Morgunblaðið - 25.05.2018, Page 26

26 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. MAÍ 2018
✝ JóhannesBriem var
fæddur í Reykjavík
29. október 1933.
Hann lést á Land-
spítalanum 6. maí
2018.
Foreldrar hans
voru hjónin Ásta
Jóhannesdóttir, f.
14.8. 1906, d. 1.11.
1991, og Sverrir
Briem, f. 24.1. 1905,
d. 23.8. 1974. Þau skildu.
Jóhannes kvæntist 12.10.
1963 Sólrúnu Björnsdóttur, f.
31.1. 1941. Þau skildu. Þau eign-
uðust einn son, Björn, f. 20.8.
1964. Sambýliskona Björns hans
er Anna Steinunn Hólmars-
dóttir, f. 27.12. 1974, og eiga
þau soninn Jóhannes Rúnar
Björnsson Briem, f. 12.5. 2013.
Fyrir á Anna Steinunn Sigurð
Jóhannes gekk ungur í raðir
skátahreyfingarinnar og stofn-
aði ásamt fleirum skátaflokk-
inn Blástakka. Hann var félagi
í Hjálparsveit skáta í Reykjavík
og síðar einn af þeim sem end-
urvöktu Björgunarsveitina
Ingólf í Reykjavík og var lengi
formaður hennar.
Hann lagði stund á köfun og
var atvinnukafari um langt
árabil.
Jóhannes var einn af Bor-
mönnum Íslands, vann hjá RA-
RIK og fyrir ferðaskrifstofuna
Lönd og leiðir. Um tíma starf-
aði Jóhannes hjá lögreglunni í
Reykjavík og Slysavarnafélagi
Íslands, en lengst af starfaði
hann hjá Hafrannsóknastofn-
un.
Jóhannes var félagi í
Jöklarannsóknafélagi Íslands
og einn af stofnendum Skotvís
svo fátt eitt sé nefnt.
Útför hans fer fram frá
Grafarvogskirkju í dag, föstu-
daginn 25. maí 2018, kl. 13.
Þráin Sigurðsson, f.
19.6. 2002.
Systkini Jóhann-
esar samfeðra eru
Eggert Briem, f.
10.9. 1941, Magnús
Briem, f. 12.8. 1944,
d. 8.10. 2016, Ingi-
björg Briem, f. 1.8.
1947 og Ragna
Briem, f. 15.5. 1951.
Jóhannes heillað-
ist snemma af veiði
og útiveru hvers konar og var
ekki hár í loftinu þegar hann fór
einn sem fylgdarmaður frá
Kalmanstungu í Borgarfirði
fram á Arnarvatnsheiði með
ferðamenn til veiða.
Á unglingsaldri fór hann í
skóla í Englandi en útskrifaðist
sem stúdent frá MR 1954. Eftir
það fór hann ásamt vinum sínum
í skóla í Þýskalandi.
Jóhannes Briem vinur og fé-
lagi er fallinn frá.
Leiðir okkar Jóa lágu saman
í rúm 50 ár. Ég kynntist Jóa
þegar ég gekk í Björgunarsveit
Ingólfs. Það var þannig að fé-
lagar mínir mæltu með að ég
sækti um. Þeir töldu betra að
ég talaði sjálfur við Jóa því
hann réði öllu. Ég mætti á stað-
inn, beið eftir Jóa sem kom
fljótlega. Hann spurði hvað ég
vildi, ég sagðist vilja ganga í
Ingólf, hann spurði hvað ég
gerði, ég sagðist vera að læra
bifvélavirkjun. Jói mældi mig
út og sagði mér að senda inn
inngöngubeiðni. Síðar sagði
hann: Sendum þennan í erfiða
gönguferð og athugum hvort
hann gefst ekki upp. Þar með
var ég genginn í Ingólf. Upp
frá því höfum við verið vinir.
Jóhannes kom víða við á æv-
inni og er það of langt upp að
telja hér. En margt af því sem
hann vann við reyndist honum
gott veganesti í störfum á veg-
um Ingólfs. Lengst af starfaði
Jói hjá Hafrannsókn við
straummælingar í hafinu um-
hverfis Ísland, við Grænland,
Jan Mayen og við Svalbarða.
