RM: Ritlist og myndlist - 01.06.1947, Blaðsíða 59

JÖRtílN, DAGURiNN, NÓTTIN — ÉG
WILLIAM SAROYAN
(1908—> amerískur ríthö/undur aj arm-
enskum cettum, jœdilur í Kaliforníu. For-
eldrar hans voru bláfátœkir og hófdu ekki
táö á að kosta drenginn til náms. Þrettán
áta gamall gerðist hann símsendill og kynnt-
ist i því starfi margvíslegu fólki. Minningar
Iti þessum árum hefur hann liagnýtt meist-
aralega í smásögum sínum.
ríriS 1934 kom út fyrsta bók Saroyans,
»The Daring Young Man oj the Flying Tra-
Peze“. Frá þeirri stundu hefur hann veríð
talinn í hópi fremstu rithöfunda Bandaríkj-
anna. Þetta var smásagnasafn. Saroyan hall-
aðist að impressionisma. Sögur hans voru
ákajlega mannlegar, sumar hverjar ekki
iausar við viðkvœmni, þrátt fyrir nýstárlega
°S djarflega efnismeðferð. Sjaldan hafði
hinu grátbroslega við mannlífið verið betur
lýst. Saroyan liefur þroskað þessa eigin-
(eika í síðari smásögum sínum og skáld-
s°Bum. Fáir kunna bctur að bregða upp
RM
smámynd, segja stulta sögu, að því er í
jljótu bragði virðist um lítið og ómerkilegt
efni, en þó á þann hátt, að lesandinn verður
snortinn aj. Auk smásagna hefur Saroyan
ritað bœði skáldsögur og leikrít. Leikrít
hans, „The Time of Your Life“, hlaut bók-
menntaverðlaun Pulitzers árið 1940, en
Saroyan neitaði að taka við þeim. Tvö önn-
ur leikrit lians hafa vakið mjög mikla at-
hygli: „My Heart’s in the Highlands“ og
„The Beautijul People“. Árið 1940 kom út
bókin „My Name is Aram“. Skáldsagan
„The Human Comedy“ (1943) jók enn á
frœgð Saroyans. Hefur hún vcrið þýdd á
jjölda máda, þar á meðal íslenzku. Saroyan
var hermaður í síðustu styrjóld. Nýjasta
skáldsaga hans, sem út kom í fyrra, jjallar
um ungan Bandaríkjahermann, líf hans,
gleði og sorgir. Hún heitir „The Adventures
of Wesley ]ackson“.
Smásaga sú, sem hér birtist, er úr „The
Daring Young Man of The Flying Trapeze".
G. G.
hann. Ég vil ekki lesa, langaði hann
Öl að segja þeim, en hann gat ekki
utskýri þaÖ nánar. Hann vissi að
hann þurfti ekki að lesa, hann þekkti
það allt saman, hann fékk að vita það
bæði á nóttunni og á daginn, og þar
sem hann vissi það þá þurfti liann
ekki nein orð. Það voru orð í sjálfu
Ser, þetta sem liann sá og vissi, og
hann hafði augu og sá hvernig allt
'ar, en þeir leiddu hann inn í her-
l'ergi sem var fullt af sináborðum og
krökkum, og sögðu. Hvað heitiröu?
Hann sagÖi. Eigiö þið við mig? Kon-
ar> sem, langaði hann til að segja,
sem var hérna og er farin, hún er
móðir mín. Hávaxni maðurinn á
niyndinni, sem er ekki lengur á lífi,
það er faðir minn. Þeir kalla mig
John. John, sagði hann. Nafn mitt
er John. Hitt nafnið er Melovich.
Hann settist og gleymdi því sem
skeði í næsta mánuð.
Hann varð oft hræddur í svefni.
Hann dreymdi strákana í bekknum
og hvað þeir ætluðu að gera við
liann. Hann sá, hvað þeir hugsuðu
um hann, liann sá sig með þeirra
augum og hann sá að þeir vissu
leyndarmálið. Þeir töluðu um hann
og hann vildi alls ekki að neinn
gerði það. Hann vildi vera einn,
hann vildi að enginn talaði um sig,
að enginn sæi sig, að enginn þekkti
sig; en strákarnir hugsuðu um hann.
53