Morgunblaðið - 15.02.2012, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 2012
Morgunblaðið/Sigmundur Sigurgeirsson
Í Ölfusi Nú er starfrækt geðdeild á Sogni en þar verður brátt fangelsi.
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Fangelsinu í Bitru í Flóahreppi verð-
ur lokað í vor og starfsemin flutt yfir
á Sogn í Ölfusi. Páll Winkel fangels-
ismálastjóri segir að samþykki hafi
fengist fyrir því að flytja starfsemina
á Sogn en hann sendi beiðni þess efn-
is til fjármálaráðherra fyrir rúmri
viku.
Á Sogni verður starfrækt opið
fangelsi með sama sniði og það sem
verður lokað í Bitru. Réttargeðdeild
Landspítalans er nú starfrækt á
Sogni en flyst 1. mars næstkomandi á
Klepp. Þá verður farið í framkvæmd-
ir á húsnæðinu og stefnan tekin á að
opna þar fangelsi í vor. „Það tekur
nokkra mánuði að breyta húsnæðinu
þannig að það henti sem opið fangelsi
en vonandi verðum við flutt inn með
vorinu,“ segir Páll. Ekki þarf þó að
breyta miklu. „Það eru stór herbergi
sem þarf að minnka og fjölga þannig
herbergjum svo við getum verið með
fleiri einstaklinga vistaða,“ segir Páll
en sami fjöldi fanga á að geta dvalist á
Sogni og er nú í Bitru. Þar eru átján
fangar í vistun núna. Þau átta stöðu-
gildi fangavarða og annarra starfs-
manna sem eru í Bitru flytjast
óbreytt yfir á Sogn.
Borgar sig að flytja
Páll vonast til að það muni skapa
fleiri starfsmöguleika fyrir fangana
og fjölbreyttari vinnu að flytja á
Sogn. „Við stefnum á að gera góða
hluti á Sogni, bæði jörðin og húsnæð-
ið er stærra en í Bitru og það býður
upp á meiri möguleika.“
Spurður hvort opið fangelsi á Sogni
sé tímabundið þar til nýtt fangelsi rís
á Hólmsheiði segist Páll sjá fyrir sér
að Sogn verði varanlegt fangelsi,
enda bjóði það upp á marga mögu-
leika fyrir rekstur á opnu fangelsi.
Þessi flutningur milli sveitarfélaga
á Suðurlandi myndi hafa talsverða
hagræðingu í för með sér fyrir Fang-
elsismálastofnun að sögn Páls. „Sogn
er í eigu ríkisins, en ekki einkaaðila
eins og Bitra, og fyrir vikið er leigan
miklu lægri. Það er það mikill munur
að það borgar sig að flytja,“ segir
Páll. Hann vildi ekki gefa upp leigu-
verðið, á hvorugum staðnum. Sam-
kvæmt heimildum blaðamanns greið-
ir ríkið um 1,7 milljónir króna á
mánuði í leigu fyrir Bitru en leigan á
Sogni yrði undir hálfri milljón. Spurð-
ur hvort það sé nærri lagi svarar Páll
að munurinn sé ekki alveg svona mik-
ill en vildi ekki gefa upp meira.
Fangelsið í Bitru var tekið í notkun
14. maí 2010 og hefur því verið þar í
tvö ár þegar það flytur á Sogn. Fang-
elsismálastofnun er nú að ganga frá
samkomulagi við eiganda Bitru.
Hann vildi ekki tjá sig um málið að
svo stöddu þegar blaðamaður náði
tali af honum í gær.
Sogn verður opið fangelsi í stað Bitru
 Betra húsnæði og stærri jörð á Sogni  Mikil hagræðing fyrir Fangelsismálastofnun að flytja
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Lestur hefðbundinna jólabóka var
ekki ofarlega á lista hjá Ragnari
Wesman, fagstjóra í matreiðsludeild
Hótel- og matvælaskólans, og Guð-
mundi Guðmundssyni, samkennara
hans. Þeir notuðu tímann um hátíð-
arnar til að grúska í Biblíunni, eink-
um Gamla testamentinu, innlendum
skrifum og erlendum matreiðslubók-
um sem fjalla um mat á tímum Bibl-
íunnar. Rannsóknavinnan skilaði ár-
angri og nú liggur á borðinu
matseðill kvöldverðar til fjáröflunar
vegna endurbóta á Kópavogskirkju.