Jóhannes var sjálfboðaliði á
vegum björgunarsveitarmála í
áraraðir. Hann var fyrst í skát-
unum, síðan í Hjálparsveit
skáta. Hann gekk síðan í Björg-
unarsveit Ingólfs og endurreisti
daufa starfsemi hennar í kring-
um 1960. Jóhannes var formað-
ur Ingólfs í mörg ár og mótaði
starfsemi björgunarsveita eftir
sinni reynslu. Hann var mjög
öflugur í Slysavarnafélagi Ís-
lands og hjálpaði til við ótal
lagasetningar á þeirra vegum.
Jóhannes var kafari og leitaði
oft að týndu fólki í sjónum og
hann stjórnaði leitaraðgerðum
víða um land.
Við Jói áttum samleið á fleiri
sviðum; við ferðuðumst um
landið, fórum á veiðar á Arn-
arvatnsheiði en heiðin átti hug
hans vegna reynslu hans sem
ungur strákur í Borgarfirði. Við
lögðum net víða á hálendinu,
stunduðum rjúpnaveiðar, gæsa-
veiðar og fórum á hreindýra-
veiðar. Við fórum í jeppa- og
vélsleðaferðir, bæði við leit og
einnig sem skemmtiferðir. Jói
hjálpaði mér að slá upp fyrir
húsi í Mosfellsbæ ásamt fleir-
um. Hann var liðtækur smiður.
Við unnum saman við girðinga-
og vatnslagnir í sumarbústað-
alöndum rétt hjá Vatnaskógi
sem hann og fleiri áttu.
Síðast en ekki síst kom Jói
með mér, bróður mínum og
frændum í ca 10 ár að laga
eyðibýlið Hof í Mjóafirði í S-
Múlasýslu. Við fórum austur
með verkfæri og efnivið. Oftast
var Jói með, eldaði mat fyrir
okkur en hann var listakokkur,
hann sagði okkur sögur á
kvöldin og var hann sjaldan
orðlaus.
Jóhannes var ráðagóður og
hjálpsamur og kenndi mér ým-
islegt. Síðustu árin höfum við
lítið farið enda hefur Jói átt
frekar erfiðar stundir þar sem
heilsu hans hafði hrakað. Bjössi
sonur hans hugsaði vel um föð-
ur sinn alveg til loka. Jóa verð-
ur saknað.
Bjössi minn, innilegar sam-
úðarkveðjur til þín og fjölskyld-
unnar.
Engelhart Björnsson.
Jóhannes Briem starfaði við
sjórannsóknadeild Hafrann-
sóknastofnunar frá 1970 til
starfsloka 2013. Við vorum
samstarfsmenn alla þá tíð. Það
er ekki einfalt mál að mæla
strauma í hafinu, koma þar fyr-
ir tækjum til vikna eða mánaða
og ná þeim svo heilum með dýr-
mætum gögnum. Það væri ein-
földun að segja að Jói hafi séð
um straummælingar, fylgst
með tækjaþróun og innleitt nýj-
ar aðferðir. Nú eru til mæl-
ingagögn til áratuga sem eru
mikilvæg til að fylgjast með
ástandi hafsins hér við land
þegar hnattrænar breytingar
steðja að. Hann var einnig pott-
urinn og pannan í því að inn-
leiða nútímatækni við mælingar
á grundvallareiginleikum sjáv-
ar, hita og seltu, ásamt öflun
sýna til efnamælinga. Verkefni
okkar og áhugamál sköruðust
og vinátta hans var traust.
Margoft naut ég lagni hans
og útsjónarsemi við að leysa
ýmis útbúnaðarmál sem yfir-
leitt vöfðust ekki fyrir honum,
t.d. að útbúa fiskibát á nokkr-
um klukkustundum til rann-
sókna úti í hafi. Hann taldi ekki
tímana; það sem skipti hann
mestu var að leysa sérhvern
vanda. Í félagsskap lá Jói held-
ur ekki á liði sínu. Hann hafði
margt reynt og séð og kunni að
segja frá. Erlendur samstarfs-
maður sem mat Jóa mikils
komst svo að orði: „Jói tells tall
stories,“ það er: Jói segir ýkju-
sögur. Það var innistæða hjá
Jóa fyrir þessum orðum. Ég
votta fjölskyldu Jóa Briem
dýpstu samúð og deili með
henni minningu um góðan
dreng.
