RM: Ritlist og myndlist - 01.06.1947, Blaðsíða 78

RM
WLADYSLAW REYMONT
og beit tönnunum fast utan um tung-
una. Á hörundi hans voru bláir blett-
ir, og hann var ataður óþverra frá
hvirfli til ilja.
„Taktu undir hann,“ hvíslaði mað-
urinn og beygði sig yfir hann.
„Hræðilega er hann kaldur!“
Nöpur golan, sem vaknar rétt á
undan sólinni, næddi um andlit
þeirra og hristi sjóinn af greinunum
með þurru skrjáfi.
Enn sást stjarna á stöku stað á blá-
gráum himninum. Frá þorpinu heyrð-
ist ískur í brunnsveif, og hanarnir
göluðu eins og þeir ællu von á veðra-
brigðum.
Antkowa lokaði augunum og vafði
svuntunni utan um hendurnar, áður
en hún tók utan um fætur gamla
mannsins; þau gátu varla lyft honum,
svo þungur var hann. Óðara en þau
höfðu lagt hann á bekkinn, hljóp hún
aftur inn í húsið og henti út lérefls-
druslu til mannsins, til þess að breiða
yfir likið.
Börnin voru önnum kafin að flysja
kartöflur; hún beið óþolinmóð við
dyrnar.
„Flýttu þér . . . komdu inn! . . .
Guð minn góður, hvað þú ert lengi!“
„Við verðum að fá einhvern til að
þvo hann,“ sagði hún, þegar hann
var kominn inn, og hún var að bera
morgunverðinn á borð.
„Eg skal sækja málleysingjann.“
„Farðu ekki til vinnu í dag.“
„Til vinnu . . . nei, ég fer ekki . . .“
Þau sögðu ekki meira og átu morg-
unverðinn með lítilli lyst, þótt þau
torguðu venjulega átta mörkum af
súpu til samans.
Þegar þau þurftu að fara út í húsa-
garðinn, gengu þau hratt og litu ekki
í áttina til fjóssins. Þeim var órótt,
en þau vissu ekki hvers vegna; þau
iðruðust einskis; ef til vill var það
aðeins óljós ótti við líkið, eða við
dauðann, sem gagntók þau.
Þegar albjart var orðið, sótti An-
tek málleysingjann í þorpinu, sem
þvoði og klæddi gamla manninn,
lagði hann til og kveikti á vígðu
kerti við höfuð hans.
Síðan fór Antek til prestsins og
sveitarstjóransogtilkynnti lát tengda-
föður síns og það með, að hann gæti
ekki kostað útförina.
„Tomek verður að jarða hann;
hann fékk alla peningana.“
Fréttin um dauða gamla mannsins
flaug um þorpið. Brátt tók fólk að
streyma heim að húsinu í smáhópum,
til þess að sjá likið. Það muldraði
bæn, hristi höfuðið og gekk burt til
þess að ræða málið.
Það var ekki fyrr en um kvöldið,
að hinn tengdasonurinn, Tomek,
beygði sig fyrir almenningsálitinu og
gekkst undir að greiða útfararkostn-
aðinn.
Á þriðja degi, skömmu áður en jarð-
arförin átti að hefjast, kom kona To-
meks í heimsókn.
Þegar hún kom inn í ganginn,
munaði minnstu að hún rækist á
systur sína, sem var á leiðinni út í
fjósið með skólpfötu.
72