Tíminn - 24.12.1949, Blaðsíða 23

JÓLABLAÐ TÍMANS 1949
23
húsið um hættutímann til að ráðgast um það,
hvað hægt væri að gera úr kvöldinu. En
kvöldið eftir að Metta kom vantaði Jens í
Austurbænum á þetta mót.
— Hvað er orðið af honum? sagði Jens í
Norðurbæ.
— Hefir hann nú ofmetnast? sagði Jens í
Suðurbæ.
— Hér býr eitthvað undir, sagði Jens í
Vesturbæ.
Það kom þeim saman um og eins hitt, að
málið yrði að rannsaka. Það væri of áber-
andi, ef þeir heimsæktu hann allir þrír. Þá
gæti hann farið að ímynda sér eitthvað. Jens
í Vesturbæ bauðst til að kynna sér málið og
hinir tveir biðu við brunnhúsið á meðan,
reyktu pípur sínar og röbbuðu um daginn
og veginn og hugsuðu sitt. Þegar svo Jens í
Vesturbæ kom loksins til baka, sagði hann,
að Jens í Austurbæ væri forfallaður, það
væri eitthvað að honum — innvortis.
Jens í Vesturbæ leið heldur ekki allskost-
ar vel. Hann var stuttur í spuna og nagaði
pípustertinn sinn, svo að brast í honum. Til-
svör hans voru utangátta og hann fór fljót-
lega heim. Fjögralaufasmárinn var orðinn
þriggja blaða og gerði ekki neitt úr þessu
kvöldi.
Fólkið í Þorpi hafði það í flimtingum, að
einn af bæjunum hefði nú verið skinnað$|r
upp um hæstu héyannirnar. Hvað ætti þ|fð
að þýða? Þættust þau í Austurbæ vera eftt-
hvað fyrir öðrum? Var hlaupin í þau einhvér
mikilmennska? — Onei, sagði Jens í Austíú1-
bæ, þegar einhver spurði hann blátt áfrám
eftir þessu. En hann Flautu-Jens hafði éfcki
neitt við að vera og kotungar þurfa líka að
lifa.
Þetta þótti Jens í Vesturbæ rétt á litið.jig
þá var eðlilegt, að málarinn fengi eitthváð
að gera í Vesturbæ líka, strax og hann vgeri
búinn í Austurbæ. Hvers vegna ætti eihn
bær að líta lakar út en annar? Jafnstórir
voru akrarnir á báðum bæjunum og Jens í
Vesturbæ var í hverju og einu jafnoki Jens
í Austurbæ og vel það, þar sem hann var
einkabarn og ætti ekki að skipta arfi með
neinum.
Metta vann verk sitt svo vel, sem óskað
var eftir. Stúlkurnar í sveitinni unnu úti og
urðu hraustlegar og útiteknar, sólbrenndar
og veðurbitnar. Það fór þeim vel, en svona
voru þær allar. Metta sat inanhúss í skjóli
og skugga. Hún varð björt á hörund, aug-
un voru dökk og stór, handleggirnir hvítir
og hendurnar fínlegar. Hún var örugg sauma-
kona, mátaði kjól á systur Jens í Austurbæ
og var falleg ásýndum. Jens kom oft-jað
glugganum til að líta á stofuklukkuna. Hon-
um varð líka tíðförult inn til að fá sér öl að
drekka. Þetta var þorstaveður, sagði hann.
Margt annað fannst honum ekki ástæða til
að segja, því að Metta lét sig ekkert varða
nema sauma sína. Hún sat álút yfir sa-um-
unum, svo að Jens varð að láta sér nægja að
sjá hárhnútinn og hvítan arminn.
Og þarna bar Jens þjáningu sína í nýmál-
uðum bæ með fimm hesta og tuttugu mjólk-
urkýr. Allt þetta ríkidæmi var Mettu einskis-
virði. Þegar hann spurði hana einn daginn,
hvort hana langaði ekki til að sjá áhöfn
jarðarinnar, neitaði hún því alúðlega og
þakkaði fyrir gott boð. Hún væri að sauma
og kjólarnir væru sú eina áhöfn, sem hún
bæri skyn á. Hvernig litist henni annars á
sig hérna? Jú, hún sá, að þau höfðu haft
góðan málara.
Þetta varð Jens lítt til yndisbóta. Það var
býlið en ekki málarinn, sem hann vildi láta
hrósa. Og kvöldin urðu honum alveg ónýt.
Kvöld eftir kvöld komu nokkrar stúlkur úr
grenndinni til að fá að siá Mettu og kjólinn,
Þær mösuðu og möluðu um kvenfatnað, svo
að Jens fannst sér ofaukið innivið. Það dugði
ekki, að hann væri eini haninn í hjörðinni.
Hann langaði til að hafa Mettu fvrir sig
sjálfan, en fékk aldrei að vera einn með
henni.
