Tímarit lögfræðinga - 01.10.1984, Blaðsíða 44

mun minna en 50%. Þótt verðbólgugróðinn sé ekki alveg undanþeginn
skattlagningu hefur hann í raun hverfandi áhrif í þessu kerfi.
Enn hefur ekki verið fundin góð mælistika á tekjuskatt í Israel en
til eru aðferðir til að draga úr áhrifum verðbólgunnar. Leyfileg fyrn-
ing er mjög hröð — tvö ár fyrir nýjar vélar í iðnaði. Frá því 1977 hefur
iðnfyrirtækjum að auki verið heimilaður sérstakur birgðafrádráttur
til að draga úr áhrifum FIFO birgðabókhaldsins, þar sem FIFO bók-
hald er ekki leyft með tilliti til skatta. En flestir þættir efnahagslífs-
ins njóta ekki þessara skattfríðinda. Stjórnskipuð nefnd hefur gert
tillögu um raunhæfan skattstofn. Samkvæmt þessari tillögu eru fjár-
munir greindir í „hverfula“ og „varanlega“. Hverfulir fjármunir eru
þeir sem ekki standast verðbólgu, svo sem birgðir, peningar og útistand-
andi skuldir. Sérhvert fyrirtæki mun fá sérstakan frádrátt, sem sam-
svarar eigin fé fyrirtækisins að frádregnum varanlegum fjármunum
margfaldað með verðbólgustiginu. Samkvæmt skilgreiningu jafngild-
ir þessi frádráttur hverfulum fjármunum að frádregnum skuldum
margfaldað með verðbólgustiginu. Á þennan hátt má vernda hverfula
fjármuni sem fengnir eru með eigin fé fyrir áhrifum verðbólgunnar.
Vegna margvíslegra vandamála við framkvæmd þessarar tillögu hef-
ur hún ekki enn verið lögtekin. 1 stuttu máli er verðmætaaukning sem
skapast við sölu eigna skattlögð samkvæmt raungrunnskerfinu, en
venjulégar tekjur eru enn skattlagðar að nafnvirði með smáskammta-
leiðréttingum.
III. VERÐTRYGGÐAR SKAÐABÆTUR OG FLEIRI SKYLD EFNI
Það eru rúmlega tíu ár síðan farið var að verðtryggja skaðabætur,
en þá var verðbólgan milli 10 og 100%; þessa aðlögun má að hluta
rekja til löggjafans og að hluta til dómstólanna. Árið 1975 vék Hæsti-
réttur ísraels frá þeirri reglu að miða fjárhæð bóta við tjónsdaginn í
skaðabótamálum vegna tjóns á fjármunum og miðaði fjárhæð bóta
við dómsuppsögudaginn. Rétturinn ályktaði að tap vegna verðbólgu
bæri að bæta samkvæmt ákvæðum sérstakra laga um skaðabætur (Civil
Wrongs Ordinance, Section 76 (1)), sem taka til tjóns sem er „eðlileg
og bein afleiðing bótaskylds verknaðar varnaraðila“. Árið 1979 komst
dómurinn að þeirri niðurstöðu að sama regla gilti einnig í skaðabóta-
rétti um líkamstjón. Tekjutapið er metið miðað við dómsuppsögudag
og eingreiðslan er lækkuð miðað við vaxtahlutfall sem er óháð verð-
bólgu. Miskabætur eru einnig metnar við dómsuppsögu. Skaðabætur
innan samninga eru ennfremur metnar á sama hátt. Að því er varðar
98