Morgunblaðið - 15.02.2012, Blaðsíða 12

Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Það er óhætt að segja að myndskeið
af „Lagarfljótsorminum“ goðsagna-
kennda hafi vakið heimsathygli eftir
að það var birtist á vef Ríkisútvarps-
ins í byrjun febrúar. Um fjórar millj-
ónir manna höfðu skoðað það á vef-
síðunni Youtube í gær og fjallað
hefur verið um það í sjónvarpsþætt-
inum Good Morning America á ABC
og af fréttastöðvunum Reuters og
Fox News.
Discovery News reyndi svo að
leysa gátuna um það sem sést
hlykkjast í vatninu og telur að um
dauðan hlut hafi verið að ræða, eins
og fiskinet eða dúk. Þá hefur Oddur
Sigurðsson jarðfræðingur sagt að
líklega sé um að ræða girðing-
ardræsu sem dragi á eftir sér ís-
hröngl í leysingunum. Hvað sem
þarna hefur verið á ferð er sagan góð
og hefur vakið heimsathygli.
Öll umfjöllun vekur athygli
Ólöf Ýrr Atladóttir, ferða-
málastjóri hjá Ferðamálastofu, á erf-
itt með að svara hvort sú athygli,
sem þetta myndskeið hefur vakið,
eigi eftir að hafa áhrif á ferða-
mannastrauminn til Íslands. „Þetta
er umfjöllun og öll umfjöllun vekur
athygli á landinu en ég veit ekki
hvort bein áhrif á ferðaþjónustuna
verða mikil eða viðvarandi. Þetta er
skemmtifrétt og slíkar fréttir geta
vakið athygli á landinu og þá sér í
lagi hjá þeim sem hafa einhvern
áhuga eða þekkingu á landinu fyrir,“
segir Ólöf og bætir við að fyrir þá
sem hafa þegar ákveðið ferð hingað
getur þetta vakið athygli á lands-
hlutanum, Austurlandi.
Hún segir að það yrði líkast til
sterkari kynning ef erlendur fjölmið-
ill myndi fjalla um þjóðsöguna um
Lagarfljótsorminn, og að yfirleitt sé
vænlegra til árangurs til lengri og
skemmri tíma að byggja á raunveru-
legum styrkleika ferðaþjónustunnar.
Ólöf man ekki eftir neinu viðlíka
myndbandi af „Lagarfljótsorm-
inum“ en segir það þó ekki vekja
mikla athygli á landinu miðað við
eldgosin í fyrra og hittifyrra. „Eld-
gosin voru raunveruleg birting-
armynd landsins. Umfjöllun um eðl-
iseiginleika íslenskrar náttúru hefur
varanlegri áhrif á ferðamanna-
strauminn en svona skemmtifrétt,“
segir Ólöf.
Gæti haft áhrif á ferðamenn
 Myndband af „Lagarfljótsorminum“ hefur vakið athygli
víða  Ekki eins áhrifarík landkynning erlendis og eldgosin
Lagarfljótsormurinn Úr myndbandinu sem Hjörtur Kjerúlf, bóndi á Hrafn-
kelsstöðum, tók af „orminum“ í Jökulsá í Fljótsdal í fyrstu viku febrúar.
12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 2012
BAKSVIÐ
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Það ríkti engin lognmolla í húsa-
kynnum ríkissáttasemjara á sein-
asta ári. Í upphafi árs voru nánast
allir kjarasamningar í landinu lausir
og á árinu var vísað fleiri kjaradeil-
um til meðferðar hjá sáttasemjara
en um langt árabil. Í lok árs hafði þó
tekist að ganga frá nýjum kjara-
samningum fyrir nær alla launþega
landsins.
Tölur um fundafjölda segja sína
sögu. Alls eru skráðir 1.385 samn-
ingafundir sem fram fóru í húsnæði
ríkissáttasemjara á seinasta ári að
því er fram kemur í nýútkominni
ársskýrslu ríkissáttasemjara. Þar af
eru 389 fundir í málum sem var vísað
til ríkissáttasemjara og 996 fundir í
málum á vegum stéttarfélaga og
vinnuveitenda án aðildar hans.
Verkföll skullu á í þremur
kjaradeilum í fyrra
„Verkfallsaðgerðir voru boðaðar
16 sinnum. Ýmist var boðað til tíma-
bundinna verkfalla eða ótímabund-
inna frá tilteknum degi. Af þeim 16
málum sem um ræðir náðust samn-
ingar í 10 skipti áður en til verkfalls
kom. Í fjórum tilvikum var verkfalls-
boðun afturkölluð eða aflýst þó svo
að samningar lægju ekki fyrir. Verk-
föll komu til framkvæmdar í þrem
deilum, tveim sem var vísað til sátta-
meðferðar 2011 og í einu máli frá
árinu 2010,“ segir ríkissáttasemjari í
ársskýrslu sinni.