Metta var ekki ódýr saumakona. Kjóllinn
varð samkvæmt nýjustu tízku, en hann varð
dýr. Systir Jens þakkaði honum vel fyrir, en
móðir hans ekki, og það varð honum dapur
dagur, þegar Metta færði sig yfir í Vestur-
bæ til að sýna list sína þar.
Það var svo sem auðséð, að Jens í Vestur-
bæ ætlaði að verða keppinautur hans. Þeir
forðuðust hvor annan og héldu sig heimavið
á kvöldin í stað þess að hafa þá forustu um
almennan gleðskap.
Vesturbær skein og glampaði af nýrri máln-
ingu, þegar Metta kom þar, og Flautu-Jens
var að kalka reykháfinn. Hann átti að verða
hvítur og fagur á að sjá við heiðan himin-
inn. Það var nú raunar múraravinna, en
Flautu-Jens gat gert það líka fyrir góð orð
og borgun.
Hann söng svo að hljómaði yfir þökin. Metta
leit upp til hans, brosti og kinkaði kolli. Hann
tók kveðju hennar þegjandi um leið og hún
hvarf inn úr dyrunum og svo unnu þau hvort
sitt verk.
Móðir Jens í Vesturbæ hallaði undir flatt og
var mjúk í máli, en það var betra að andmæla
henni ekki mikið. Það gerði Jens aldrei. Hann
var eina barnið og sá eini, sem einhver áhrif
gat haft á hana. Þegar hann hallaði líka uiid-
ir og v ar tungumjúkur, gat hún ekki gert
drengnum sínum neitt á móti.
Umhyggja hans fyrir útliti bæjarins, kjólum
móður sinnar og kotungum, sem eitthvað
þyrftu að fá að gera, var svo hrein og falslaus,
að hún sagði: Já, Jens minn! Þú ert líkur móð-
ur þinni. Ósköp er þetta fallega hugsað! En
nú er allt komið undir því, hvað hann faðir
þinn segir. Hann ákveður allt.
Faðir Jens ákvað það, sem móðir hans vildi.
Það yrði honum dýr skemmtun og fánýt fyrir-
höfn, að hafa um það. Bærinn þurfti þess líka
með að vera málaður. Móður Jens vantaði ekki
nýjan kjól, en hún var svo ungleg, að henni
færi vel að vera í tízkukjól við hátíðleg tæki-
færi. Það væri rétt að breyta einum eða tveim-
ur af gömlu kjólunum hennar og skreyta þá
samkvæmt nýjustu tízku.
Metta tók til starfa. Henni varð ekki mikið
fyrir að spretta upp gömlum kjól og skreyta
hann með einhverju pírumpári. Hún sat álút
yfir vinnu sinni og ljómaði af ánægju.
Nú var það Jens í Vesturbæ, sem var forfall-
aður og eitthvað gekk að — innvortis. Hann
mátti til með að hvila sig dálitið eftir mið-
daginn, — ekki að leggjast upp í.rúm, — en
hvíla sig í stól. Honum hægðist ,ef hann sat
kyrr og tottaði pípu sína. Hann dáðist að þvi
hvað móðir hans væri ungleg. í nýjum kjól
yrði hún eins og ung stúlka.
— Ó. — Þú ert svo góður í þér, sagði hpn.
Jens dáðist lika að gleði hins kyrrláta heim-
ilislífs og skildi enganveginn hneigð ungling-
anna til að ærzlast og láta mikið. Hann skildi
heldur ekkert í honum Jens í Austurbæ, sem
lét ekkert gera við reykháfinn, þegar hann
dubbaði bæinn upp. Sumir menn sáu ekki
lengra en á tærnar á tréskónum sínum. Þeir
kunnu ekki að líta upp og horfa hátt.
— Hvernig lízt þér á hvítan reykháfinn okk-
ar við bláan himininn? spurði hann Mettu.
— O, jæja, sagði hún.
— Flautu-Jens kann bæði að mála og kalka.
Ég hefði auðvitað getað gert þetta jafnvel
sjálfur, en nú eru annatímar. Við styðjum
hann með dálítilli atvinnu.
— Já, sagði Metta og laut meira yfir saum-
ana. Þú ættir að styðja sjálfan þig við hvita
reykháfinn þinn og láta rjúka úr þinni eigin
pípu. Þá fengir þú einhvern til að lita upp.
Jens stóð upp og leit á dökka hárhnútinn.
Svo hengdi hann pipuna sina upp á vegg og
fór út.
Ekki var Flautu-Jens fyrr búinn í Vesturbæ
en hann fékk orð frá Norðurbæ. Hvers vegna
ætti þriðji Jensinn að standa hinum að baki?
Hann þurfti naumast að spyrja um leyfi, þar
sem hann stjórnaði búinu og móðir hans var
ekkja. Hann átti þrjár systur og þær voru
mikið með prestsdætrunum og áttu að fá við-
hafnarkjóla eins og þær. Metta var rétta
manneskjan til að sauma þá.
