Tíminn - 24.12.1949, Blaðsíða 6

6
JÓLABLAÐ TÍMANS 1949
Kristjana Ó. Benediktsdóttir frá Bakka:
Sögubrot
Þórður rumskaði, ræskti sig og hóstaði.
Ræskti sig aftur og stundi. Loksins vaknaði
hann nokkurnveginn og fór að reyna að
skima í kringum sig, en það var svo dimmt,
að hann gat ekki áttað sig á neinu. — Hvar í
þremlinum var hann. — Þeir höfðu þó aldrei
tekið hann núna og stungið honum inn?
Bölvaðir — það væri svo sem eftir þeim. Nei
— ekki var þetta steinninn. — Hann ætti nú
svo sem að þekkja það — svo oft hafði hann
gist þar — o-jæja.
Þórður staulaðist á fætur. Hann var allur
eins og lurkum laminn. Hausinn eins og hann
ætlaði að klofna — og þorstinn. — Það var því
likast, sem hann væri að brenna allur að
innan. Hann fálmaði í kringum sig, en fann
ekkert annað en óheflaðar fjalir. — Nú, hann
var þá í skúrskriflinu hans Gvendar — o-
jæja — þarna hafði hann þá sofanð i gær-
kvöldi. — Verra gat það verið. En nú var
bezt að reyna að komast heim. Hann skjögr-
aði út úr skúrnum og út á götuna. Það var
dimmt. Götuljósin náðu ekki að lýsa upp í
kringum skúrinn. Þórður staulaðist eftir göt-
unni. En sá logandi höfuðverkur og þorsti.
Bara að hann hefði eitthvað að drekka.
Hvað skyldi annars vera framorðið? Hann
leitaði að úrinu i vasanum, en það var þar
ekki. — Jæja, líklega skilið það eftir heima.
Bezt að halda heim á leið. Helga líklega orðin
langeygð eftir honum. — Reyndar var þetta
ekki svo óvanalegt, að hann væri að heim-
an svona nótt og nótt, þegar hann var á þvi
— en — eitthvað var þetta samt óþægilegt —
að koma nú heim — einu sinni enn — svona
á sig kominn, eftir allt, sem hann hafði ver-
ið búinn að ráðgera og lofa, og — já, fjand-
ans ræfil^hátturinn — að geta aldrei passað
sig — eðá — vilja ekki þegar á stað var kom-
ið á annað borð. — Það voru fáir á ferli,
líklega ekki kominn fótaferðartimi — og svo
var þetta nokkuð út úr bænum. Hann rölti
áfram ofan i þæinn, nú fór heldur að fjölga
a götunum. Bílar þutu framhjá honum og fólk
var á þönum — eins og vant var.
En að fara inn til Bjarna og Veigu fyrst
jg Jafna sig dálítið, áður ep han kæmi heipr
til Helgu og Gunnhildar litlu? — Blessuð litla
tátan! Bölvaður ræfill var hann að fara á
fyllirí, út frá þeim — en svona var hann, bara
ræfill og ræksni. Og nú bættist samvizku-
kvölin ofan á líkamlegu þjáningarnar. —
Aldrei, aldrei, gæti hann fyrirgefið sjálfum
sér ræfilsháttinn. — Aldrei gat hann búist
við fyrirgefníngu Heigu eða Gunnhildar. —
Aldrei mundi guð fyrirgefa honum. — Nei,
hann gat ekki farið heim strax — varð að
jafna sig fyrst. Bezt að fara til Bjarna og
Veigu. Þar var gott að jafna sig. Og hann
rölti heim að húsinu þeirra.
Veiga kom fram, þegar hann barði að dyr-
um.
— Má ég koma inn til þin, Veiga min? Ég
er hálf lasinn.
— Já, ég sé það, sagði Veiga. Svona, komdu
inn. Hún hjálpaði honum inn i litla, notalega
stofu og lét hann leggjast á legubekkinn. Svo
fór hún fram í eldhúsið og kom eftir ör-
stutta stund með lútsterkt kaffi og lét hann
drekka það.
— Hvað er klukkan? spurði Þórður. Honum
ieið nú ofurlítið skár.