Ragnar segir að tvennt hafi eink-
um vakið athygli við þennan lestur.
„Í fyrsta lagi rann upp fyrir mér að
matarhættir fyrir um tuttugu öldum
voru á margan hátt í samræmi við
heilsumarkmið nútímans. Þannig
var sætuefni eða sykur, sem okkur
finnst svo ofboðslega góður, unninn
úr ávöxtum þannig að sterkja breyt-
ist í sykur, og einnig var hunang not-
að, en enginn unninn sykur.
Í öðru lagi voru notuð mikil og
fjölbreytt krydd við þessa fornu
matargerð. Krydd var gulls ígildi og
því meira sem þú notaðir af því, þeim
mun meiri vott bar það um ríkidæmi.
Einnig var það gott til að verja mat-
væli og auka geymsluþol. Þessi
krydd eru að hluta allt önnur en við
þekkjum í dag og minna um lauf-
krydd og kryddjurtir. Þetta finnst
mér forvitnilegt og gengur þvert
gegn norrænni matargerð sem við
þekkjum þar sem hráefnið á að vera
í forgrunni.“
Víða leitað fanga
Ragnar segir að víða hafi verið
leitað fanga. Hluta af veislukostinum
hafi verið hægt að panta hjá inn-
lendum birgjum og íslenskum bænd-
um, en talsvert hafi þurft að sér-
panta. Hann nefnir sem dæmi að
íslenskar geitur hafi fengist, en þó
lítið sé af þeim hér á landi núorðið
séu þær hluti af gamalli íslenskri
matarhefð. Geitakjötið verður meðal
annars kryddað með engifer, pipar,
gullstöngli, allrahanda, saffran og
kanil.
Hluti af dúfunum sem verða á boð-
stólum fékkst innanlands, en annað
þurfti að sækja lengra. Sömu sögu er
að segja um fasana og gráönd. Auk
dúfnabrjóstsins verður lærið notað í
hálfgerða kæfu pakkaða í brauði eft-
ir eldun í um 20 klukkustundir.
Ragnar segir að fiskur hafi verið í
hávegum hafður á biblíutímanum
enda nokkrir af lærisveinum Jesú
fiskimenn. Þannig verða karfi, regn-
bogasilungur, tilapía og saltfiskur
m.a. á boðstólum. Einnig kindakjöt
og nautakjöt svo dæmi séu nefnd, en
ekkert svínakjöt.
Nútímalegri túlkun
Um 40 nemendur í elsta árgangi
skólans koma að verkefninu. Ragnar
segir að nú henti vel að árgangarnir
séu fjölmennir og að margir vilja
læra til kokksins. Nemendur elda
eftir leiðsögn kennara og er verk-
efnið liður í áfanga sem nefnist mat-
ur og menning.
„Nemendur styðjast við upp-
skriftir í bókum sem við höfum fund-
ið og vinna úr þeim eigin upp-
skriftir,“ segir Ragnar. „Grunn-
þættirnir eru óbreyttir, en útfærslan
á réttunum er nemendanna. Þau
hafa frjálsar hendur að vissu marki
og túlka þetta gjarnan á nútímalegri
hátt en í þeim heimildum sem við
grúskuðum í.“
Á hlaðborði verða 24 réttir, aðal-
réttir, forréttir og eftirréttir. Mat-
urinn verður áberandi og ekki skor-
inn við nögl. Nemendur skera og
skammta gestum og fræða um það
sem verður á boðstólum. Þá hafa
nemendur kynnt sér heimildir um
trúartákn og skera þau út í ís til að
skreyta borðið og veislusalinn í safn-
aðarheimili Kópavogskirkju. Að
halda svona veislu úti í bæ kallar
einnig á mikla skipulagsvinnu um-
fram það sem er á „vernduðum
vinnustað“ innan veggja skólans.