Jens í Vesturbæ hallaði ekki undir flatt, þeg-
ar Metta trítlaði frá bænum. Hann brudd;
pipuna og sendi Jens i Norðurbæ kuldaleg
hugskeyti. Og á því sama kvöldi sneri hann
baki við gleöi hins kyrrláta heimilislífs og fór
að hitta nafna sinn í Austurbænum. Þeir
höfðu þolað sameiginlegt skipbrot og nú leit-
uðu þeir sameiginlega hugsvölunar með því að
rölta saman úti. Og þeir sóru hvor öðrum æ-
varandi vináttu og hinum Jensunum fjand-
skap.
Þegar Metta kom að Norðurbæ, voru allir
bindingar og reykháfurinn með nýjum litum.
Flautu-Jens var að mála stofuhurðina perlu-
gráa og söng við vinnu sína, þegar Metta kom.
Þau brostu bæði og kinkuðu kolli. Metta sett-
ist inn. Þau höfðu hvort sitt verk.
Jens í Norðurbæ var mesti eljumaður við
vinnu og felldi ekki niður verk vegna Mettu.
Það var ekki fyrr en kvöld var komið, að hann
kom inn og tók sér hvíld í næði. Hann sat og
horfði á Mettu og vissi ekki hvað hann átti að
segja. Hún var girnileg á að sjá og hann var
húsbóndi á heimili sínu og ekkert að vanbún-
aði að giftast.
Systurnar þrjár vildu fegnar hjálpa bróður
sínum. Eitt kvöldið fengu þær Mettu með sér
út í garðinn til að fá sér frískt loft, og þar
skyldu þær hana eftir hjá Jens. Hann hafði
komið með og nú tók hann loksins loku frá
munninum.
— Það er fallegt veður í kvöld.
— Já, sagði Metta.
— Það rigndi i gær.
— Já, sagði hún.
— Það er ekki gott að segja hvernig veðrið
verður á morgun.
— Nei, sagði hún.
— Ef að verður rigning fer ég líklega að
þreskja rúginn.
Við þessari skynsamlegu ákvörðun gat Metta
hvorki sagt já eða nei. Hún sneri sér í áttina
til bæjar og sagði, að nú liði að háttatíma.
Jens þóttist nú finna að mælska sín dygði
hér ekki til. Hér þurfti framkvæindir, ac-
hafnir. Kvöldrökkrið jók honum kjark. Hann
seildist til Mettu og ætlaði að kyssa hana.
— Þú mátt ekki krumpa kjólinn minn,
sagði hún góðlátlega og sneri sér undan, svo
að Jens hitti hnútinn í hnakkanum 1 stað-
inn fyrir munninn. Að öðru leyti slapj) Metta
ósnortin inn.
Daginn eftir lauk Metta við siðasta kjolinn
og fór leiðar sinnar, án þess að Jens gæti
kvatt hana. Hann þreskti ekki rúg en piægði
úti á akrinum. Það var þurrt veður.
Nú vissu allir hvert Metta færi. Flautu-
Jens hafði verið í Suðurbæ og gert hann skín-
andi agn á öngul fjórða biðilsins.
Jens i Suðurbæ var ekki minnstur Jens-
anna fyrir sér.
í gleðskap þeirra sveitunga á öskudaginn
var hann bæði leiktrúður og sjónnveríinga-
maður. Hann gat stokkið höfuðstökk og helj-
arstökk aftur á bak og áfram og vafið stúlk-
unum um fingur sér. Hann ætlaði sér nú að
heilla Mettu. Það sem hinir Jensarnir væru
engir menn til, ætlaði hann að gera með
skyndiárás. Metta var alltof lagleg fyrir þá.
Hún væri mátuleg húsfreyja í Suðurbæ.
Bindingar, reykháfur og stofuhurð skein
allt og ljómaði í litaskrúði þegar Metta kom
í hlað. En augu hennar ljómuðu ekki fyrr en
hún sá Flautu-Jens inni í stofunni. Hann
var þar að mála dýrgrip heimilisins, gamla
brúðarkistu. Nú átti hún að fá nýtt hjarta
kringum skráargatið og beggja megin við það
átti að koma rósasveigur.
Flautu-Jens málaði og söng, en þagnaði
þegar Metta kom inn. Þau brostu hvort til
annars og nú var stofan starfssvið þeirra
beggja.
Jens í Suðurbæ hafði gott bróðurhjarta í
brjósti. Systir hans var að heiman í hús-
mæðraskóla, en hann vildi að hún fengi
silkikjól þegar hún hefði lokið námi og
kæmi heim aftur. Minna gat hann ekki gert
fyrir hana. Og efnið var hann búinn að
kaupa.
— Ég get ekki sniðið kjól án þess að taka
mál og ekki saumað hann án þess að máta,
sagði Metta.
— Taktu mál af sjálfri þér og mátaðu á
þig sjálfa, sagði Jens. Ykkur systur minni
hæfa sömu kjólarnir. Það sé ég með öðru
auga.
— Þá það, sagði Metta.
— Flautu-Jens rétti sig upp. Hjartað átti