— Hún er hálf átta, svaraði Veiga. Nú kom
Bjarni inn. — Gott kvöld, sagði hann. Nú svo
þú ert þá hér, greyið. Ekki held ég þú sért á
marga fiska núna, ræfillinn. Mikill óláns-
bjálfi geturðu verið. Veiga! Helltu dálítið
meira kaffi ofan í hann, svo að hann hjarni
við.
— Ég held honum væri bezt að fá eitthvað
að borða, sagði Veiga hæglátlega. Ertu búinn
að koma heim til þin? spurði hún Þórð.
— Nei, ég ætla að jafna mig dálítið fyrst,
svaraði hann vesaldarlega.
Hjónin litu hvort á annað hálf einkenni-
lega.
— Jæja, greyið, sagði Bjarni svo, — hvíldu
þig þá þarna.
Veiga fór út. Bjarni settist á stól hjá legu-
bekknum. Þórður fann augnaráð hans hvíla
á sér, en hafði ekki þrek til að líta upp.
— Bjarni, stundi hann. Ég á voðalega bágt.
Kristjana Ó. Benediktsdóttir
Ég er alveg eyðilagður út af þessu. Hvað á ég
að gera, Bjarni?
— Skammast þín, bara blátt áfram hund-
skammast þin, ræfillinn. Það er það, sem þú
átt að gera.
— Heyrðu, Bjarni, geturðu fyrirgefið mér?
Heldurðu að Helga muni geta fyrirgefið mér
einu sinni enn? Heldurðu það, Bjarni?
— O, ætli ekki það. Ætli hún fyrirgefi ekki
eins og vant er. Ætli þú lofir ekki öllu fögru
um bót og betrun — eins og vant er — og
farir svo næsta dag á fyllirí aftur eins og
vant er. Bjarni var ekkert blíður í máli. Þórð-
ur var farinn að hálfkjökra.
— Nei-nei, segðu ekki þetta, Bjarni, ég skal
nú sýna þér það, að ég skal ekki drekka oftar
— ég skal ekki, heyrirðu það.
— O, ætli ég kunni ekki klausuna utan að
orðið. Ég hefi nú heyrt hana svo oft. Bless-
aður, haltu bara áfram. Þú ætlar að fara að
vinna og vera umhyggj usamur eiginmaður og
faðir. Ja, svei. Svona læturðu alltaf eftir
hvern túr — en hvað verður svo? Fyllirí eftir
fáa daga, á ný.
— En nú er mér alvara, Bjarni. Ég get ekki
afborið þetta. — Ég á svo bágt. Heldurðu að
guð geti fyrirgefið mér, Bjarni? — Heldurðu
það?
— O, ég veit ekki — en ég veit, að væri
ég guð, mundi ég ekki fyrirgefa þér, — en þú
ert svo heppinn, greyið, að ég er bara Bjarni
frændi þinn. — Guð er sennilega umburðar-
lyndari en ég. En það verð ég að segja þér,
Þórður, að nú verður þú að taka þig á, nú
eða aldrei. Annaðhvort hætta alveg að drekka
— eða fara lóðbeint í hundana. O, ætli það
verði ekki sú leiðin, sem þú velur, ef ég þekki
þig rétt.
Veiga kom nú inn. Hún lagði á borðið, bar
inn mat og sagði þeim að gera svo vel. Þórður
gat lítið borðað. Hann var svo skjálfhentur,
að Veiga varð að hjálpa honum, svo hafði
hann enga lyst á mat, leið svo illa á allan
hátt. —
— Nú er víst bezt að ég rölti heim, sagði
hann og stóð upp. Helga er kannske orðin
hrædd um mig. Þakka ykkur fyrir mig. Veiga
tók hlýlega í hendina á honum og sagði:
— Ekkert að þakka, Þórður minn. Líttu
hérna inn á morgun. Við Bjarni þurfum dá-
lítið að tala við þig þá.
— Já-já, sagði Þórður hálf utan við sig.
Hann tók varla eftir því sem Veiga sagði.—
Bjarni stóð nú upp, klappaði á öxlina á Þórði
og sagði: Já, drengur minn. Á morgun þarf
ég að tala við þig.