Vertu sæll, félagi, og ljósinu
falinn.
Jón Ólafsson.
Vinur minn og félagi í ára-
tugi, Jóhannes Briem, er látinn
84 ára að aldri. Með honum er
genginn einn helsti frumkvöðull
og forystumaður í björgunar-
störfum hér á landi. Jóhannes
gekk í raðir skátahreyfingar-
innar á yngri árum og þaðan lá
leið hans í hjálparsveit skáta í
Reykjavík. Þar starfaði hann
meðal annars sem sveitarfor-
ingi um árabil. Þetta voru erf-
iðir tímar, lítið um tækjabúnað
og fé til starfseminnar af
skornum skammti. Samt stóðu
félagarnir sig með sóma þegar
á reyndi. Síðar lá leið hans til
Slysavarnafélags Íslands og í
Björgunarsveit Ingólfs, þar
sem hann gegndi ýmsum trún-
aðarstörfum. Hann var lengi
fulltrúi Slysavarnafélagsins í
aðgerðastjórn björgunarsveit-
anna. Þar kom reynsla hans og
kunnátta á ýmsum sviðum sér
oft vel í erfiðum aðgerðum. Jó-
hannes ferðaðist mikið um
landið og var því víða stað-
kunnugur. Hann lærði köfun og
var áhugamaður um flug, þann-
ig að hann hafði mikla þekk-
ingu á flestum þeim verkefnum
sem björgunarsveitir þurfa að
glíma við. Jóhannes var afskap-
lega traustvekjandi maður.
Hann var ákaflega þægilegur
maður í samskiptum og ávallt
var gott að leita til hans. Öll
þau ár sem við störfuðum sam-
an við stjórnun björgunar-
aðgerða víðsvegar um landið
bar aldrei skugga á. Sama hvað
gekk á, hversu erfiðar aðgerð-
irnar voru, eða stóðu lengi yfir,
þá var hann eins og klettur í
því samstarfi. Þegar mannslíf
eru í húfi skiptir máli að þeir
sem stjórna aðgerðum séu sam-
stiga, yfirvegaðir og hafi þá
þekkingu sem nauðsynleg er.
Þannig var Jóhannes. Betri
samstarfsmann get ég ekki
hugsað mér. Jóhannes var mik-
ill hugmyndasmiður. Hann kom
meðal annars að því að koma á
því svæðaskipulagi sem nú er
notað hjá Landsbjörg og lagði
mikla áherslu á öryggi björg-
unarmanna og góðan búnað.
Hann þekkti það af eigin
reynslu að góð þjálfun og góður
búnaður skipta sköpun við erf-
iðar aðstæður.
Fyrir hönd okkar félaganna í
Hjáplparsveit skáta í Reykjavík
og fyrrum Landssambandi
hjálparsveita skáta þakka ég
Jóhannesi samveruna og sam-
starfið. Við sem þekktum hann
kveðjum hann með söknuði og
þakklæti og færum ættingjum
hans dýpstu samúðarkveðjur.
Tryggvi P. Friðriksson.
,,Mamma! Vindsængin mín
fauk út í mýri og svefnpokinn
er blautur, tjaldið er rifið og
kallarnir eru fullir. Mamma
mér er kalt!“ Ég hélt að Jói
Briem dytti af tjaldstólnum
þegar hann fyrst orðlaus og
síðan skellihlæjandi hlustaði á
ungan son minn ljúga skelfingu
lostna mömmu sína fulla.
Þarna var ungur maður í
sinni fyrstu veiðiferð uppi á
Arnarvatnsheiði. Hann náði
gjörsamlega að heilla Jóa
Briem sem sjálfur var búinn að
fara á heiðina í sextíu ár. Upp-
skar ungi maðurinn endalausar
sögur af hálendisferðum allt frá
fyrstu veiðiferð Jóa sem farin
var á hestum, æfingaferð með
breska hermenn á Langjökul,
allskonar trukkaferðir á há-
lendið til undirbúnings virkj-
anaframkvæmdum þar sem
m.a. þurfti að fara yfir vöð á
stórfljótunum sem voru mjög
varhugaverð. Síðan fylgdu að
sjálfsögðu fjölmargar sögur af
björgunarstörfum og ferðum
bæði með Hjálparsveit skáta
sem Jói var einn af sofendunum
að og síðan með Björgunarsveit
Ingólfs í Reykjavík.
