Sagnir - 01.06.2000, Blaðsíða 66

Mikil vinna fer í gerð heimildaþátta. Margrét þarf oft aö ferðast mikið. Sem dæmi má nefna eyddi hún 197 dögum erlendis á síðasta ári við heimildaleit og tökur.
Sagnfræðingar sagðir gleyma sér
í efnislegu innihaldi
En hvernig ætli það sé fyrir sagnfræðing að starfa við
miðil þann sem gjarnan er kenndur við afþreyingu
og skemmtiefni? Er fræðimennskan látin víkja við
slíkar aðstæður? „Áður en við tókum til við gerð
þáttanna Síðasti valsinn varð ég mér úti um bók sem
fjallaði um hvernig átti að gera heimildarmyndir. í
kaflanum sem fjallaði um sagnfræðilega heimildar-
þætti stóð að kvikmyndagerðarmenn ættu ekki að
vinna með sagnfræðingum við gerð slíkra þátta.
Sagnfræðingar væru erfiðir í þess háttar samvinnu.
Þeir gleymdu sér í áhyggjum af efnislegu innihaldi
og gerðu sér ekki grein fyrir því að sjónvarpsefni ætti
að vera skemmtilegt", segir Margrét. Hún bætir við
að samkvæmt sama riti hafi mátt nota sagnfræðinga
við grunnrannsóknir fyrir heimildarþætti, en að
þeim loknum væri skynsamlegast að losa sig við þá.
Margrét kaus þó að hunsa leiðbeiningar þessar, stakk
bókinn undir stól og hellti sér út í þáttagerð.
Vinnur þættina líkt og fræðirannsókn
Margrét segist nýta sér þau vinnubrögð sem hún hef-
ur tamið sér við nám í sagnfræði við gerð heimildar-
þátta. „Maður temur sér ákveðin vinnubrögð í sagn-
fræðinni. Eg vinn eftir þeirri aðferðafræði sem ég
lærði", segir hún. „Eg vinn þættina eins og ég myndi
vinna fræðirannsókn og hef nú komið mér upp
ákveðnu ferli sem ég fer í gegnum." Margrét segist
halda vel utan um allar heimildir. Hún skráir upplýs-
ingar í gagnagrunn sem hún hefur notað frá því hún
var í sagnfræðinámi. „Eg vinn allar heimildirnar
þannig að ég geti nálgast þær auðveldlega aftur."
Margrét treystir sér ekki til að tilgreina að hvaða leyti vinnu-
brögð hennar eru frábrugðin vinnubrögðum þeirra sem ekki
hafa þann bakgrunn sem fæst í námi í sagnfræði. „Ég get í raun
ekki borið það saman við aðra sem ekki hafa lagt stund á sagn-
fræði þar sem ég veit ekki hvernig aðrir þáttagerðarmenn vinna.
Maður er auðvitað þjálfaður í því að leita að heimildum og
vinna með þær á ákveðinn hátt. Hver hefur þó sína aðferð."
Vill skila af sér efninu í fræðilegri búningi
Margrét segist stundum finnast sem hún sé komin dálítið út fyr-
ir heim fræðimennskunnar með því að vinna við heimildar-
þáttagerðina eingöngu. Hefð er fyrir því að skila rannsóknum af
sér í rituðu máli. „Hins vegar nær maður til mun breiðari hóps
fólks með heimildarþáttum eins og Síðasti valsinn en með fræði-
riti", segir Margrét. „Fá sagnfræðirit ná mikilli útbreiðslu. Svona
nær maður frekar til almennings og getur kveikt hjá honum
áhuga á sögunni."
Margrét kveðst hins vegar ætla að skila þeim rannsóknum
sem hún hefur unnið vegna þáttanna frá sér í fræðilegri búningi
um leið og tími gefst til. „Þess vegna vinn ég heimildirnar eins
og ég geri, með sagnfræðileg vinnubrögð að leiðarljósi", segir
Margrét. „Ég skrifaði t.d. upp öll viðtölin sem ég tók fyrir þætt-
ina Síðasti valsinn og geymi þau nú inni í gagnagrunninum mín-
um." Margrét segist helst vilja gefa þetta út í bókarformi. Þó
segist hún hugsanlega ætla að vinna þetta og gefa út sem marg-
miðlunardisk, DVD disk. Á slíkum diski yrðu þættirnir sjálfir
meginumgjörðin, en einnig yrði hægt að nálgast öll viðtölin í
heild sinni sem samtals taka um 55 klukkustundir ásamt ýmsu
efni sem skýrir afmarkaðar sögur, eða þætti þorskastríðanna.
„Margmiðlunardiskar bjóða upp á ýmsa kosti. Hægt er að setja
inn á þá hljóð, ljósmyndir, kvikmyndir, gröf og ýmsa grafík",
segir Margrét. Eins og sagnfræðingi er von og vísa hyygst Mar-
grét loks skila öllu efni sínu inn á Kvikmyndasafn Islands til
varðveislu.
64