Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Qupperneq 55

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
51
SAMSPIL SKERÐIBÚTABREYTILEIKA (
STÝRISVÆÐI A APOPRÓTÍN Al OG
REYKINGA ÁKVARÐAR ÞÉTTNI
PRÓTÍNSINS í BLÓÐI
Garðar Siaurðsson. Vilmundur Guðnason,
Gunnar Sigurðsson, Steve Humpries.
Charing Cross Sunley Research Centre, London.
Rannsóknarstöð Hjartaverndar og
Lyflækningadeild Borgarspltalans.
Faraldsfræðilegar rannsóknir hafa sýnt að hætta á
kransæðsjúkdómi er aukin með reykingum en minnkar með hæm'
þéttni á apoprótíni (apo) Al og kólesteróli háþétlni fituprótíns
(hiqh denslty lipo-proteln, HDL). En apo Al er megln prótln HDL
Nýleg íslensk rannsókn hefur sýnt fram á að 1% breyting á apo
Al veldur 2% breytingum á afstæðri áhættu (relative risk, rr) fyrir
kransæðastlflu. Ættarrannsóknir benda til þess að 44-60% af
þéttni apo Al ráðist af erfðum. Þekkt er að reykingar valdi
lækkun á þéttni á apo Al og HDL. Þekkt er að basabreytingin á
Gúanín (G) vfir I Adenín (A) í stöðu -75 í stýrisvæði (promoter)
apo Al hafi ahrif á tjáningu gensins og veldur þessi basabreyting
eyðileggingu á skeroistao fyrir skerðiensímið Msp I.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að athuaa tíðni og áhrif
þessararbasabreytu á apo Al oq HDL-kólesteróí I íslensku þýði,
ásamt því sem áhrif reykinga á þéttni apo Al og HDL-kólesteról
voro könnuð.
Úrtakið var 317 íslendingar (151 karl og 166 konur) úr almennu
þýði. Á einfaldan og fljótlegan hátt mátti greina basabreytuna
með ensímhvattri fjöldföldun (polvmerase cnain reaction, PCR) á
kjarnsýrobúti í styrisvæði apoAI, klippingu á þeim búti með
skeröiensíminu Mspl og rafdrætti.
Reykingar voro tengdar 5% lækkun á apo Al (p<0.025) og
11% lækkun á HDL (pxO.01) í körium en 6% lækkun á apo Al
(p<0.025) og 7% lækkun á HDL (p<0.05) I konum. Hlutfall
einstaklinga með A set (allele) var 0.23. Ef etnungis var litið á þá
karia sem ekki reyktu (70%) þá voro þeir sem höfðu A setið með
9% hærra gildi af apo Al en þeir sem voro arfhreinir um G setið
(p<0.01) og mætti áætla að þeir heföu 18% lækkun á rr fyrir
kransæoastíflu. Áhrif reykinga voro síðan könnuð og mátti sjá að
meðal karia sem höföu A setið voru áhrifin mest og voro þeir
sem reyktu með 23% lægri qildi af apo Al miðað við þá sem ekki
reyktu (p=0.005) og því meo um 46% hækkun á rr, ef aðeins er
tekið mið af breytingum á þéttni apoAI. Meðal þeirra karia sem
aðeins hðfðu G setið var munurinn á þéttni apo Al milli þeirra
sem reyktu og þeirra sem ekki reyktu minni (2%) og ekki
marktækur. Breytingar á HDL-kólesteróli fylgdu breytingum á
apo Al. Tölfræóileq tengls (ANOVA 2-way interaction) milli
reykinga og skerðibútabreytileika voru marktæk í körlum
(F=5.870, p=0,017). Ekki fundust sömu tengsl milli reykinga og
arfgeröar I konum.
Rannsókn sem þessi hjálpar til að greina samspil umhvertis og
erfða í áhættuþáttum kransæðastíflu og gæti stuðlað ao
markvissari fyrirbyggingu þeina.
PREDICTIVE VALUE OF APOLIPOPROTEINS
IN A PROSPECTIVE SURVEY OF
CORONARY ARTERY DISEASE IN MEN
Gunnar Sigurdsson. Asdis Baldursdoltir,
Ilelgi Sigvaldason, Uggi Agnarsson,
Gudmundur Thorgeirsson, Nikulas Sigfusson.
From the Icelandic Heart Association, Lagmula; and
Department of Medicine, Reykjavik City Hospital,
Reykjavik, Iceland.
Some studies have suggested that measurements of
apolipoproteins may be valuable in the clinical
assessment of susceptibility to coronary artery disease,
over and above the lipoprotein lipids. Only a few of
these studies have been prospective in nature and further
knowledge is therefore needed to clarify the issue.
The independent prognostic value of apolipo-proteins
(apo-B, apo-AI and apo[a]) with regard to coronary
artery disease was estimated from a prospective survey
among 1,332 randomly selected Icelandic men, aged 45-
72 years, participating in a health survey from 1979 to
1981. The group was followed for 8.6 years, and during
that period 104 men had fatal or non-fatal myocardial
infarction. The Cox's proportional hazards model was
used to estimate the significance of independent
variables. The results of multivariate analysis showed
that apo(a) was a significant independent risk factor
(odds ratio 1.22 for 1 SD), but apo-AI was a stronger
negative risk factor (odds ratio 0.70 for 1 SD). Apo-B
was a highly significant risk factor in a univariate
analysis, but not in a multivariate analysis when serum
Cholesterol was included.
Previous population surveys in Iceland have
confirmed the importance of cigarette smoking,
cholesterol, triglycerides and blood pressure as risk
factors for coronary artery disease.
The present results illustrate additional importance of
apo-AI and apo(a) concentrations in predicting coronary
artery disease among Icelandic men, whereas apo-B did
not contribute anything further to the prediction than
serum total cholesterol.