Þegar ég sjálfur var ungur
maður í Björgunarsveit Alberts
á Seltjarnarnesi man ég vart
eftir að hafa komið við í Gróu-
búð hjá Björgunarsveit Ingólfs
eða í Slysavarnafélagshúsinu
öðruvísi en að Jói Briem væri
þar.
Það breytti engu hvort um
frekar óvinsæla fjáröflun var að
ræða eða mjög alvarleg slys
þar sem allar björgunarsveitir
voru í útkalli. Alltaf var Jói til
taks með alla sína reynslu og
þekkingu bæði til sjós og lands.
Þar sem hann vann hjá Haf-
rannsóknastofnun og hafði unn-
ið við margskonar mælingastörf
á hálendinu hafði hann mikla
þekkingu bæði á hálendinu og á
hafstraumum sem oft gat komið
sér vel við leitarstörf.
Það var alltaf gefandi og
gaman að vera með Jóa Briem.
Hann var bæði úrræðagóður og
skemmtilegur.
Blessuð sé minning hans.
Eggert Stefán Kaldalóns
Jónsson.
Vísa í einu af uppáhalds-
kvæðum jöklamanna hljóðar
svo:
Sigurjón á jökul fór með Ferguson,
í fylgd með honum var hann Magnús
Eyjólfsson.
Jói Briem ei heima hímir
með fór hetjan orðaspræk,
ei má heldur gleyma Dóra á Rauða-
læk.
Hér tókst Sigurði Þórarins-
syni að fanga tvo af meginþráð-
um í lífsvef Jóhannesar Briem í
einni vísu. Kvæðið fjallar um
fræga ferð Sigurjóns Rist
vatnafræðings til mælinga á
Vatnajökli. Með í för voru
reyndir ferða- og tæknimenn
sem sáu um að flytja vísinda-
menn þangað sem þeir þurftu
að komast. Í umortri ferð 1960
voru þeir félagar að gera til-
raun með að nota dráttarvél til
ferðalaga um ósléttan jökul.
Slík samvinna ferðamanna,
tæknimanna og vísindamanna
var grunnhugmyndin að baki
stofnun Jöklarannsóknafélags-
ins á sínum tíma og hefur verið
meginforsenda þess árangurs
sem náðst hefur í jökla-
rannsóknum á Íslandi æ síðan.
Jóhannes Briem var í þessum
hópi um margra ára skeið.
Hann hafði mikla reynslu í
ferðamennsku, einkum úr starfi
sínu með Hjálparsveit skáta og
Björgunarsveitinni Ingólfi en
þar starfaði hann um árabil.
Hann hafði auk þess góða inn-
sýn í tæknimál og djúpan skiln-
ing á þörfum vísindarannsókna.
Þessir eiginleikar nýttust ekki
aðeins í jöklaferðum heldur
einnig í störfum hans hjá
Hafrannsóknastofnun. Í erfið-
um rannsóknarferðum reynir
oft mjög á hugmyndaauðgi og
þrautseigju til að ljúka þeim
verkum sem þarf að vinna. Þar
var Jóhannes í essinu sínu.
Í vísu Sigurðar Þórarinsson-
ar notar hann lýsingarorðið
„orðasprækur“ um Jóhannes.
Það mun vera nýyrði í íslensku,
eitt af nokkrum sem frá Sigurði
eru komin. Það vísar til þeirrar
tegundar frásagnarlistar þar
sem djarflega er tekið til orða
og ekki dregið úr að tilefnis-
lausu. Jóhannes hafði yndi af að
segja sögur og sagnaefnið var
af margvíslegum toga: Það var
um kúna á bænum þar sem
hann dvaldi í æsku og trúði fyr-
ir raunum sínum, um fé-
lagsskapinn sem hann hafði af
hundinum Skugga, svaðilfarir á
jökli og köfunarferðir, m.a. til
að losa net úr skrúfum skipa á
miðunum. Ég kynntist vel frá-
sagnarhæfileikum Jóhannesar
eftir að við tengdumst fjöl-
skylduböndum og hittumst
reglulega á fjölskyldusamkom-
um. Sagnabrunnurinn var
ótæmandi og þekking víðfeðm á
mönnum og málefnum. Og
spaugileg atvik fóru ekki
framhjá honum. Verst er að
skrásetjari skuli ekki hafa verið
fenginn til að festa þetta efni á
blað. Ég votta nánustu fjöl-
skyldu Jóhannesar mína dýpstu
samúð.