Grúskað í matarfræðum
 Matarhættir biblíutímans á margan hátt í takt við heilsumarkmið nútímans
Morgunblaðið/RAX
Klárir með kokkahúfurnar Nemendur í Hótel- og veitingaskólanum undirbúa hádegismat gærdagsins. Stærri verkefni bíða þeirra á næstunni.
Breytingar sem
gerðar voru á al-
mannatrygg-
ingakerfinu á
árinu 2009 skertu
tekjur aldraðra
meira en annarra
þjóðfélagshópa.
Þar er einkum átt
við tekjutengingu
grunnlífeyris og fulla tekjutengingu
fjármagnstekna, sem áður voru
tekjutengdar að hálfu.
Þetta kemur fram í ályktun sem
Landssamband eldri borgara sendi
frá sér í tilefni af umræðum um
skýrslu um lífeyrissjóðina.
Í ályktun frá landssambandinu
segir að það fagni aukinni umræðu
um málefni lífeyrissjóða og útkomu
skýrslu rannsóknarnefndar lífeyris-
sjóðanna. Landssambandið minnir á
að lífeyrissjóðirnir hafi verið helsta
uppspretta sparnaðar á undan-
förnum áratugum og mikilvæg und-
irstaða velferðar- og fjármálakerfis
landsmanna. Lífeyriskerfið byggist í
grunninn á hugmyndafræði sameig-
inlegrar ábyrgðar vinnuveitenda og
launþega á velferðarmálum og heil-
brigðum atvinnurekstri og sé í and-
stöðu við átakastjórnmál og stétta-
stríð. Traust launamanna og
lífeyrisþega á lífeyrissjóðunum hafi
þó beðið hnekki.
Tekjur
aldraðra
skertust
Traust á lífeyrissjóð-
um beðið hnekki
„Ofbeldi og vald-
níðsla,“ sagði
Árni Johnsen,
þingmaður Sjálf-
stæðisflokks, á
Aþlingi í gær
þegar hann ræddi
um mál Snorra
Óskarssonar,
grunnskólakenn-
ara á Akureyri,
sem sendur hefur
verið í leyfi vegna ummæla sinna um
samkynhneigða. Árni sagði þetta
vera árás á Snorra að undirlagi
Samfylkingarinnar.
Umræða stóð um störf þingsins
þegar Árni kvaddi sér hljóðs. Hann
sagði Íslendinga státa af trúfrelsi og
tjáningarfrelsi og því bæri að harma
niðurstöður bæjarstjórnar Akureyr-
ar sem hefði „ráðist á opinberan
starfsmann og rekið hann úr starfi“.
Þetta sagði Árni nýtt á Íslandi og
svo virtist sem um væri að ræða
„samfylkingarárás“.
„Samfylk-
ingarárás“
Árni
Johnsen
Séra Sigurður Árni Þórðarson, prestur í Neskirkju, hefur talsvert
fjallað um matarvenjur á Biblíutímanum. Kennarar í Hótel- og veit-
ingaskólanum sóttu m.a. fróðleik í skrif Sigurðar. Á vísindavef Há-
skóla Íslands má finna eftirfarandi sem hluta af svari Sigurðar við
spurningunni Hvað borðaði Jesú?
„Síðasta kvöldmáltíð Jesú er kunnasta máltíð veraldar og hönn-
un kirkna heimsins er í samræmi við þá máltíð. Borð er miðja
hverrar kirkju. Jesús var ekki aðeins veislusækinn heldur mjög
ákveðinn matráður. Hann var meðvitaður um líðan fólks, vildi ekki
að fólk hungraði og stuðlaði því að mettun og veislum. Hann sefaði
ekki aðeins andlegt hungur heldur líkamlegt líka, hann fæddi þús-
undir.“
Vildi ekki að fólk hungraði
SÍÐASTA KVÖLDMÁLTÍÐ JESÚ KUNNASTA MÁLTÍÐIN