Morgunblaðið - 25.05.2018, Síða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. MAÍ 2018
Verið velkomin í verslun okkar
Opið virka daga kl. 8:30–17:00
Síðumúli 16 I 108 Reykjavík I Sími 580 3900 I fastus.is Veit á vandaða lausn
fastus.is
RESORB OG RESORB SPORT
BÆTA UPP VÖKVA- OG
SALTTAP Í LÍKAMANUM
HENTAR VEL FYRIR VÖKVATAP
SEM ORSAKAST AF:
• Veikindum s.s. niðurgangs,
uppkasta og sótthita
• Mikilli svitamyndun t.d.
– á sólarströndinni
– við vinnu í miklum hita
– íþróttaiðkun
HENTAR MJÖG VEL TIL AÐ
BÆTA UPP VÖKVATAP EFTIR:
• Hlaup
• Hjólreiðar
• Fjallgöngu
• Skíðamennsku
• Og aðra íþróttaiðkun
Minnkar líkur á vöðvakrömpum og þreytu,
eykur endurheimt eftir mikil átök
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Átta af hverjum tíu sveitarfélögum
á Íslandi eru með útsvarið í há-
marki. Þannig er útsvarsprósentan
14,52% hjá 56 af alls 74 sveitar-
félögum.
Þetta kemur fram í greiningu
Viðskiptaráðs Íslands, sem telur
það vitna um dræma samkeppni
milli sveitarfélaga að svo mörg
þeirra skuli hafa útsvarsprósentuna
í hámarki. Aðeins
sex af 74 sveitar-
félögum hafi
lækkað útsvarið
á kjörtímabilinu.
Vísbendingar séu
um að mörg
sveitarfélög hafi
ekki fullnýtt
svigrúm til hag-
ræðingar. Þess í
stað hafi þau
aukið útgjöld
með auknum tekjum. Það sé
áhyggjuefni, meðal annars í ljósi
þess að uppsöfnuð viðhaldsþörf inn-
viða sé áætluð 172 milljarðar. Farið
sé að hægja á hagkerfinu og ólík-
legt sé að rekstrarskilyrði næstu
ára verði jafn góð og síðustu ár.
Jukust um rúm 23%
Málinu til stuðnings bendir Kon-
ráð S. Guðjónsson, hagfræðingur
Viðskiptaráðs, á að útgjöld sveitar-
félaga hafi aukist um 23,4% á föstu
verðlagi árin 2013-17. Þau útgjöld
hafi verið fjármögnuð með upp-
gangi þjóðarbúsins, launahækkun-
um og hækkun fasteignaverðs sem
skilaði 27,6% tekjuaukningu 2013-
17.
Í greiningunni kemur fram að
sveitarfélögin hafi mánaðarlega
rúmar 104 þús. kr. í heildartekjur á
hvern íbúa 16 ára og eldri. Þar af
eru um 64.500 kr. skattar á tekjur
og hagnað og rúmar 13.100 kr. fast-
eignaskattar. Konráð bendir á að
heildarskattarnir hafi hækkað um
17 þúsund kr. frá 2013. Árið 2016
hafi Ísland verið með hæstu fast-
eignagjöldin á Norðurlöndum í hlut-
falli við landsframleiðslu. Það komi
niður á samkeppnishæfni landsins.
Konráð rifjar upp að í árslok 2013
voru samanlagðar skuldir sveitarfé-
laga sem hlutfall af tekjum um
184%. Samkvæmt fjárhagsáætlun-
um sé áætlað að það verði 122% í
lok þessa árs hjá stærstu sveitar-
félögunum. Skuldirnar séu enn tölu-
verðar.
Árangur ekki í takt við útgjöld
Konráð segir árangur sveitarfé-
laga ekki endilega í takt við út-
gjöldin. Til dæmis séu útgjöld á
hvern nemanda á grunnskólastigi á
Íslandi lítillega hærri en meðaltal
Norðurlanda og töluvert hærri en
meðaltal í OECD. Þrátt fyrir vax-
andi útgjöld til málaflokksins á
hvern nemanda hafi árangri ís-
lenskra barna í PISA-könnunum
hrakað síðustu ár. Loks er bent á að
fasteignaskattar á atvinnuhúsnæði
hafi í fyrra verið tæplega sex sinn-
um hærri en á íbúðarhúsnæði.
Skattheimta í botni
 Viðskiptaráð Íslands bendir á að 56 af 74 sveitarfélögum
hafi hámarksútsvar  Svigrúm til hagræðingar sé vannýtt
Tekjur og afkoma sveitarfélaganna
Tekjuafgangur sem hlutfall af tekjum 1998 til 2017*
Fjöldi sveitarfélaga með tiltekna útsvarsprósentu árið 2018
Tekjur á mánuði á hvern íbúa 16 ára og eldri
Árið 2017
Skattar á tekjur og
hagnað 64.500 kr.
Fasteignaskattar
13.000 kr.
Fjárframlög 10.500 kr.
Aðrar tekjur 16.000 kr.
*Tölur fyrir 2017 eru bráðabirgðatölur
Heimild: Hagstofa Íslands, útreikningur Viðskiptaráðs
Heimild: Hagstofa Íslands (bráðabirgðatölur), útreikningur Viðskiptaráðs
Heimild:
Samband
íslenskra
sveitarfélaga
6%
3%
0%
-3%
-6%
-9%
-12%
Tekjuafgangur
Meðalafkoma 1998-2017
’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17
14,52 14,48 14,46 14,37 14,00 13,99 13,73 13,70 13,20 13,14 12,44
0,4%
56
6
1 11 1 121 1
3
Hámarks-
útsvars-
prósenta
14,52%
Meðalútsvar
er 14,44%
Lágmark 12,44%
Alls
104.000
kr.