Páll Einarsson.
Látinn er æskuvinur okkar,
Jóhannes Briem, á 85. aldurs-
ári. Hafði hann alllengi átt við
heilsubrest að stríða.
Sigrún kynntist honum í
gagnfræðaskóla, sprækum og
kátum, nýkomnum heim úr dvöl
hjá móðursystur sinni, Huldu, í
Englandi. Þeir Páll kynntust í
3. bekk MR veturinn 1950-1951.
Þar voru einnig Bergur Jóns-
son og Henry Þór Henrysson.
Allir voru þeir skátar. Um vet-
urinn kviknaði áhugi okkar á
fyrirhuguðu skátamóti í Lond-
on sumarið 1951. Úr varð að
fimm táningar, Jóhannes, Páll,
Bergur, Guðmundur V. Ingv-
arsson og Tómas Grétar Óla-
son, tóku sér far með Gullfossi
ásamt hjólum sínum og útilegu-
búnaði til Leith. Þaðan var
hjólað til London og tekin vika
í ferðina. Ekki var hún áfalla-
laus en til London komumst
við, upplifðum stórkostlegt mót
og síðan hjóluðum við þrír til
baka en tveir urðu að flýta sér
heim vegna vinnu.
Eftir þetta varð skátaflokk-
urinn Blástakkar til. Í honum
voru, auk fimm fyrrnefndra,
þeir Björn Sigurðsson, Hilmar
Ólafsson og Rannver Pálsson.
Segja má að eiginkonur og
börn hafi í raun bæst í hópinn.
Stofnendum Blástakka hefur
smáfækkað og eru nú aðeins
þrír þeirra á lífi.
Þeir Bergur, Henry, Jóhann-
es og Páll urðu stúdentar frá
stærðfræðideild MR vorið 1954.
Héldu þeir allir til náms í
München um haustið. Páll hélt í
febrúar til annars náms heima.
Jóhannes átti farsælan starfs-
feril, lengst af hjá Hafrann-
sóknastofnun. Hann kvæntist
Sólrúnu Björnsdóttur og var
Palli svaramaður hans. Því mið-
ur entist hjónabandið ekki
lengi. Þau hjón eignuðust son,
Björn, sem reynst hefur föður
sínum vel. Sonarsonurinn, Jó-
hannes Rúnar Briem, hefur
verið afa sínum sólargeisli.
Fimm samstúdentar, Jó-
hannes, Páll og kona hans Sig-
rún Erla Sigurðardóttir, Sig-
urgeir Jónsson og kona hans
Ingibjörg Gísladóttir, auk
bernskuvinar Jóa, Sigurðar
Magnússonar og konu hans
Hrafnhildar Sveinsdóttur,
stofnuðu ferðaklúbbinn F54
sem í mörg sumur fór í allt að
viku ferðir um landið, einkum
óbyggðir, gisti í tjöldum eða
leitarkofum. Oft voru börnin
með. Nutum við staðþekkingar
Jóa sem vann víða að jarðbor-
unum um árabil. Við minnumst
þessa ferðatímabils með sökn-
uði en því lauk undir aldamótin.
Nú stundum við leikhús og
stefnumót samstúdentanna sem
eru samheldnir. Síðast hittumst
við á vorjafndægri og áttum
góða kvöldstund. Jóhannes
Briem var þar en greinilegt var
í hvað stefndi. Þetta var í síð-
asta sinn sem við hittum Jóa. Í
dag komum við saman til útfar-
ar hans og kveðjum tryggan
vin. Sé líf eftir þetta má ímynda
sér hvar hann gæti verið stadd-
ur. Hnitin gætu verið: N64,580-
V20,714.
Farðu vel kæri vinur og
blessuð sé minning þín.
Sigrún Erla Sigurðardóttir
og Páll Ásmundsson.
