RM: Ritlist og myndlist - 01.06.1947, Blaðsíða 50

RM
D. H. LAWRENCE
uin það allt sem þau komust liönd-
um undir. Þau lögðu stund á íhygli
og settu sig í stellingar til þess að
uppræta úr sálarlífinu ágirnd, sorg
og þjáningu. Þau skildu það ekki þá,
að liin ákafa löngun Buddha til þess
að losna við sorg og þjáningu er í
sjálfu sér nokkurs konar girnd. Nei,
þau létu sig dreyma um fullkominn
heim þar sem engin ágirnd, mjög
lítil þjáning og varla nokkur sorg
þekkist.
En svo lenti Ameríka í stríðinu og
þá var það skylda þeirra sem hug-
sjónamanna að leggja sitt af mörk-
um. Þau störfuðu í sjúkrahúsi. En
þó að reynslan þar sannaði þeim það
hetur en nokkru sinni fyrr hve að-
kallandi væri fyrir mannkynið að
sigrast á ágirnd, sorg og þjáningu,
þá varð hún samt ekki til þess að
örva áliuga þeirra fyrir hinni austur-
lenzku speki, heldur hafði þveröfug
álirif. Einhvern veginn höfðu þau
óljóst liugboð um að stefna þeirra í
þessu máli ætti ekki almennum vin-
sældum að fagna. Þau voru líka alltof
vestræn í liugsunarhætti til þess að
það gæti samrýmzt hugsjónum þeirra
að fá aðeins sjálfum sér borgið með-
an tortíming væri heiminum búin.
Oeigingirni var þeim alltof ríkt í
blóð borin til þess að algleymið fyrir
þau ein væri þeim nokkurs virði.
ElTT er þó enn ótalið. Þau voru blátt
áfram of eirðarlaus í sér til þess að
una í algleymi tímum saman, sér-
staklega þó ef maður ætti að ein-
blína á naflann á sér. Ef ekki væri
unnt að frelsa allan heiminn, þá
kærðu þau sig ekki um að skera sig
úr og liljóta frelsun ein út af fyrir
sig. Nei, það myndi vera svo ein-
manalegt. I Nýja Englandi hafði
þeim verið innrætt boðorðið: allir
fyrir einn og einn fyrir alla. Eins og
það væri til nokkurs fyrir þau að
uppræta hjá sér ágirnd, sorg og
þjáningu ef allt annað fólk væri í
ósamræmi við þau? Nei, ábyggilega
ekki. Maður bara fórnaði sér með
því út í bláinn.
Og því fór svo, að þótt þeim þætti
indverska spekin enn jafn dásamleg
og gætu varla minnzt á hana án þess
að komast við, þá reyndist þessi vafn-
ingsstoð — svo maður haldi sér við
líkinguna um vínviðinn — alveg
grautfúin og molnaði af sjálfu sér
smátt og smátt í sundur. Vínviðurinn
lineig hægt og sígandi til jarðar.
Stutta stund stóð hann undir sjálfum
sér, en þunginn var of mikill, liann
sligaðist með öllu. Vínviðurinn seig
til jarðar áður en þeim hjónunum
vannst tími til að sveifla sér yfir í
fullkomnari veröld.
En allt fór hægt og hljóðalaust
fram — það heyrðist hvorki hósti né
stuna. „Vonbrigðin“ fóru aðeins í
kyrrþey að gera aftur vart við sig.
En hvorugt þeirra nefndi það á nafn.
Það kom ekki fyrir að þau minntust
á það einu orði sín á milli. Þau
höfðu orðið fyrir alvarlegum von-
brigðum, en báru harm sinn í liljóði.
En enn gátu þau notið lífsins í rík-
44