðilar væru í sambúð og
hjúskapur fyrirhugaður. Síðan segir: „Líkur eru að því færðar, að
stefnda hafi innt af hendi nokkurt fé vegna byggingarstarfsemi þess-
arar og unnið eitthvað við bygginguna. Þykir henni bera nokkur fjár-
greiðsla vegna hlutdeildar sinnar í eign þessari, sem áfrýjandi ráð-
stafaði eftir sambúðarslitin.“
Tveir dómaranna skiluðu sératkvæði þess efnis, að staðfesta bæri
héraðsdóminn, sem ekki hefði verið gagnáfrýjað, með vísan til for-
sendna hans.
U 1980.480 H
Málavextir voru þeir, að M og K bjuggu í óvígðri sambúð í 4*4 ár.
Barn K bjó hjá þeim, og síðustu 2 árin bjuggu þau í fasteign, sem M
keypti og þinglýst var á hans nafn. Sambúð slitnaði í maí 1975, og
bjó M einn í húsinu 17 mánuði eftir það, þar til húsið var selt.
Kröfur K voru þær aðallega, að hún fengi helming nettóandvirðis
hússins, þar sem það hefði verið sameign þeirra, til vara helming nettó-
andvirðis hússins, þar sem um hefði verið að ræða sambúð, sem líkja
mætti við hjúskap, og ætti því að beita reglum hjúskaparlaga um
helmingaskipti, til þrautavara að henni bæri fjárhæð í formi endur-
gjalds eða bóta að mati réttarins.
K hafði unnið utan heimilis allan tímann, en tekjur hennar voru veru-
lega lægri en tekjur M.
Eystri Landsréttur tók aðalkröfu K til greina og taldi, að eignin
hefði verið í jafnri sameign aðila, og átti sú niðurstaða sér mörg for-
dæmi, þar sem margir landsréttardómar höfðu gengið, sem byggðu á
víðtæku sameignarsjónarmiði. Þar sem M hafði einn greitt öll gjöld
vegna fasteignarinnar í 17 mánuði frá samvistarslitum þar til eignin
var seld, lækkaði hlutur K, og hún fékk dæmdar d.kr. 36.000,oo.
Hæstiréttur byggði á því, eins og Eystri Landsréttur hafði gert, að
aðilar hefðu haft sameiginlegt heimili og fjárhag og að líta yrði svo
á, að eignin hefði verið keypt til þess að vera sameiginlegur bústaður
þeirra. Eignin hefði verið keypt í nafni M m.a. af skattalegum ástæð-
um, ekki hefði verið greitt með reiðufé, heldur fengið lán fyrir út-
borguninni, og leggja yrði til grundvallar, að nauðsynlegt hefði verið,
að báðir aðilar legðu sitt af mörkum vegna útgjalda við húsið og sam-
eiginlegt heimilishald.
Meirihluti Hæstaréttar taldi aftur á móti ekki ástæðu til að fullyrða,
að sameign í venjulegri merkingu hefði stofnast milli aðila. K fékk þó
dæmdar d.kr. 25.000,oo með eftirfarandi rökstuðningi: „Eins og mál-
106