Í dag er til moldar borinn
mikill höfðingi og góður félagi,
Jóhannes Briem. Hann var gáf-
aður, menntaður og vel lesinn,
fjölhæfur og hjálpsamur. Hann
hafði mikinn áhuga á félagsleg-
um málum, björgunarstörfum
hvers konar til lands og sjávar,
frábær kafari og reyndist vel
sem slíkur. Hann vann mestan
hluta starfsævi sinnar á Haf-
rannsóknastofnun sem aðstoð-
ar- og samstarfsmaður þekktra
vísindamanna sem þar unnu.
Hann fékk einnig ýmis verk-
efni sem hann vann sjálfur og
leysti með góðri þekkingu og
færni. Jóhannes tók þátt í
mörgum rannsóknaleiðöngrum
víðsvegar umhverfis landið og
var ótrúlega fróðlegt að heyra
hann lýsa okkar fagra landi séð
frá hafi á mörgum svæðum við
breytilegar aðstæður. Hann
var einnig mjög fróður um
ýmsa staði á landi og hálendið
þekkti hann sérlega vel og
hafði víða farið þar á eigin veg-
um eða við leit og björgunar-
störf.
Þegar ég hóf starf mitt á
Hafrannsóknastofnun kynntist
ég fljótlega Jóhannesi vegna
áhuga hans á hvers konar úti-
veru, ýmsum veiðum og öllu
sem því fylgir. Við fórum
margar veiðiferðir saman með
kunningjum og vinum og nut-
um góðs félagsskapar á mis-
munandi stöðum. Þegar Skot-
veiðifélag Íslands (Skotvís) var
stofnað tók Jóhannes þátt í
stjórn og ýmsum aðgerðum fé-
lagsins af áhuga og hæfni. Það
var stundum leitað til hans með
ýmis verkefni og var hann yf-
irleitt tilbúinn til aðstoðar og
reyndist vel.
Ég þakka þann tíma sem við
áttum saman og sakna hans
sem góðs félaga. Spámaðurinn
Kahlil Gibran segir: Þú skalt
ekki hryggjast þegar þú skilur
við vin þinn, því það sem þér
þykir vænst um í fari hans get-
ur orðið þér ljósara í fjarveru
hans, eins og fjallgöngumaður
sér fjallið best af sléttunni.
Kæri Björn, sonur Jóhann-
esar, eiginkona Björns og son-
ur, ættingjar og vinir. Ég sendi
ykkur mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur vegna láts Jóhann-
esar. Blessuð sé minning hans.
Sólmundur Tr.
Einarsson.
Jóhannes Briem var með öfl-
ugustu björgunarmönnum
sveitarinnar. Hann var einn af
þeim sem lögðu grunninn að
því starfi sem er hjá sveitinni í
dag. Hann var í hópi þeirra
sem drógu vagninn í tiltölulega
nýstofnaðri Björgunarsveit
Ingólfs upp úr miðri síðustu
öld. Hann var valinn til að
gegna formennsku sveitarinnar
og sinnti því starfi vel í fjölda
ára. Auk þess starfaði hann
mikið á vettvangi Slysavarna-
félags Íslands og kom þar að
ýmsum málum. Hann var mikill
forvígismaður í innleiðingu
VHF-fjarskiptakerfis björgun-
arsveitanna, einn af fyrstu köf-
urum innan þeirra raða, rögg-
samur aðgerðastjórnandi, sat í
fyrstu landsstjórn björgunar-
sveita og tók virkan þátt í mót-
un fyrstu tillagna að skipulagi
svæðisstjórna sem var mikið
framfaraskref og hefur reynst
vel í áratugi.
Jóhannes hélt ávallt
tengslum við félaga sína í
Björgunarsveit Ingólfs og
mætti eftir fremsta megni þeg-
ar þeir komu saman á árlegum
„Old-Boys“-kvöldum milli jóla
og nýárs. Mér er minnisstætt
eitt árið þegar hann hafði frá
svo mörgu og áhugaverðu að
segja að hann var með síðustu
mönnum út seint um kvöldið.
Fyrir hönd Björgunarsveit-
arinnar Ársæls (áður Ingólfs)
sendi ég aðstandendum Jó-
hannesar Briem hugheilar
samúðarkveðjur.
Vilhjálmur Halldórsson,
formaður Björgunar-
sveitarinnar Ársæls.
Jóhannes Briem