í dyrunum snéri Þórður sér við og spurði:
Er ekki morgunn?
— Nei, svaraði Bjarni, það er þriðjudags-
kvöld. Hann lagði áherzlu á orðin.
Þórður stóð grafkyrr augnablik, svo leit
hann á Bjarna — tillitið var svo aumingjalegt
og vandræðin svo átakanleg í svipnum, að
jafnvel Bjarna rann til rifja. — Þriðjudags-
kvöld, tautaði Þórður, og á föstudaginn. —
Hann rölti út úr húsinu og hélt heim til sin.
Hann gekk hægt og hálf óviss heim að hús-
inu. Nú var Gunnhildur sofnuð og Helga sat
sjálfsagt við sauma eins og vanalega. Hún var
alltaf sívinnandi. — Helga! Já, hún var dug-
leg og starfssöm. — Hún átti það sannarlega
ekki skilið, að hann breytti svona við hana.
Víst mátti hann skammast sín, ræfill eins og
hann var. En nú skyldi þetta breytast. Aldrei
framar skyldi hann drekka — alltaf vinna og
vera henni góður og Gunnhildi litlu. Hvað
hann skyldi umvefja hana miklu ástríki —
blessaða litlu stúlkuna sina. Hann var orð-
inn grátklökkur, — en það hafði hann svo
oft verið áður. Það var satt, sem Bjarni sagði.
Eftir hvern túr lofaði hann bót og betrun,
en alltaf sótti í sáma horfið aftur. Nýtt
fyUirí — nýjar þjáningar, ný loforð og ný
svik — ómennska — ræfilsháttur. Helga hafði
oft talað um þetta við hann, sýnt honum fram
á hvernig fara myndi, ef hann ekki bætti ráð
sitt — en hann hafði jafnóðum hrist af sér
þau áhrif, sem orð hennar höfðu á hann í
svipinn.
Það var ekkert ljós í íbúðinni og hún var
læst. Hvernig stóð á þessu? Þórður fann lyk-
ilinn þar sem hann var vanur að hanga.
Hann opnaði og fór inn. Allt var i röð og
reglu, eins og vant var — en enginn var
heima — engin Helga — engin Gunnhildur.
Hvert skyldu þær hafa farið? Þórður gekk
inn í svefnherbergið. Þar var allt vel um
gengið. Rúmið uppbúið — ofan á því lá bréf.
Hann tók það upp, leit á það — það var til
hans — og þetta var hönd Helgu. — Hann
stóð um stund með bréfið í hendinni. Hann
kom sér ekki að því að opna það — var hálf-
hræddur og kvíðinn. — Hvað mundi standa
í bréfinu? — Loks settist hann á rúmið, reif
upp bréfið — með skjálfandi höndum — og
"fór að lesa. Hann átti fyrst bágt með að
greina stafina, en svo skýrðust þeir smátt og
smátt. Bréfið var nokkuð langt. Aðalefnið
var það, að Helga færi með Gunnhildi. Hún
gæti ekki haldið þetta út lengur vegna barns-
ins. Hún gæti ekki dulið það þess lengur hver
ræfill faðir þess væri — ef hún héldi áfram
að vera hjá honum. — Ég get ekki hugsað til
þess að litla stúlkan mín alist upp sem
drykkjumanns barn. Börnin hér i kring eru
farin að núa henni því um nasir, nú þegar, að
pabbi hennar sé drykkjuræfill. Hún spyr mig.
— Hverju á ég að svara? Hún spyr: Hvar er
pabbi? Er hann á fyllirii? Er hann pabbi
minn drykkjumaður eins og hann Gvendur
í kofanum? Hverju get ég svarað? Nei! Þórð-
ur! Ennþá þykir mér of váent um þig til þess
að geta hugsað til þess, að barnið okkar —
barnið þitt — fái að vita um vanvirðu þína
og læri að fyrirlíta þig. Þess vegna fer ég með
telpuna okkar — heim að Múla. Sértu sá
maður sem ég hefi trúað að þú værir, þrátt
fyrir allt, veit ég að þess verður ekki allt of
langt að bíða, að þú getir sent mér þetta