Félag íslenskra flugumferð-
arstjóra (FÍF) boðaði yfirvinnubann
og þjálfunarbann í febrúar 2011 og
gekk það í gildi. Þá ákváðu atvinnu-
flugmenn (FÍA) hjá Icelandair að
efna til yfirvinnubanns sem kom til
framkvæmda í júlí 2011.
Loks kom til verkfalls hjá fé-
lagsmönnum Sjómannafélags Ís-
lands á skipum Hafrannsóknastofn-
unar sem stóð frá 28. september til
25. nóvember 2011.
„Mikill fjöldi fólks á aðild að
kjarasamningagerðinni víðs vegar
að af landinu en ekki er haldið yfirlit
um þann fjölda í óvísuðum málum. Í
vísuðum málum, alls 67 að tölu,
störfuðu formlega skipaðar samn-
inganefndir,“ segir sáttasemjari.
Í samninganefndum stéttarfélag-
anna sátu alls 336 einstaklingar og í
nefndum vinnuveitenda 354 ein-
staklingar. Fram kemur að einkum í
samninganefndum vinnuveitenda
sitja sömu einstaklingar iðulega í
mörgum samninganefndum. Minna
er um það hjá stéttarfélögunum.
Tvær tímafrekar deilur
Fram kemur í ársskýrslunni að
tvær deilur á síðastliðnu ári voru
tímafrekari en aðrar. Önnur var
deila Félags íslenskra flugumferð-
arstjóra og SA/Isavía hf og hin var
milli Flugfreyjufélags Íslands og
SA/Icelandair. Í fyrra málinu voru
haldnir 23 skráðir fundir og í hinu
síðara 19 fundir.
Í fyrra málinu stóðu formlegir
fundir yfir í 150 klukkustundir á
tímabilinu frá desember 2010 til
maíloka 2011. Í síðara málinu telst
fundartími alls tæpar 70 klukku-
stundir en viðræður stóðu yfir frá
júní og fram undir lok október 2011.
„Í lok árs 2011 var staðan sú að
sátt hafði náðst í öllum deilumálum
sem vísað var til ríkissáttasemjara
sem og þeim fjórum málum sem
voru óleyst í árslok 2010.“
Flestir kjarasamningarnir sem
gerðir voru renna út á árinu 2014.
Ríkissáttasemjari hefur tekið saman
upplýsingar um til hversu margra
starfsmanna samningar hjá ríki og
sveitarfélaga ná. Þannig lætur nærri
að samningar sveitarfélaganna nái
til um 20 þúsund ársverka starfs-
fólks í þjónustu þeirra.
Samið var fyrir nálægt 2⁄3 hluta
starfsmanna sveitarfélaga í aðeins
sex kjarasamningum en helmingur
allra samninga á vettvangi sveit-
arfélaganna eða alls 30 taka
einungis til rúmlega 3% af
mannaflanum.
Þá lætur nærri að samið hafi
verið við um 85% starfsmanna
ríkisins í átta kjarasamn-
ingum. En um helmingur
allra kjarasamninga eða
18 talsins, taka aðeins til
mjög fárra starfsmanna
eða rúmlega 3% af heild-
inni. Í 16 kjarasamningum
ríkis og sveitarfélaga sem
taka til fleiri en 500 árs-
verka er í raun samið við
tæplega 80% opinbera
vinnumarkaðarins.
1.385 fundir hjá sáttasemjara
 63 málum vísað til sáttameðferðar hjá ríkissáttasemjara í fyrra og hafa aðeins einu sinni verið
fleiri á sl. 30 árum  Gengið frá 192 kjarasamningum  Verkfallsaðgerðir voru boðaðar 16 sinnum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Samningaár Mikið annríki var hjá ríkissáttasemjara í fyrra og 192 kjarasamningar gerðir fyrir nær allan vinnumarkaðinn sem telur um 180.000 launþega.
Magnús Pétursson ríkis-
sáttasemjari segir í ársskýrslu
embættisins að gagnlegt gæti
verið að enn meiri fagleg vinna
færi fram til undirbúnings
kjarasamninga, s.s. um þróun
kaupmáttar launa, ástand á
vinnumarkaði og afkomu og
samkeppnisstöðu atvinnu-
greina. „Í nálægum löndum er
víða lögð mikil vinna í slíkan
undirbúning. Hitt er einnig
áhugavert athugunarefni,
þ.e. hvernig best verður
staðið að gerð kjara-
samninga þegar þrír
koma að málum; vinnu-
veitendur, launþegar og
ríkisvaldið. Síðustu
samningar undirstrika
mikilvægi þess að allir þrír
hafi sama skilning á efni
þess sem um er samið.“
Hafi sama
skilning
MEIRI FAGLEG VINNA
Magnús
Pétursson
Árlegur fjöldi mála vísað til ríkissáttasemjara
1980-2011
120
100
80
60
40
20
0
19
80
19
82
19
84
19
86
19
88
19
90
19
92
19
94
19
96
19
98
20
00
20
02
20
04
20
06
20
08
20
10