62%
13%
10%
15%
Konráð S.
Guðjónsson
Yfir 90% erlendra ferðamanna sem
koma til Íslands smakka íslenskan
mat af einhverju tagi. Þetta kemur
fram í könnun sem Gallup og Mask-
ína gerðu fyrir markaðsstofuna Ice-
landic Lamb og kynnt var í gær.
Fólk sem gisti í fjallaskála meðan
á Íslandsdvölinni stóð hafði í öllum
tilvikum smakkað íslenskan mat en
skýrslan leiddi í ljós að ferðafólk
sem gistir á farfuglaheimilum er
ólíklegast til að smakka íslenskan
mat. Ferðafólk er líklegra til að
borða íslenskan mat þegar það sæk-
ir landið heim í annað skipti en í það
fyrsta.
Launahærri ferðamenn borða
frekar íslenskan mat en þeir launa-
lægri. Flestir þeirra sem Gallup og
Maskína spurðu voru hrifnir af skyri
en ferðafólk frá Asíu og Suður-
Evrópu var talsvert minna fyrir
skyr en annað ferðafólk. Konur voru
hrifnari af skyri en karlar en karlar
borðuðu almennt meira af lamba-
kjöti en konur, samkvæmt skýrsl-
unni.
54% erlendra ferðamanna sem
koma til Íslands smakka lambakjöt.
Stærstur hluti þeirra sem smakka
lambakjöt í Íslandsferð sinni borða
það einungis á veitingastöðum, eða
46%. Ferðafólk virðist þó lítt hrifið
af lambakjöti höfuðborgarsvæðisins
en einungis lítill hluti þeirra sem
smökkuðu lambakjöt á Íslandi gerði
það á höfuðborgarsvæðinu. Um það
bil helmingur þeirra sem smökkuðu
íslenskt lambakjöt fékk sér það aft-
ur. ragnhildur@mbl.is
Morgunblaðið/Golli
Pylsur Íslendingar borða SS-pylsur og það gera erlendir ferðamenn líka.
Lambakjöt vinsælt
 Langflestir ferðamenn smakka ís-
lenskan mat  56% borða lambakjöt
„Ég er ósátt við yfirlýsingu stjórnar
VR. Ragnar á að ræða málin á sam-
eiginlegum vettvangi, við mið-
stjórnarborðið, en þar hefur hann alls
ekki verið duglegur að mæta, og á
sameiginlegum fundum samninga-
nefnda, sem hann er heldur ekki dug-
legur að sækja.
Við eigum ekki að
standa fyrir enda-
lausum uppá-
komum í fjöl-
miðlum og hjálpa
þannig Sam-
tökum atvinnulífs-
ins,“ segir Ingi-
björg Ósk
Birgisdóttir,
fulltrúi í stjórn
VR og 2. varafor-
seti ASÍ, um yfirlýsingu stjórnar VR
þar sem því er lýst yfir að Gylfi Arn-
björnsson, forseti ASÍ, njóti ekki
trausts stjórnarinnar.
Tillaga Ragnars Þórs Ingólfssonar,
formanns VR, að yfirlýsingu var af-
greidd í fyrradag, ekki á stjórnar-
fundi, með símtölum hans við aðra
stjórnarmenn en Ingibjörgu, að
hennar sögn, og síðan tölvu-
samskiptum við alla stjórnarmenn.
Ellefu stjórnarmenn samþykktu yfir-
lýsinguna, tveir voru á móti og tveir
svöruðu ekki tölvupóstinum.
Í yfirlýsingunni er vísað til hlut-
verks ASÍ og hlutverks forseta ASÍ.
Stjórnin telur að forsetinn hafi ekki
ræktað meginhlutverk sitt. „Þrátt
fyrir skýra kröfu grasrótarinnar inn-
an aðildarfélaga ASÍ um breyttar
áherslur og róttækari verkalýðsbar-
áttu hefur forseti ASÍ kosið að snið-
ganga þær kröfur og þær breytingar
sem orðið hafa í forystu verkalýðs-
hreyfingarinnar og notað til þess
rödd Alþýðusambandsins. Forseti
ASÍ nýtur því ekki trausts til að leiða
viðræður við stjórnvöld eða Samtök
atvinnulífsins fyrir okkar hönd og
mun ekki tala í umboði okkar.“
Birt fyrir fund með Katrínu
Yfirlýsingin var birt í gær, fyrir
fund Gylfa með Katrínu Jakobs-
dóttur forsætisráðherra. Ingibjörg
vekur athygli á því að Gylfi hafi á
þriðjudag sent öllum sem sæti eiga í
miðstjórn ASÍ, þar á meðal Ragnari,
tilkynningu um fyrirhugaðan fund
með forsætisráðherra.
„Ég efast um Ragnar Þór hafi
kynnt efni tilkynningar Gylfa fyrir
stjórnarmönnum VR þegar hann
hringdi í þá daginn eftir og óskaði eft-
ir stuðningi. Svo virðist sem ein-
hverjir stjórnarmenn hafi ekki verið
nægilega upplýstir um stöðu mála
þegar þeir samþykktu yfirlýsinguna,“
segir Ingibjörg Ósk.
helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Hanna
Deila Gylfi Arnbjörnsson og Ragnar Þór Ingólfsson sitja hlið við hlið á
blaðamannafundi ASÍ. Þriðji maðurinn er Kristján Þórður Snæbjarnarson.
Forseti ASÍ nýtur
ekki trausts VR
 Tveir úr stjórn andvígir yfirlýsingu
Ingibjörg Ósk
Birgisdóttir